Antik Mısırlılar, binlerce yıl boyunca, farklı farklı hayvanlara tapındılar. Lakin, kedilerin yeri onlar için her vakit başkaydı. Günümüzde yastıklarımızın üzerinde uyuyan kediler, eski Mısır’da neden bu kadar çok seviliyordu?
Eski Mısırlılar, her hayvana farklı sebeplerden ötürü hürmet duydu ve taptı. Örneğin köpekler, koruma ve avlanma yetenekleri sebebiyle pahalıydı. Tekrar de resimlerden ve heykellerden de anlayabiliyoruz ki kediler tüm hayvanlardan farklı bir pozisyondaydı.
Onlara özel mezarlar yapıldı, kıymetli taşlarla süslendiler, en hoş yemeklerle beslendiler… Bu şanslı kedileri, diğer hayvanlardan ayıran ne üzere bir ayrıcalıkları vardı ki?
Kediye dönüşen bir tanrıçaları vardı: Bastet
Mısır mitolojisine nazaran ilah ve tanrıçaların kendilerini farklı hayvanlara dönüştürme yetenekleri bulunuyordu. Yalnızca bir tanrıça (Bastet), kedi olma gücüne sahipti. Per-Bast kentinde hoş bir tapınak inşa edildi ve beşerler onun ihtişamını yaşamak için her yerden geldi. Bastet, en özel ilahlardan biriydi.
Kediler, kraliyet ailesinin düzeyinde bir lüks hayat yaşıyordu.
Antik Mısırlılar; kedilerin, onlarla birlikte yaşayan insanlara yeterli talih getirme yeteneğine sahip büyülü yaratıklar olduğuna inanıyorlardı. Hatta varlıklı aileler, onurlandırma gayesiyle onlara mücevherler takarlardı ve kraliyet ailesinin yediği yemeklerle beslerlerdi.
Kediler öldüğünde ise mumyalarlardı ve yas göstergesi olarak kaşlarını kazırlardı. Yas süreci, kaşları eski hâline gelene kadar devam ederdi. Onlar için o kadar özel bir yere sahiplerdi ki; her kim ki bir kediyi öldürürse, mevt cezasına çarptırılırdı.
Üstelik, Eski Mısırlılar, dünyanın bilinen ilk evcil hayvan mezarlığını yarattılar. Bu mezarlık, büyük ölçüde dikkat cazip demir ve boncuklu tasmalar giyen kedilerin bulunduğu yaklaşık 2.000 yıllık bir mezarlıktı.
Kedilerin sahip olduğu özellikler, rablerin ve yöneticilerin niteliklerine benziyordu.
Eski Mısır’da kedilerin değeri üzerine 2018’de düzenlenen Washington, D.C.’deki Smithsonian Ulusal Asya Sanatı Müzesi’nde düzenlenen standa nazaran, bu hürmetin büyük bir kısmı, eski Mısırlıların, rablerinin ve yöneticilerinin kedi gibisi niteliklere sahip olduğunu düşünmelerinden kaynaklanıyor. Zira kediler; bir yandan hami, sadık ve besleyici olabilirlerken birebir vakitte hırçın, bağımsız ve şiddetli de olabilirler.
Bu inanışa ek olarak, kedilerin tehlikeli hayvanları yakalama yetenekleri de azımsanamaz.
Her meskende küçük, tehlikeli hayvanlarla dolu olduğu bir vakitte ve yerde yaşadığınızı hayal edin. Her köşede yeni bir tehdit pusuda bekliyor: kil kavanozlarda saklanan eşek arıları, depolanmış tahılları bozan fareler, beşiklerin altında sürünen zehirli akrepler… Bu vakitte ve yerde, dünyayı bu küçük canavarlardan koruyabilecek bir yaratık vardı: kedi.
Şu anda konutlarımızda bir aile bireyi olarak yaşayan kediler, eski Mısır halkının hayat kurtaran yoldaşlarıydı. Onlara minnet hisleri o kadar yüksekti ki, kızlar için “Mitt” (kedi) ismi da dahil olmak üzere, çocuklarına kedigillerin adını veriyorlardı.
Mısırlıların kedilere olan düşkünlüğünün âlâ olmayan tarafları da vardı.
Bununla birlikte, pek çok araştırma, bu saplantının her vakit düzgün niyetli olmadığını ve eski Mısırlıların kedilere olan hayranlığının daha uğursuz bir tarafı olduğuna dair kanıtlar olduğunu öne sürdü.
Büyük olasılıkla yaklaşık M.Ö. 700 yılları ortasında, insanların yan yana gömülebilmesi için öldürülecek ve mumyalanacak milyonlarca yavru kedi yetiştirmeye adanmış koca bir sanayi vardı.
Birlikte gömülmek üzere kedi yetiştirip onları öldürdükleri öne sürülüyor.
Scientific Reports mecmuasında yayınlanan bir çalışmada, bilim insanları, mumyalanmış hayvanlar üzerinde X-ışını mikro-CT taraması gerçekleştirdiler. Araştırmacılar sonuçları, hayvanın kestirim ettiklerinden çok daha küçük olduğunu gösterdi ve şöyle dediler:
“Ekranda gördüğümüzde, öldüğünde genç olduğunu anladık. Kasıtlı bir şekilde boynu kırılarak öldürülmüştü ve öldürüldüğünde 5 aylıktan küçüktü.”
Üstelik, kedileri kurban etme uygulaması az değildi. Bu hedef için yetiştirilen kediler vardı ve endüstriyeldi. Ne yazık ki, birlikte gömülmek üzere kedi satın almanın neden bu kadar değerli olduğu tam olarak açık değil fakat hürmet ve delicesine tutkunluk ortasındaki ince bir çizgiyi aşmışlar üzere görünüyor.
