Volkanik Küller Yüzünden 4 Motoru da Alev Alan Uçağın Sağ Salim İniş Yapmasının Anbean Öyküsü

24 Haziran 1982 gecesi, British Airways’in 9 sefer sayılı uçağı bir imkânsızı başararak tarihe bir ‘kaza’ olmaktan çok kurtuluş kıssası yazdırdı.

Tarihler 24 Haziran 1982’yi gösteriyordu. British Airways’e ilişkin uçak, London Heathrow Havaalanı’ndan Auckland’e olan tarifeli seferini yapıyordu. Yolda 5 duraklaması olacaktı: Bombay, Madras, Kuala Lumpur, Perth ve Melbourne.

Yolcuların birden fazla neredeyse bir gün boyunca seyahat etmişlerdi ve herkes için yorucu bir seyahat olmuştu. Kokpit takımı ise uçağı Kuala Lumpur’dan devralmıştı. Yani grup hayli dinçti. 

Mürettebat; Kaptan Eric Moody, kıdemli yardımcı Kaptan Roger Greaves ve kıdemli makinist Berry Townley Freeman’dı.

Uçakta 247 yolcu ve yaklaşık 90 ton yakıt vardı. Hava epeyce açık ve birazdan anlatacaklarımız hiç yaşanamayacakmışçasına hoştu. 11.300 metre yükselen uçağın kaptanı, uyuşan bacaklarını açmak için biraz hareket etmek ismine uçakta yürüyordu. Ta ki motordan gelen garip dumanları görene kadar. 

Gariptir ki o vakitler uçakta sigara içilmesine müsaade veriliyordu. Başta bu dumanın, bir sigara dumanı olabileceği düşünülse de bu, sigara dumanından çok ağır ve farklıydı. Kaptan, uçuş güvertesine girdiğinde gördüklerine inanamadı.

Uçağın ön camını parlak bir ateş bulutu kaplamıştı ve her yer ışıl ışıldı.

Gördükleri şey St. Elmo ateşinden öbür bir şey değildi.

Bu ateş, metal bir yüzeydeki statik elektriğin zararsız boşalımıdır. Gemilerde olduğu üzere uçaklarda da aşikâr aralıklarla görülür. İşte sorun tam da burada başlıyordu. Kaptan, hava radarına baktığında hiçbir fırtına bulutunun olmadığını, bilakis havanın hayli açık olduğunu gördü.

Çok geçmeden uçağı çevreleyen garip bir bulutun varlığı fark edildi. Yardımcı kaptan, motor ateşleyicileri ve emniyet kemeri ikaz ışığını açmıştı. Uçuş devam ederken dumanlar yolcu kabininde birikmeye başladı. 

Yolcular, camdan baktıklarında uçağın kanatlarında parlak bir ışığın olduğunu fark ettiler.

Uçak, parlak ve beyaz bir ışık bulutunda uçarken ısısı da yükselmeye başlamıştı. Dört numaralı motorun alev aldığı görüldüğünde mürettebat, çok vakit kaybetmemek için yangın söndürücüleri devreye sokup yakıt iletimini keserek motoru kapattı.

Fakat yalnızca 1 dakika sonra öteki motorlar da tek tek alev almaya başladı. Kaptan ise alçaldıkları her 1,5 km için 24 km süzülebileceklerini hesaplamıştı. Bu da uçağın yalnızca 23 dakika süzülebileceği manasına geliyordu. 

Mürettebattan hiç kimse bu türlü bir durumla karşılaşmamıştı ve yaşananlar karşısında şaşıp kaldılar.

Yolcular, uçağın her yanını saran alevleri görebiliyordu. Uçak, okyanusun yaklaşık 10 km üstündeydi ve motorları yanıyordu. Duman, kabinde yayılmaya devam ederken 4 motorun birden durması beklendik bir durum değildi.

Yardımcı Pilot Roger Greaves, yardım daveti yapmaya çalışsa da iletişimde zorluk yaşanıyordu. Uçuştaki öbür bir uçak, Jakarta’ya yardım daveti göndererek kontrolörlerin durumu anlamasını sağladı.

Endonezya’nın Java Adası’nın güney kıyıları yüksek dağlarla kaplıdır. Bu yüzden, kıyıyı itimatla geçebilecekleri yüksekliğin 3.500 metreden az olmaması gerekiyordu. Uçağın o kadar uçamayacağı muhakkaktı, bu nedenle mürettebat Hint Okyanusu’na inmeyi planlıyordu. 

Tam bu sırada Kaptan Moody, yolcuları sakinleştirmek için durumu sakince anlattı. Olayın akabinde bu konuşmanın, insanların sakinleşmesinde ne kadar tesirli olduğu söylenecekti.

Hava basıncı düşmüştü, yolcular oksijen maskelerini takarken bu uçuşun artık son seyahatleri olduğunu düşünüyorlardı.

İnsanlar, nefes alamayacak duruma gelmişti. Kaptan, insanların olağan bir nefes alabilecekleri yüksekliğe ulaşmak için pike yapmaya başladı. 4.100 metreye ulaşan uçak, okyanusa dalış yapmak için hazırlanmıştı ki tam düşüş sırasında uçuş takımının deneyimli ve soğukkanlılığıyla birlikte bir mucize yaşandı.

Otomatik pilot, simülatörde 4 motor durduğunda ekseriyetle kapanırdı ancak bu sefer devrede kalmıştı ki bu, daha evvel karşılaşılmayan bir durumdu. 4 numaralı motor tekrar çalışmaya başladı, düşüş suratı azalınca öbür üç motor da garip bir formda tekrar çalıştı.

Biraz yükseldiklerinde St. Elmo ateşiyle tekrar karşılaştılar.

Tüm bunlar yaşanırken bir motor tekrar durdu, birebir şeyin tekrar yaşanmasından korkan grup derhal en yakın havaalanına iniş kararı aldı. Burada bitti mi sandınız?

Jakarta’ya inerken kokpit takımı bu defa de ön camdan hiçbir şey göremiyordu. Takım, uçağı manuel olarak indirmek zorundaydı. Uçağın iniş ışıkları çalışmıyordu, yalnızca küçücük bir yerden pist ışıklarını görebiliyorlardı. Neyse ki uçak yumuşak bir iniş gerçekleştirdi ve yolculardan birisi bile hasar almamıştı!

Peki deneyimli ve sakin bir uçuş grubu olmasaydı ne olacaktı?

Olaydan sonra yapılan soruşturma, uçağın neden bu türlü bir sorun yaşadığını açıklıyordu. Sorun, uçağın patlayan Galunggung Dağı’nın içine girmesiydi. Dağdan çıkan kül motorları tıkamış ve ön camları buğulamıştı. Bir mühlet sonra da motorların durmasına sebep olmuştu. Motorlar soğuduğunda küller katılaşarak uçup gitmişti, bu yüzden de motorlar tekrar çalışabilmişti.

Olaydan sonra Galunggung Dağı üzerindeki hava alanı kapatıldı. Uçuş grubu ise kahraman ilan edilerek madalya ile ödüllendirildi.

Arızalar, her vakit vefatı doğurmuyor; kâfi ki olayların geliştiği yerde sakinlik ve profesyonellik devreye girsin.

Uçuşun canlandırma görüntüsünü izlemek isteyenler için:

Uçaklarla ilgili öteki içeriklerimiz: