Son Yıllarda Evlilikler Neden Eskisi Kadar Tatmin Edici Değil? Cevap, “Evlilikte Boğulma Teorisi”nde Saklı!

İlişkilerimizin başlangıcında, çiftlerin birbirinden keyif alması dışında çok az beklentimiz vardır. İlgi ilerledikçe beklentiler artar, evlenip çocuk sahibi olduktan sonra da beklentiler o denli bir düzeye gelir ki neye uğradığımızı şaşırırız. Çeşitli sebeplerden doğan baskılar da âdeta boğuluyormuşuz hissi yaratır. Günümüzdeki tatmin edici olmayan bu evlilikler için başvurulan bir teori var. O da Maslow’un gereksinimler hiyerarşisini kullanarak yapılan “evlilikte boğulma teorisi”.

Uykusuz gecelerden sonra çocuk bakımı, eğitim masraflarının yanı sıra kira, kredi ve sıhhat üzere ödemeler, ailelerimizin bizimle daha fazla vakit geçirmek istemesi ya da hayatlarımıza hâlâ karışma istekleri, para kazanmak için daha fazla çalışmak, evliliklerdeki sıkıntılardan yalnızca birkaçı.

Evlilik kurumunun son 100 yılda değişmesinin, evlenme yaşının artmasının, evlilik öncesi hazırlık amacıyla birlikte yaşamanın yaygınlaşmasının yanı sıra çokça gördüğümüz bir gerçek daha var, boşanmak.

İçeriğimizi boşanmış bir kişi olarak da okuyor olabilirsiniz ya da boşanma evresinde kendinize çıkış yolu da arıyor olabilirsiniz. Tüm bunlar olmasa bile kimi mutsuzlukların sebebini de merak ediyor olabilirsiniz. Her ne formda okuyor olursanız olun, evlilikte boğulma teorisinde bir şeyler bulacaksınız.

Maslow Dağı’na tırmanırken nefesimiz kesilmeye başlıyor.

Evlilikte boğulma teorisi ile Maslow teorisi birleştiriliyor. Maslow’un gereksinimler listesine baktığımızda aslında yalnızca kişilik gelişimi değil evliliklerin evrimleşmesini de görüyoruz. Kurumsal periyot olarak isimlendirilen 1776 ila 1850 yılları ortasındaki evliliklerin temeli, barınma ve beslenme üzere temel gereksinimlerin karşılanması üzerine heyetiydi.

1850-1965 yılları ortasındaki arkadaşlık devrinde ise insanların birçoğu kentsel alanlara taşınıyordu ve evliliğin temel maksadı, aşk ve romantizm muhtaçlıklarının karşılanmasıydı. Bu devir ve günümüzdeki evliliklerinin ismi ise kendini tabir etme periyodu oldu.

1960 ve 1970’lerdeki karşı kültür ihtilali ile kişinin özgün benliğini keşfetmesi daha da ortaya çıktı. Bu da evliliğin emelini; kendini tabir etme, özerklik, öz hürmet ve kendini gerçekleştirme gereksinimini karşılamaya döndü.

İlişkinin oksijenini tüketen şey refah düzeyinin yüksekliği.

Refah düzeyi arttıkça, evlilikten beklentiler kendimizi söz etmemizi içerecek halde artış gösteriyor. Yalnızca makus hava şartlarından, başımızı sokacak bir barınaktan seçkin bir mahallede 4 odalı, banyolu hatta havuzlu meskenlere geçiyoruz.

İşte bu da ilgideki boğulmayı ortaya çıkarıyor. Fakat sonuca baktığımızda görüyoruz ki daha fazla para daha fazla memnunluk getirmiyor yani parayla saadet olmuyor.

Her şey para kazanma hırsı mı bilmiyoruz fakat birtakım gerçekler var.

Kendimizi gerçekleştirme muhtaçlıklarının tatmin edici olması için aslında bağlantıya daha fazla zaman ve güç harcamak gerekiyor. Fakat günümüzdeki evliliklerde bu durum pek görülmüyor. Tersine çiftler başka ayrı daha fazla vakit geçirmeyi tercih ederken daha uzun saatler çalışılıyor. Ayrıyeten birlikte geçirilen vakit nadiren en uygun biçimde bedellendiriliyor.

Çocuksuz çiftlerin eşleriyle bir haftada yalnız geçirdikleri süre, 35 saatten 26 saate düşüyor. Düşüşün sebeplerinden biri ise çalışarak geçirilen vakit. Doğal evvelden tarlada bile beraberdi beşerler. Daima yan yana olmak da güzel mi bilemedik.

Evli ve çocuklu çiftlerin bir arada geçirdikleri mühlet ise haftada 13 saatten 9’a düşüyor. Bunun da sebebi varsayım edersiniz ki ağır ebeveynlik çabaları. Bu bölümde yeniden azınlıkta olan beyefendiler var ve eşlerine yardım ediyorlar fakat bu saat düşüşünün sebebi bizce çocuk bakımının büyük oranda anneye kalmasından kaynaklı. Hem çocuk bak hem evliliğe vakit ayır hem de para kazan. Yok ya!

Siz beni “feminist” diye yaftalamadan o mevzuyu bir diğer içeriğe bırakıp öteki araştırmaya bakalım. 1980’ler ve 2000’li yıllara bakıldığında eşlerin, ana öğünlerini birlikte yeme olasılıkları da yüzde 15 düşmüş. Eğlence maksatlı birlikte dışarı çıkma yüzdeleri de yüzde 29 iniyor.

Bu değişimler, evliliğin kalitesi üzerinde iki sonuç ortaya koyuyor.

Olumlu ve olumsuz iki sonucumuz var. Olumsuz sonuç, az evvel de bahsettiğimiz üzere kendini söz etme gereksinimlerimizin karşılanması için evliliğe daha fazla yönelme ve sonucunda gelen memnuniyetsizlik.

Bir de olumlu sonucumuz var. Gereksinimleri karşılamayı başaran evlilikler, eski periyotlardaki en güzel evliliklerden daha tatmin edici. Yani ya daima ya hiç. Boğulmadan kaçarak evliliklerini daha da güçlendiren çiftlere de buradan kocaman bir alkış. Azınlık olduğunuzu unutmayın.

Ya vakit ya alan verin ya da boş verin.

Evliliğini kurtarmak isteyen kimi çiftler devayı danışman yahut terapistlerde buluyor. Onların söyleyeceği şeylerden biri de birbirinize vakit ayırmanız oluyor. Lakin bu taktiğin başarısızlık oranları da yüksek. Düşünsenize birlikte vakit geçirmeye alışkın olmayan emekli çiftler, daima bir arada olsa büyük ihtimal delirirlerdi!

Yatırım seviyelerini arttırmak ya da zamanı en uygun halde değerlendirmek de tavsiye edilen şeyler ortasında. Tertipli randevu geceleri planlamak, gerekli oksijeni verebileceği üzere evliliği tatmin edici hâle de getirebilir.

Dağın en zirvesindeki gereksinimlerin karşılanma konusunda taraflardan daha az beklentiye girmek de yapılacak öteki bir adım. Duygusal tecrübelerin paylaşılması, arkadaş ya da aile üyeleri üzerinden yapılabilir. Bu, evlilikteki talepleri mevcut kaynaklara daha uyumlu hâle sokabilir.

Bir tahlil daha var. O da bu yaptıklarınız hiçbiri muvaffakiyet ile sonuçlanmıyorsa kimseye daha fazla acı çektirmeden ayrılmak. (Bu tavsiyeyi evlilik danışmanlarında bulamazsınız.)

Sonuca baktığımızda hayatımızdaki her şey üzere evlilikler de evrimleşiyor. Değişen beklentiler, hisler ve ömürler bazen berbat sonuçları beraberinde getirse de ruh eşini bulduğunu düşünenler de var. Boğulma teorisindeki tüm bu ayrıntıları göz önüne alarak evvel kendinizi, daha sonra da evliliğinizi gözden geçirmek bir nebze de olsa işinize yarayabilir.

Evlilikle alakalı ilginizi çekebilecek öbür içeriklerimiz: