Ömrünü İnsan Haklarına Adayan Martin Luther King’in Okudukça Büyük Dersler Çıkaracağınız Hayat Hikâyesi

Sivil hakların eşitliği çabasının öncüsü olan Martin Luther King’in bu uğraşta başarılı olması hiç de kolay olmadı. Biz de yazımızda “Martin Luther King kimdir?” sorusunun karşılığına yer verdik. Buna ek olarak Martin Luther King’in neler yaptığına, kanılarına ve bilhassa de “Bir Hayalim Var.” konuşmasının ehemmiyetine değindik.

Amerika Birleşik Devletleri’nin tarihine baktığımız vakit kölelik sisteminden başladığını görürüz. Daha sonra bu kölelik sistemi 16. Başkan Abraham Lincoln tarafından bitirildi. Bu olay sayesinde Amerika tarihinde kıymetli rol oynayan Afro-Amerikalılar özgürleşti. Elbette ki kıymetli bir adımdı lakin bununla kalmadı. Irkçı telaffuzlar ve eşitsizlikler yıllarca devam etti. İşte bu noktada sahneye Martin Luther King çıktı.

King, Afro-Amerikalı Baptist papaz ve Amerikan sivil hakları savunucusu olarak kendisini dünyaya tanıttı. 

Martin Luther King kimdir? 

Martin Luther King’in öncüsü olduğu şeyleri anlamlandırabilmek için evvel hayatından bahsetmemiz gerekiyor. Martin Luther King, 15 Ocak 1929 tarihinde Georgia eyaletinin en büyük kenti olan Atlanta’da düyaya gelmiş bir Afro-Amerikalı. O yıllar Atlanta’da ırk ayrımı ve ayrımcılığın günlük hayatın bir modülü olduğu vakitlerdi.

Eğitimini Morehouse College’de devam ettirken, dinin toplumsal değişimler üzerindeki etkisini fark edip dikkatle takip etmiş. İlgisini doktora devrinde de devam ettirmiş. Boston Üniversitesi Teoloji Kısmından doktorasını aldıktan sonra Alabama’da Dexter Avenue Baptist Kilisesi’nde rahip olarak vazife yapmış. Jenerasyonlar uzunluğu rahiplik yapan bir aileden geldiği için zorlandığı söylenemez.

Martin Luther King, Dexter Avenue Baptist Kilisesi’nde rahiplik vazifesini yerine getirirken Alabama’da yaşanan ırkçı olaylarına reaksiyonsuz kalamamış. İşte tam da bu noktada insan hakları çabası başlamış.

Montgomery otobüs boykotu Martin Luther King’in insan hakları çabasını başlattı.

Martin Luther King ve ailesi Montgomery’de yaşarken, Rosa Parks isminde bir insan hakları savunucusu, Montgomery otobüsünde beyaz bir yolcuya yerini vermeyi reddetmiş ve tutuklanmış. Bu olay üzerine King, Montgomery otobüs boykotunun organize edilmesine yardımcı olmuş. Protestonun önderi ve resmî sözcüsü olarak Martin Luther King seçilmiş.

Bu boykot 382 gün sürmüş ve hatta durum o kadar gerginleşmiş ki King’in meskeni bombalanmış. Boykot sırasında Martin Luther King tutuklanmış. Boykot,  Amerikan Yüksek Mahkemesi’nin eyaletler ortası otobüslerde ve başka ulaşım araçlarında ırk ayrımcılığını kanun dışı ilan etmesiyle son bulmuş.

Güney Hristiyan Liderlik Konferansı’nın kurulmasında Martin Luther King değerli rol aldı.

Yaşanan bu olaydan sonra güneyde barışçıl sivil haklar aksiyonlarını ve şiddetsiz protestoyu destekleyen Güney Hristiyan Liderlik Konferansı (SCLC) kuruldu. King ise Montgomery Otobüs Boykotu’nu son derece titizlikle ve muvaffakiyetle yönetmişti. Bu muvaffakiyetinden ötürü yeni kurulan konferansın başkanı olmuştu. 

Konferansın lideri olarak Martin Luther King, ülkeyi ve dünyayı dolaşmış bir önderdi. Şiddete yer vermeyen protestolar ve sivil haklar üzerine çokça konferans vermişti. Ayrıca dinî figürler, aktivistler ve siyasi önderlerle buluştu. Onlardan etkilendiğini de belirtiyordu. En çok da Mahatma Gandi’nin şiddete dayanmayan sivil itaatsizlik ideolojisini benimseyip öncüsü olduğu şovlarda de uygulamaya çalışmıştı.

Martin Luther King, “Birmingham Hapishanesinden Mektup” isimli manifestosuyla yaşanacak gelişmelerin önünü açtı.

King, doğdugu kent olan Atlanta’ya geri taşındığında Ebenezer Baptist Kilisesi’nde papaz olarak vazife almış ama ırk ayrımı ve eşitsizliği sonlandırmak hedefiyle topluma hitap etmeye de devam etmiş. 1960’lı yıllarda Alabama, Florida ve Georiga eyaletlerinde şiddetsiz protestolar yaparken birçok kere tutuklanmış. Fakat bu tutuklamalar onu durduramamış.

En son 1963 tarihinde Birmingham kampanyası sırasında tekrar tutuklanıp Birmingham Hapishanesinde tutulmuş. Burada kendisini eleştiren beyaz din adamalarına yönelik “Birmingham Hapishanesinden Mektup” isminde bir sivil haklar manifestosu yayımlamış. Bu manifesto birebir yıl gerçekleşecek olan büyük Washington yürüyüşünün önünü açmıştı.

200.000’den fazla kişinin katıldığı Washington yürüyüşü ülkede büyük ses getirdi.

Birmingham Hapishanesinden yazılan bir manifesto öncülüğünde olayların bu kadar büyüyebileceğini kimse iddia etmemişti. Ama yaşanan onca olaydan sonra hâlâ ırkçılığa maruz kalan Amerikalılar vardı. Bu ırkçılık düzeyi ise kabul edilebilir seviyede değildi. Bu nedenle farklı etnik kümelerden 200.000’den fazla kişi, sivil hakların savunucuları öncülüğünde toplanıp Washington’da protestolara başladılar.

Bu protestolar o denli ses getirmiş ki Amerikan sivil haklar hareketi tarihinin bir dönüm noktası olarak kabul edilmiş. Daha sonra 1964 Sivil Haklar Maddesi’nin kabul edilmesinde tesirli olmuş.

Martin Luther King’in “Bir hayalim var.” (I have a dream) konuşması maddeleri değiştirdi. 

Washington yürüyüşü sırasında “Bir hayalim var.” diyerek konuşmasına başlayan King, iştirakçi olan insanların kalplerine derinden dokunmuş. Bu konuşmayı tesirli yapan bir başka taraf ise konuşmanın yapıldığı noktaydı. Martin Luther King konuşmasını ABD’de kölelik sistemini yıkmış olan Başkan Abraham Lincoln‘un anısına yapılan Lincoln Anıtı’nın merdivenlerinde gerçekleştirdi. Tüm insanların eşit yaratıldığına dair görüşlerin aktarıldığı bu vizyon benimsendi ve artık hiçbir şey eskisi üzere olmadı.

Konuşma ve bu büyük yürüyüş, Martin Luther King’in yurt içinde ve yurt dışındaki prestijini değerli ölçüde arttırmış. Hatta o denli ki birebir yıl TIME mecmuası tarafından “Yılın Kişisi” seçilmiş. Bununla kalmayıp yeniden birebir yıl Nobel Barış Ödülü’ne layık görülmüş.

Martin Luther King’in “Bir hayalim var.” konuşmasını kendi sesinden dinlemek isterseniz buraya tıklayabilirsiniz.

Ölümünün akabinde topluma hâlâ varlığını nispeten koruyan birçok paha bıraktı.

Martin Luther King de ondan evvelki birden fazla önder üzere suikast sonucunda öldü. Vefatının akabinde, “Umut Vasiyeti” isminde bir makalesi de yayımlandı. Bu makalede siyah Amerikalılar’ın sivil haklarda eşitlik için çabalarını devam ettirme öğütlerini yazmış, protestoların şiddetsiz bir biçimde mümkün olabileceğine, ön yargılarla savaşılması gerektiğine, toplumsal adalet üzere hususlara değinmişti.

Martin Luther King hakkındaki az bilinen bilgiler:

• “Bir hayalim var.” konuşmasının doğaçlama olduğu söyleniyor. “Bir hayalim var. Dört çocuğum da rengine nazaran değil karakterine nazaran değerlendirildiği bir ülkede yaşayacaklar.” cümlesini kurmasıyla, konuşması tıpkı isimde anılmaya başlanmış.
• Doğduğunda ona babasının ismi olan Michael King ismi verilmiş. Daha sonra babası Almanya’ya gittiğinde protestan ıslahatının önderi Martin Luther’i öğrenmiş ve kıssasından çok etkilenmiş. Döndüğünde hem kendisinin hem de oğlunun ismini “Martin Luther King” olarak değiştirmiş.
• Sivil hakların eşitliği protestolarında öncülük yaparken 13 yılda 30 sefer gözaltına alınmış.
• Martin Luther King’in de hayranı olduğu karakterler varmış. King, Star Trek’te rol alan Nichelle Nichols’un hayranıymış ve oyunculuk mesleğindeki destekçisiymiş.
• 1958 yılında ömrünü önemli boyutta tehdit eden bir suikaste uğramış. Akıl hastası bir bayan tarafından bıçaklanmış. Bıçağın aort damarının yanından geçmesi büyük mucizeymiş.
• 1974 yılında Martin Luther King’in annesi bir suikast sonucu öldürülmüş. Hatalı idam cezası almış lakin King ve ailesi idam cezasına karşı oldukları için ceza hapis cezasına dönüştürülmüş.
• Julia Roberts, King ailesinin yakın arkadaşıymış. Hatta o denli ki Julia Roberts bir röportajında King ailesinin doğum masraflarını karşıladığından bahsediyor.
• “Bir hayalim var.” konuşmasını gerçekleştiriği yerde King’in anıtı yapılmış.
• 15 Ocak’ta doğmasına ithafen, her yıl ocak ayının 3. pazartesi günü “Martin Luther King günü” olarak kutlanıyor. Bu özel gün Amerika’da federal bir tatil olarak kabul ediliyor. 

Bu içeriğimizde ”Martin Luther King kimdir?” sorusunu yanıtlayıp hayatındaki değerli noktalara ve yaptığı çalışmalara değindik. Sizler de görüşlerinizi yorumlarda belirtmeyi unutmayın. 

İlginizi çekebilecek başka içeriklerimiz: