Bu mekanik yapılar, bir insanı içine çekebilecek kadar güçlü motorlara sahip. Bizi havada inançta tutuyorlar lakin nadiren de olsa içine bir insanı çekip parçalayabiliyorlar!
Geçen günlerde bir adamın uçağın motoruna çekilmesi haberiyle dünya sarsıldı. Bu motorlar, hayal gücümüzün de ötesinde çekim güçlerine sahip. Yani bir uçak motorunun içine çekilmek maalesef imkânsız değil.
Uçağın harekete geçtiği bir anda şayet yakın bir aralıkta durursak, muhtemelen bu fecî tablo ile müsabakamız an problemi olur. Pekala bu nasıl, hangi durumlarda gerçekleşebilir?
Uçak motorları, hareket hâlinde olmasalar bile çalıştırıldığında büyük ölçüde hava emerler.
Yukarıdaki görüntüde, bahsi geçen haber yer alıyor. Jet motorlar, hava çekmek için bir kompresör kullanır. Bu kompresörler, saniyede yaklaşık 1,2 milyon ton hava çekme kapasitesine sahip ve iddia bile edemeyeceğimiz derecede güçlüdür. Bu emiş gücü, motorlar rölantide çalışsa bile bir yetişkin insanı kaldırıp içine çekebilecek kadar tesirli olabilir.
Uçak motorları tarafından emilen objeler ortasında bakım araçları, rampa ekipmanları, yiyecek ve hatta kuşlar bulunuyor. Ancak bu çeşit bir durumun gerçekleşme olasılığı genellikle güvenlik protokollerine ve tedbirlere ne kadar uyulduğuna bağlı. Yani bu durum her an yaşanan bir şey değil.
Bir uçağın motorunun çekim alanına girmek, sonucunun iyi olacağı bir senaryo doğurmaz.
Bu nedenle, bu cins tehlikelerden kaçınmak için havaalanları ve gibisi yerlerde belirlenen güvenlik tedbirlerine uymak hayati ehemmiyet taşıyor. Grumman A-6 Intruder, ABD’nin uçakları ortasında bu felaketlerle en tanınanlarından biri; 737’ler, L-1011’ler ve DC-10’lar ise dünya genelindeki hava yolları ortasında benzeri bir üne sahip.
Böylesi bir senaryoya bakarsak bir insanın hayatta kalması mümkün görünmüyor, hayatta kalanlar ise güç bela kurtarılırken bir uzvunu kaybetmiş oluyorlar. Bir kimsenin uçak motoru tarafından emilmeden hayatta kalamamasının nedeni, temelde jet motorunun çalışma prensiplerine dayanıyor. Bu yüzden uçak motoruna karşı belirlenen uzaklıklardan yakın durmak bu tehlikelere hamile sonuçlar doğurabilir.
Peki bu inançlı aralık tam olarak nedir?
Uçağın motorundaki bıçaklar saniyede 1,2 milyon ton havayı motora itmek için ekseriyetle saniyede 1.000 ila 20.000 kere ortasında süratli bir formda dönerler. Bu bıçaklar, keskin olmasa bile yüksek suratları onları ölümcül kılmak için kâfi bir sebep. Dolayısıyla bir insan uçak motorunun içine çekildiğinde başına gelen birinci şey, bu bıçakların onu milyonlarca küçük modüle ayırmaya çalışması olacaktır.
Bu motorlardan uzak durmak için gereken inançlı ara ise uçağın boyutu ve motorun gücüne bağlı olarak değişiklik gösteriyor. Örneğin bir Boeing 737-800, çift CFM International CFM56 motorla çalıştırıldığında asgarî inançlı ara yaklaşık 4,2 m olarak belirlenirken; Küresel 7000 uçağı çift GE Passport motoruyla çalıştırıldığında en az inançlı aralık 1,67 m olarak belirlenir.
Her uçağın kendine has en az inançlı arası olduğundan mesafeyi belirlemek için genel bir kural yahut kestirim kullanmak sıkıntı.
Bu bilgiler ekseriyetle uçağın bakım günlüğünde bulunur. Sivil havacılıkta minimum inançlı ara ekseriyetle bir dizi koni ile belirlenir ve bu koniler, mesafeyi yanlış değerlendirmeyi önlemek için gösterilir.
Koniler birebir vakitte motor tarafından emilmelerini engellemek için en az inançlı aradan biraz daha uzağa yerleştirilir, böylelikle kazara bu alana giren bir kişi sorun yaşamaz. Fakat güvenliği sağlamak ismine konik alana girmekten her durumda kaçınılmalıdır.
Özel bir durum yahut havaalanı için bu inançlı arayı belirleyen kesin kuralları öğrenmek maksadıyla ilgili havaalanının yahut hava taşıma kuruluşunun talimatlarına başvurmak en güzelidir. Bu hususta muhakkak ve aktüel bilgiler, lokal düzenlemeler ve havacılık kuralları dikkate alınmalıdır.
Uçaklarla ilgili öteki içeriklerimiz:
