Aileler İçin Acil Bilgi: Çocuğunuzun Cinsel veya Fiziksel İstismara Uğradığını Nasıl Anlarsınız?
Dünyayı sarsan Jeffrey Epstein davası ile Yahudi tünelleri olayı, herkesin hassas noktalarından olan çocuk istismarını tekrar tetikledi ve başta bu üzere soru işaretlerinin çıkmasına sebep oldu.
İnsanlık dışı çocuk ve bebek istismarı, Epstein davası üzere geniş çaplı bir tertipten ibaret olmayıp yanı başımızda da bitiveriyor. Haberlerde karşımıza çıkan bakıcılar, akrabalar veya bir oburu. Çocuklarımızı her an muhafaza altına alsak da güvendiğimiz dağlara kar yağdığında bazen geç olabiliyor.
İşte tam bu yüzden de hem her an panik olmadan hem de “Bizim başımıza gelmez ya!” demeyerek çocuklarımızın davranışlarını anlamakta yarar var. Sevgili ebeveynler, bu yazımız sizin için. Şayet “Çocuğumun cinsel istismara uğradığını nasıl anlarım?” diye bir soru işaretiniz varsa her satırı dikkatle okumanızı tavsiye ederiz.
Keşke tanımlaması olmasa diyeceğiz ancak maalesef var. Çocuk istismarı nedir?
Dünya Sıhhat Örgütü, çocuk istismarını geniş kapsamda açıklıyor. İtimat yahut güç münasebetinden çocuğun sıhhatine, yaşamına, onuruna yahut gelişimine fiilî ya da potansiyel bir ziyan vermek çocuk istismarına giriyor. Bu ziyan, fizikî olabileceği üzere duygusal da olabiliyor. Cinsel istismar, ihmal, ticari sömürünün her biçimi çocuğa yönelik istismar kapsamında.
Çocuk istismarı çeşitlerine de bakalım. Zira istismar, yalnızca fizikî değil.
Çocukların çoklukla yabancı şahıslar tarafından ziyan gördüğü düşünülse de mağdurların yaklaşık yüzde 90’ını, istismarcısını tanıyor. Bu aileden biri olabileceği üzere komşusu, öğretmeni, antrenörü yahut yakından tanıdığı biri de olabiliyor.
Bir çocuğun hayatını kurtarabilmek için istismar çeşitlerini bilmekte yarar var. Zira lakin buna nazaran tedbir alabiliriz. Fiziksel istismar, bunun birinci çeşidi. Çocuğun fizikî olarak yaralanması ya da ziyan görme riski ile müsabakası da fizikî istismara giriyor.
Aklınıza gelebilecek her cinsel hareket cinsel istismar altında. Tüm bunların yanı sıra çocuklar, maalesef ki duygusal olarak da istismara uğruyor. Çocuğu daima küçümsemek, azarlamak, izole etmek ve reddetmek buna dahil.
Ve alışılmış ki bir de çocukların ticari cinsel sömürüsü var. Epstein davasında olduğu gibi… Tüm dünyada çocuk hakları ihlalinin en makus formu olan bu sömürü, çocuğun ticari eşya sayılması ile yalnızca cinsel bütünlüğüne karşı değil, tüm haklarına karşı yapılan bir taarruz. Bir çeşit kölelik…
Çocuğumun istismara uğradığını nasıl anlarım?
Bu sorunun cevaplanması aslında biraz güç. Zira her çocuğun yaşadığı travmayı gösterme şekli farklı olabilir. Kimi çocuklar, geniş bir semptom yelpazesine sahipken kimileri hiç göstermeyebilir.
Ayrıca fizikî değil ancak davranışsal belirtiler, çocuğun okulda ya da arkadaşları ortasında yaşadığı sıkıntıların göstergesi de olabilir. Bu yüzden de aslında ebeveynler tarafından yapılacak en âlâ şey, öncelikle davranış değişikliklerinin farkında olmak, sonrasında ise gerçek soruları sormak.
Cinsel istismarın belirtileri bazen açıkça gözünüzün önündedir.
Bir çocuğun cinsel istismara uğradığını fiziksel yahut davranışsal belirtiler ile anlayabilirsiniz. Resmî kaynaklara nazaran kimi örnekler şu biçimde:
- İdrar yahut dışkıda kan
- Cinsel yolla bulaşan hastalık
- Yırtık, lekeli yahut kanlı iç çamaşırı
- Genital, anal yahut vajinal bölgede yırtılmalar, morluklar, kanama yahut şişlik ya da kaşıntı yahut ağrı
- Oyuncaklarla yahut diğerleri ile cinsel oyunlar
- Olağandışı cinsel bilgiler
- “Amcamdan hoşlanmıyorum.” üzere yorumlar
- Güvenli yerlerden ayrılmayı reddetme
- Uyumada zorluk çekme
- 0-9 yaş ortasındaki çocuklarda konuşma yetisini yahut idrar denetimini kaybetme, gelişim geriliği göstermeye başlama
- Yatak odası yahut banyo üzere makul yerlerden korkma
- Yeme bozuklukları
- Küçük çocukları cinsel aksiyonlarda kullanma
- Kendini itici hâle getirme
- Okula gitmeyi reddetme
- Özel bölgelerine çok fazla dokunma
- Duygusal hissizlik
- Uyuşturucu, alkol yahut yaralama üzere kendine ziyan verecek davranışlar
- Kurallara uymama
- İntihar niyeti yahut eğilimi
Sadece cinsel değil fizikî istismar da kelam konusu olabilir. Bunun belirtilerinin de birçoğu kendini aşikâr eder.
Bebeklikten gençliğe kadar olan süredeki çocukların fizikî olarak da sıklıkla istismara uğradığı gerçeğini unutmayalım. Şayet istismar denilince yalnızca cinsellik aklımıza gelirse kimi belirtileri gözden kaçırabiliriz. Fizikî istismarın da hem fizikî hem de davranışsal kimi belirtileri var.
- Açıklanamayan morluklar, izler, sıyrıklar, kesikler
- Açıklanamayan yanıklar
- Açıklanamayan kırıklar, çıkıklar
- Hayvanlara yahut başka çocuklara şiddet uygulama
- Morlukları yahut yaralanmaları gizlemek için olağandan farklı giyinme
- Agresif davranışlar ve içe kapanıklık
- Yaralanmaların nasıl meydana geldiği sorularına “Hatırlamıyorum” denmesi yahut tutarsız telaffuzlarda bulunması
- Tıbbi nedeni olmadan yatak ıslatma yahut kirletme
- Baş ağrısı, mide bulantısı üzere psikosomatik şikâyetler
- Uzun periyodik ishal yahut kusma
- Saldırganlık, geri çekilme, depresyon, anksiyete
- Kendine ziyan verme (Uyuşturucu, alkol, intihar girişimleri)
- Dikkat çekmeye yönelik davranışlar
Cinsel istismardan şüpheleniyorsanız ne yapmalısınız?
Çocuğunuzun cinsel, fizikî yahut duygusal istismara uğradığından şüphelendiğiniz vakit en zoru da konuşacak doğru kelimeyi bulmaktır. Ancak yapılacak en değerli şeyin, dinlemek olduğunu unutmamalısınız.
Rahatlık ve takviye vermek, inanç hissini da getireceği için onu her zaman dinlemeye hazır ve istekli olduğunuzu belirtmelisiniz. Zira çocuğunuzun başlangıçta, olayın tamamını anlatmaya hazır olmayabileceğini bilmelisiniz.
Yaşına uygun bir lisan kullanmak, sakin olmak, başının kederde olmadığını hatırlatmak, onaylama ve inanç dolu kelamlar söylemek, empati göstermek çocuğunuzu incitmeden süreci hakikat yönetmenize yardımcı olacaktır.
Ona dokunarak irtibat kurmaktan kaçınmak, tutamayacağınız kelamlar vermemek, yönlendirici soru sormamak, yorum yapmamak, hiyerarşik bir oturma tertibinden kaçınmak ise dikkat etmeniz gereken öteki noktalar.
Ve natürel ki çocuğunuza konuşmanın sonunda isimli süreçte kendisini mahkemede ya da ilgili makamlarda dinleyeceklerini, kendisinden olayı anlatmasının isteneceğini açıklayın. Sonrasında ise suçu bildirmeniz gerekiyor. Bunun için direkt cumhuriyet savcılığına yahut kolluk kuvvetlerine gidebileceğiniz üzere Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığının Vilayet Müdürlüklerine de başvurabilirsiniz. Alo 183 Toplumsal Takviye Çizgisi ise direkt telefondan ulaşabileceğiniz bir öbür müracaat kanalı.
İstismarın maalesef her türlüsü mevcut:
