90’larda Bir Çılgınlık Etkisi Yaratan “İçi Görünen Cihazlara” İnsanlar Neden Kafayı Takmıştı?

Sürekli yeni bir trendle karşılaşıyoruz değil mi? Örneğin, 80’lerde hâkim olan abartılı ve parlak renkler, 90’larda esen “grunge” rüzgarları… Pekala ya “şeffaf çılgınlığı” olarak isimlendirilen devri hatırlayanınız var mı?

Her periyodun, kendi eşsiz modasını yansıttığı bir gerçek. Örneğin kimi devirlerin parıl parıl renklerle dolup taştığını görürken bazı devirlerde daha minimal trendlerin hâkim olduğunu görebiliyoruz.

Bazı trendler küçük bir çoğunluk tarafından benimsenirken kimileri da büyük kitleleri peşinden sürüklemeyi başarıyor. Yani bazen, moda sahnesine o denli sıra dışı bir dokunuş geliyor ki herkesi ve her şeyi âdeta bir çılgınlık dalgası yaratmışçasına peşinde sürüklüyor.

İşte o unutulmaz trendlerden biri, 80’lerin sonu ile 2000’lerin başını birleştiren devirde görüldü. “Clear craze”, yani “şeffaf çılgınlığı” ya da “şeffaf modası” olarak anılan bu periyotta şeffaf şeyler bir virüs üzere her yere yayılmaya başlamıştı.

Aslında şeffaflık modasının temelleri 1939’da atılmıştı.

Modern televizyonun atası TRK-12 Phantom Teleceiver ismi verilen bir çeşit televizyon alıcısı, büsbütün transparan bir dizayna sahipti. Aslında şeffaf dizayna sahip olmasının temel sebebi bir pazarlama stratejisiydi.

Şeffaf dizaynıyla, yeni ve değerli bir teknoloji olmasının yanı sıra barındırdığı teknoloji ve dizayndaki karmaşıklığı göstermeyi amaçlıyordu. Bu sayede tüketiciler bu eserin o periyoda nazaran neden bu kadar kıymetli olduğunu anlayabilecekti.

Yine 1939’da General Motors da bu akıma katıldı ve büsbütün şeffaf bir otomobil üretti. Evet araba!

Pontiac Ghost Car olarak bilinen bu hayalet otomobil, General Motors’un şeffaflık akımına teslim oluşunun göstergesiydi.

Tamamen transparan olan bu otomobil, benzeri bir halde karmaşık teknolojisinin daha yeterli anlaşılmasını umuyordu.

Amerika’nın İkinci Dünya Savaşı’na dahil olması, şeffaflık modasının beklemeye alınmasına sebep oldu.

Üretim ve harcamalar savaş için yapılmaya başlandı ve bu sebeple şeffaflık modası 50 yıllık bir beklemeye girdi.

Daha sonra şeffaflık modası 90’larda geri gelerek insanların resmen şeffaf olan her şeye takmasına sebep oldu!

İnsanların neon ışıkların altında çılgınca dans ettiği ve parıltılı kıyafetlerin ortasında kaybolduğu o renkli günlerde şeffaflık bir anda moda olmaya başladı.

O yıllarda şeffaf şeyler o kadar modaydı ki insanlar için şeffaflık bir modadan fazla âdeta bir takıntı hâline gelmişti.

Takıntı derken abartmıyorduk. Devrin en unutulmaz özelliği, her şeyin şeffaflaşmaya başlamasıydı.

Aksesuarlardan mesken eşyalarına, besinlerden şahsî bakım eserlerine kadar birçok şeyde şeffaf modasının hakimiyeti görülüyordu.

Yani bu periyotta şeffaflık yalnızca giyside değil, günlük hayatta da bir moda hâline gelmişti. Şeffaf masa ve sandalyeler üzere mesken aksesuarları, hatta içeceklerin ve yiyeceklerin şeffaf versiyonları üretilmeye başlanmıştı. Güya her şeyin içi görünür olmalıydı!

Teknolojik eserler de bu akımdan nasibini aldı olağan.

Şeffaf telefonlar, şeffaf lambalar, şeffaf oyun konsolları ve daha birçok eser şeffaflık çılgınlığına teslim oldu.

Tüketiciler, şeffaflık ve neon renklerin hâkim olduğu retro bir dünyanın içine çekilmişti.

O vakitler, şeffaflık yalnızca moda problemi değildi; tıpkı vakitte saf, pak ve çağdaş bir ömür usulünü temsil ediyordu.

Örneğin, Coca-Cola Clear ya da Crystal Pepsi üzere renksiz içecekler tüketicilere sağlıklı, doğal ve katkısız bir alternatif sunma gayretiydi.

Her ne kadar eser içerikleri daha sağlıklı bir hâl almamış olsa da şeffaflık, berraklığı ve saf bir ömür biçimini çağrıştırıyordu; dolayısıyla bu halde pazarlanıyordu.

Gıdadan şahsî bakım eserlerine kadar birçok bölümde bu algıyı besleme gayreti hâkimdi.

Bu sebeple ya eserler şeffaflaştı ya da dizayncılar eserlerini şeffaf ambalajlarla süsleyerek tüketicilere bu şeffaf dünyanın kapılarını açmaya çalıştı.

Peki 2000’lerin başında son bulan şeffaf modasının kapıları yine açılıyor olabilir mi?

Evet günümüzde şeffaflık modası 90’larda olduğu üzere tanınan değil ancak kimi markaların güya yavaş yavaş bu akıma tekrardan yöneldiği dikkat çekiyor.

Örneğin, son vakitlerde Beats ve Sony PlayStation üzere büyük markaların şeffaf dizaynlı eserler üreterek bu nostaljik trende bir göz kırptığını görüyoruz. Büyük markaların şeffaflık modasına adım atması daha küçük markaların da bu trende çekilmesine sebep oluyor.

Ne dersiniz, gelecekte bir şeffaflık çılgınlığı daha yaşar mıyız?

İlginizi çekebilecek öbür içeriklerimiz: