İstiklâl Marşı’nın “Prototip” Diyebileceğimiz İlk Versiyonu Aslında Çanakkale Savaşı Döneminde Yazılmış: Peki Neden Hiç Kullanılmadı?
İstiklâl Marşı’nın yazıldığı devir, Türk milletinin Ulusal Çaba süreci içinde olduğu bir vakitti. 1921 yılında düzenlenen yarış, Türkiye’nin bağımsızlık çabasının en kritik basamaklarından birinde gerçekleşmişti. Lakin atladığımız bir şey var: Mehmet Akif Ersoy, İstiklâl Marşı’na benzeyen bir şiir aslında yazmıştı. Pekala ona ne oldu?
İstiklâl Marşı, milletimizin bağımsızlık gayretini, bilhassa de Kurtuluş Savaşı’nı yansıtan değerli bir yapıttır. Bu marştan öncesinde ise bizi karşılayan bir “Birlik” şiiri var. İstiklâl Marşı’ndan çok önce kaleme alınan bu şiir, neden bir marş olamadı?
1921’de Türkiye’nin bağımsızlık gayreti sürerken hükûmet, ulusal bir marşın gereksinimini hissetti. Bu doğrultuda bildiğimiz üzere marş için bir yarışma düzenlendi. Türk milletinin hislerini ve azmini en âlâ halde yansıtan bir eser arayışı içindeyken Mehmet Akif Ersoy, muhtemelen İstiklâl Marşı’nı yazarken bile uğraş ruhunu tam olarak verememekle ilgili bir çekince duyduğu için bu şiiri bir marş olacak kadar kâfi görmemişti.
Mehmet Akif Ersoy, “Birlik” şiirini İstiklâl Marşı’ndan çok daha evvel yazdı.
Türk milletinin birlik ve beraberliğini, vatan sevgisini, ulusal pahalara olan bağlılığını vurgulayan bu şiiri; ülkenin kuvvetli bir süreçten geçtiği ve bağımsızlık gayretinin verildiği bir devirde yazdı.
Türk milletine seslenerek dayanışma içinde olmanın ehemmiyetini vurgulayan, çaba ruhunu canlandıran bu şiir; İstiklâl Marşı’nın adeta bir “prototipini” yansıtıyor.
Ersoy, Çanakkale Savaşı için yazdığı bu dizelere İstiklâl Marşı’nı hatırlatan “Korkma” ile başlıyor.
“Korkma!
Cehennem olsa gelen, göğsümüzde söndürürüz.
Bu yol ki Hak yoludur, dönme bilmeyiz, yürürüz;
Düşer mi tek taşı sandın harim-i namusun,
Meğerki harbe giden son nefer şehit olsun.
Şu karşımızdaki mahşer kudursa, çıldırsa,
Denizler ordu, bulutlar donanma yağdırsa,
Bu altımızdaki yerden bütün yanardağlar
Taşıp da kaplasa âfakı bir kızıl sarsa,
Değil mi cephemizin sinesinde iman bir;
Sevinme bir, acı bir, gaye birebir, vicdan bir;
Değil mi ortada bir sine çarpıyor, yılmaz,
Cihan yıkılsa emin ol bu cephe sarsılmaz!”
Mehmet Akif Ersoy’un birlik temasını işlediği bu şiirinde söz ettiği gibi Çanakkale’de bu birlik gerçekleşmişti. Çerkez, Laz, Arap, Kürt ve Türklerin ortak uğraşı, birliğin ve ulusal çabanın ise en büyük simgesi oldu.
Mehmet Akif Ersoy’un “Berlin Hatıraları”, Çanakkale Savaşı’nın başlangıcında yaşadığı tecrübeleri içeriyor.
Şair, Berlin’de misyonlu olduğu dönemde muharebenin ayrıntılarını ve hislerini bu anılarda anlatıyor. “Birlik” şiirini de yanında vazifeli bulunan Binbaşı Ömer Lütfi Bey’e ithaf etmiştir. Çanakkale’deki günlerinde düşmanla olan her karşılaşmada içsel karmaşasını yansıtan bir soru sorar: “Ömer Beyefendi, bu Çanakkale ne olacak?” Ömer Lütfi Beyefendi, askerî noktadan bakıldığında umudun olmadığını ancak ve ancak olağanüstü bir durumun gerçekleşmesi gerektiğini tabir etse de Mehmet Akif’in birlikten doğan kuvvete inancı her daim tamdı.
Çanakkale’nin eşsiz direnişi ve yazılan destanı, Mehmet Akif Ersoy’un ruhunda derin izler bırakmış olacak ki cehennem olsa bile gelen tehlikenin karşısında korkmamayı, çaba etmeyi ve asla geri dönmemeyi anlatmıştır. İşte bu dizelerin üzerinden çok geçmeden de müsabaka için hazırladığı ve benzeri hislerle yazdığı İstiklâl Marşı doğmuştur.
Direniş temasını ele alarak çaba ruhunu Türk milletine aşılamak isteyen Mehmet Akif, tüm inancını da ortaya koyarak bu eşsiz şiiri ortaya çıkarmıştı. Dizelere bakıldığında İstiklâl Marşı’nı andıran bu şiir, biraz vakit geçtikten sonra evrilerek ulusal marşımıza dönüşmüştür.
Aslında ona kapı araladığını, tema olarak bu şiirinden öykündüğünü ve çabucak hemen tıpkı hisleri geçiren bir şiir yazdığını söylememiz mümkün. Düşmanın her türlüsüne karşı birliğin üstünlük getireceğine inanan şairin dizeleri ise bugün hepimizin kalbine dokunuyor.
