Günümüzde sağ ve sol deyince siyasi görüşler de aklımıza geliyor. Lakin bu kavramları ortaya çıkaran sebep, duyduğunuzda sizi şaşırtacak kadar kolay.
Sağ ve sol bölünmesinin geçmişi bizleri 1789 yılına ışınlıyor. Fransız İhtilali ile kasıp kavrulan Avrupa, 21. yüzyılda siyasi görüşleri belirleyen “sağ-sol” kavramlarını ortaya atacağını nereden bilebilirdi?
Aklımıza muhafazakar ve liberal üzere birtakım etiketler getiren bu tabirler, bir vakitler aslında siyasetçilerin mecliste oturma biçimlerini niteleyecek kadar günahsızdı.
Sebebi bu kadar kolayken nasıl siyasi görüş belirten bir öge haline geldiler?
Fransız Ulusal Meclis üyelerinin 1789’da bir anayasa taslağı hazırlamak üzere bir ortaya geldiklerinde Kraliyet aykırıları, liderin sol tarafında otururken; muhafazakar ve aristokrat destekçileri sağ tarafında oturuyordu.
Aslında bir nevi görüş de belirten bu adap, günümüze de muhafazakarların “sağcı”, liberallerin “solcu” olarak isimlendirilmesini sağlıyor.
Peki politik duruşumuzu belirleyen öge, genlerimiz olabilir mi?
Siyasi görüş, şahısların bilinçli ve kendi mantığına uygun olarak seçilen bir şeydir. İnsanların birbirleriyle farklı görüşte olmalarının nedeni, herkesin farklı bir sonuca varmasıyla alakalıdır. Lakin yapılan araştırmalar, bunun o kadar da kolay olmadığını söylüyor.
Siyaset, kanımızda var.
Biyolojik kökenlerle siyasal ilişkiler üzerine yapılan çalışmalar gösteriyor ki kişiliğimiz, siyasi görüşümüzü etkiliyor. Durum bununla da hudutlu değil üstelik. İşin içine genetik bilim de karışınca tablo daha da karmaşık bir hal alıyor.
Siyaset bilimi uzmanı ve tıbbi genetik profesörü olan James Fowler, bu mevzuyla alakalı bir çalışma gerçekleştirmişti.
Genlerimizin, politik duruşumuzu etkileyip etkilemediğini merak eden Fowler, serotonin ve dopamin hormonlarını takibe alarak bir çalışma yürüttü. Araştırmasının sonucunda serotonin üretiminde rol oynayan 5HTT geninin, dini görüşlerde bariz bir fark yarattığını ortaya koydu. Bunun yanında yenilikçi ve sol eğilimli görüşler ile DRD4 isimli gen ilişkilendirildi.
Fowler’a nazaran bir insanın ergenlikte toplumsal bir hayatı olması, liberal görüşe yatkınlığını arttırıyordu.
Sosyal hayatın siyasal görüşü etkilediğini söyleyen profesör, bunların kalıtımsal olduğunu da destekliyor. Mesela tek yumurta ikizlerinin birebir siyasi görüşe sahip olma ihtimalleri, öteki kardeşlere nazaran çok daha yüksektir.
Kişilik yapımızın siyasi görüşümüzü etkilemede payı büyük mü?
Son vakitlerde bu bahisle ilgili yapılan araştırmalar, kişilik yapısının siyasal görüşü etkilediğini ortaya koyuyor. Müşahede yapan psikologlar, muhafazakar ve liberal bireylerin ömür alanlarını bambaşka bir şekilde düzenlediklerini belirtiyorlar.
Düzen ve klasiklik savunanlar birçok eşyaya sahipken, öbürleri de daha dağınık ve keşfe yönelik eşyaları saklıyorlardı. Hatta muhafazakarların, belirsizlikleri ortadan kaldırma isteklerinin fazla olduğu da gözlemlenmişti.
Farklılıkların göze çarptığı bir öbür alan: ahlaki yargılar.
İlerici olarak isimlendirilen kesim, eşitsizliğe tahammül edemiyorken; muhafazakarların otorite ve geleneklere karşı yapılan saygısızlıklar karşısında daha fazla rahatsızlık duydukları tespit edildi. Bu farklılıklar da şaşırtan bir formda biyolojik kökene sahip. Hepimizde olan iğrenme refleksi, biyolojik olarak araştırıldığında verilen yansıları de etkiliyordu.
Verilen yansılara ve iğrenme refleksine bakılarak muhafazakar kesitin, dünyayı daha tehlikeli bir yer olarak algıladıkları gösterilmiştir.
Tartışmaların birden fazla; araştırmaların, insanları iki kümeden birine indirgemesine odaklanmış durumda. Bu da elbette hayli rahatsız edici bir durum.
Herhangi bir politik duruş sergilemeden aktarmaya çalıştığımız şey, yalnızca siyasi görüşümüzü etkileyen ögelerin biyolojik desteğiydi. Ayrıyeten muhafazakar fikrin bir kişilik bozukluğu üzere ele alınması son derece rahatsız edici. Bunun yanı sıra özgürlükçülük dahil, her iki tarafa da uymayan bireyler olduğunu biliyoruz.
Bu yazıda anlatmak istediğimiz, zıt görüş çatışmalarının ortasında iki tarafın da aslında birbirinden epeyce farklı olduğu gerçeğidir. Bu nedenle her iki tarafın da çatışması birçok vakit şahısların ellerinde olan bir durum değil. Herkesin inandığı ve bildiği doğrular çok farklıdır, bunun için yapılabilecek en yeterli şey empatidir.
