Halkın Bankadaki Parasına Devlet Tarafından Bir Gecede El Koyulduğu Lübnan’da İnsanların Yaşadığı Kan Donduran Olaylar
Ekonominin nasıl süratli bir formda çökebileceğinin en acı örneklerinden birini deneyim eden Lübnan’da hayat kaideleri hayli kuvvetli.
Lübnan, Dünya Sefalet Endeksi’nde yalnızca biraz üstümüzde yer alıyor:
1- Zimbabve
2- Venezuela
3- Suriye
4- Lübnan
5- Sudan
6- Arjantin
7- Yemen
8- Ukrayna
9- Küba
10- Türkiye
Bu listede altımızda ya da üstümüzde bulunan ülkelerin birden fazla ya ambargo altında ya da iç/dış savaşlarla boğuşuyor.
Listedeki ülkelerden kimilerinde neler yaşandığını daha evvel şu içeriklerimizde anlatmıştık:
Şimdi bir de Lübnan’ın durumunu inceleyelim: Görüntüde da gördüğünüz üzere, para üniteleri olan “Lübnan lirası” çok değersizleşti.
Tıpkı Türk lirası üzere:
Lübnan’da taban fiyat 300 dolar iken 30 dolara kadar düştü. Ülkede ağır bir beyin göçü yaşandığı için pasaport süreçleri bile askıya alınmış durumda.
2019’da bir ABD doları 1.500 Lübnan lirasından süreç görürken, 21 Mart’ta 140 bin Lübnan lirasına kadar çıkmıştı. Şu an ise 15 bin lira lakin karaborsada 94 bin lira.
Devletin bir gecede bankanızdaki paranıza el koyduğunu düşünün. Alın teriyle kazandığınız paranıza dokunamıyorsunuz.
Halk, paralarını kurtarmak için bankalara saldırıyor. Sizin, benim üzere beşerler ellerine silah alıp banka soyuyor. Daha doğrusu, soyguncu haline gelen devletten kendi paralarını almaya çalışıyorlar.
Fotoğraftaki bayan, kanser kız kardeşi için yeğeninin oyuncak silahıyla banka basmıştı ve kendi hesabındaki parayı çektikten sonra İstanbul’a kaçmıştı.
Türkiye’de ise TL’deki kıymet kaybı, döviz satışları ve çeşitli piyasa dışı düzenlemelerle önlenmeye çalışılıyor. Bankalar, döviz satışında şirketlere günlük 1.000 ila 5.000 dolar limit getirdi.
Bankalar saat 11:00’den sonra şirketlere döviz satmayı da bıraktı. Döviz gereksinimini bankalardan karşılayamayan şirketlerse hür piyasanın yüksek maliyetli kuruna razı oluyor.
Günde sadece 1 saat elektrik veriliyor. Hatta trafik ışıkları çalışmadığı için otomobiller caddelerde birbirine giriyor.
Bu sebeple, solunum aygıtına bağlı hastalar hayatlarını kaybetme tehlikesi yaşıyor.
18 ay boyunca parasını alamadığı için elektrik vermeyi durduran özel şirket, İstanbul merkezli bir Türk şirketti.
Peki, Orta Doğu’nun Paris’i olarak anılan Lübnan’ı bu müthiş kaos ortamına iten şeyler nelerdi?
Lübnan, dünyada en çok mülteciye sahip 2. ülke. Bu da önemli bir krize neden oldu. 1. kim mi? Alışılmış ki Türkiye!
Lübnan’ın bu durumdan bizden daha fazla etkilenmesinin sebebi ise nüfus faktörü. 6,7 milyon nüfusu olan ülkedeki mülteci sayısı, nüfusun dörtte birini oluşturuyor.
Lübnan, kişi başına düşen mülteci sayısı açısından dünyada birinci sırada. Türkiye’de 20 milyondan fazla mülteci olduğunu bir düşünün…
Suriyeli ve Filistinli mültecilerin tesiriyle oluşan ve 15 yıl süren iç savaş, bu kaosun en büyük sebepleri ortasında. Aslında mülteciler değil, süreci âlâ yönetemeyenler bu durumun asıl sorumlusu.
Ülke aslında sıkıntı durumdayken bir de Beyrut Limanı patlaması yaşanınca iktisat daha da makûs etkilendi.
Aslında bu patlama, ülkedeki çürümüşlüğün bir yansımasıydı. Bu bahiste çok defa ikaz yapılmıştı lakin dikkate alınmamıştı. 4 Ağustos 2020’deki patlamadan bu yana 3 yıl geçmesine karşın tesirleri hâlâ devam ediyor.
Hem iç savaşın hem de bu patlamanın tesiri yüzünden yakıt krizi oluştu. Elektrik üreten santrallere yakıt temin edilemeyince halka sadece 1 saatliğine elektrik verilebilir hale gelindi.
Paranız varsa özel güç şirketlerinden elektrik yahut jeneratör almanız mümkün fakat paranız yoksa elektriksiz bir yaşama alışmanız gerekiyor.
Başbakan, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada “Haziran ayı memur maaşlarını ödeyemeyebiliriz” dedi.
Nüfusunun %80’i yoksulluk hududunda olan Lübnan’da memur maaşı evvelden 1.000 dolar iken, artık 100 doların altına kadar düştü.
Lübnan halkını ayakta tutan faktör ise, yurt dışında yaşayan Lübnanlılar. Ülke nüfusunun 3 katı kadar Lübnanlı, yurt dışında yaşıyor ve oradan gönderdikleri döviz sayesinde ülkedeki beşerler geçinebiliyor.
Lübnan’da tüm ülkeyi saran kitlesel ayaklanmalar yaşanmamış olmasının nedenlerinden biri de bu olabilir. Tahminen de bir şeylerin düzeleceğine dair bir umutları kalmadıkları içindir, kim bilir.
