Düşünmesi Bile Korkutucu: Atatürk Hiç Var Olmasaydı Nasıl Bir Türkiye Bizi Bekliyor Olurdu?

Mustafa Kemal Atatürk’ün 85. vefat yıldönümünde onun bu hayatta hiç var olmadığını, hayatımıza ve bizlere hiç dokunmamış olduğunda nelerin bizleri beklediğini düşündük.

Türk milletinin mukadderatını değiştiren, tarihi baştan yazan ve bizleri birer Cumhuriyet evladı yapan Atatürk’ün olmadığı bir senaryonun kanısı bile hiç açıcı değil. Pekala ya gerçek olsaydı?

Kendisinin yokluğunu hissettiğimiz bu üzücü günde, hayatımızdan hiç geçmeseydi Türkiye için ne üzere olayların yaşanabileceğine değinmek istedik. Alışılmış bu türlü bir durumda ortada Türkiye diye bir ülke kalmış olsaydı.

Mustafa Kemal Atatürk’ün liderliği olmasaydı, Türkiye’nin siyasî ve toplumsal evrimi çok farklı bir rotada ilerlerdi.

Türkiye’nin Türkiye olmasında tesirli olan Ulu Önder’in hiç var olmadığı bir senaryo düşünmek epeyce güç. Zira bugünkü hâlimizin kırıntısını bile bulamayacaktık. Onun önderliği olmadan orduyu siyaset dışında tutmak ve demokratik bir nizam kurmak çok sıkıntı olurdu.

İkinci Büyük Millet Meclisi’nde benimsenen prensipler, Atatürk’ün liderliği olmadan birebir biçimde uygulanamazdı. Askerî ve siyasî seçkin ortasındaki ayrım bilinmeyen kalır, bu da istikrarsızlık ve çatışmalara taban hazırlardı.

Trablusgarp’ta da halkı örgütleyip İtalyanlara kayıplar verdiren bir önder olmayacağı için İtalyanlar kolay kolay bölgeyi ele geçirirlerdi. 

“Çanakkale geçilmez.” olmazdı.

Türk devleti muhtemelen Batılı güçlerin tesiri altında yahut yarı sömürge bir durumda bulunacaktı. Hâliyle Atatürk’ün, kendisiyle birlikte yürüttüğü istikrarlı dış politikası olmasaydı, ülkeye göz dikenlerin haddi hesabı olmazdı. Bağımsız bir Türkiye’den bahsetmek şu an hayal olabilirdi bizler için. Zira bugün kullandığımız lisanımız, özgürce yaşadığımız dinimiz, bizi biz yapan ırkımız bile yok edilirdi.

Askerî dehasıyla savaşı yöneten Mustafa Kemal olmasaydı, düşman gemileri Çanakkale’yi geçer, savaşın 1 senede bitmesine neden olurlardı. Ayrıyeten halkı, düşmana karşı örgütleyerek vatanın kurtuluş yolunu göstermeyen bu büyük şahsiyetin yokluğunda bugünkü Türkiye bu türlü görünebilirdi:

İnkılapları olmasaydı Türkiye, geçmişinden koparak çağdaş bir ulus devleti olma sürecini başaramazdı.

Milliyetçilik duygusu olmaksızın Türkiye’nin bir ortaya gelme ve ortak bir kimlik oluşturma uğraşları eksik kalır; ümmetçilik anlayışı altında farklı etnik ve dini kümeler ortasında birlik sağlanamaz, Araplaşma tehlikesiyle yüz yüze kalınırdı.

Atatürk’ün öncülük etmediği bir Türkiye’de, Bolşevik rejiminin kabul edilme mümkünlüğü artabilirdi. Toplumsal ve ekonomik meselelerle baş etme uğraşı, farklı ideolojilere açık hâle gelirdi.

Kadın hakları ve hürriyetleri konusunda da Atatürk’ün tesiri yadsınamaz.

Kadınların toplumsal ve siyasi rollerini güçlendirmek için atılan adımlar eksik kalırdı. Türkiye’de kadınlar muhtemelen daha uzun mühlet eğitim ve iş dünyasında sonlu kalır, siyasi iştirakleri kısıtlanır, tahminen gerçekleşemezdi.

Atatürk’ün öncülük ettiği Uygar Kanun, bayanlara miras hakkı tanıyan ve boşanma hakkını garanti altına alan ıslahatları içeriyordu. Hâliyle bu cins değerli değişiklikler olmaz ve bayanlar daha fazla eşitsizlikle karşılaşabilir; görmezden gelinebilirdi.

Kurtuluş gayreti sürecinde gerçek hürriyet ve istiklâlimizin elde edilmesi, Ermenilere yönelik alınan kararların lehimize sonuçlanması mümkün olmazdı.

Atatürk’ün liderliği olmadan Türkler ve Ermeniler ortasındaki alakalar muhtemelen daha karmaşık ve tansiyonlu bir seyir izlerdi. Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü ve akabinde gelen devirde, etnik ve dinî gruplar ortasında çatışmaların ağır olduğu bir süreç yaşandı.

Atatürk olmaması durumunda, Türk ve Ermeni toplulukları arasında bir uzlaşma ve iş birliği kültürü oluşturmak daha güç olabilirdi. Ermeni Tehciri üzere tarihi olaylar daha farklı bir seyir izleyebilirdi ve bu, ilgilerin uzun vadeli tansiyonlu kalmasına, dış siyasette da aleyhimize sonuçlanan olaylara neden olabilirdi.

Sanatın, sanatkarın, bilimin kıymeti bugünkü düzeyine gelmezdi.

Atatürk, sanatın ve bilimin bir ulusun ruhunu yansıttığına inanan ve Türk sanatının çağdaşlaşması için elinden geleni yapan bir şahsiyetti. Söylediği kelamlar, bu durumla ilgili yaptığı fotoğraf, müzik, edebiyat üzere alanlarda değerli ıslahatlar bunu açık bir formda gösteriyor. Bilime ve fene verdiği kıymet, ülkenin kalkınması için kuşkusuz en değerli atılımlardandı.

Onun olmadığı bir senaryoda, sanatın ve bilimin toplumsal tesiri daha geç bir formda gelişir, tahminen hiç gerçekleşemez, hudutlu kalırdı. Modern Türk sanatının ve Türk biliminin temellerini atan dönüşümler gerçekleşmeyebilir, bugün Türkiye sanat, bilim ve fen bakımından köksüz kalabilir; ismini dünyaya duyuran bilim insanları yetişemez, birden fazla alanda dışa bağımlı kalabilirdik.

Gerçek tarihimizi keşfetmek için kullandığımız Türk alfabesi hiç olmazdı.

Kendimize ilişkin bir alfabemiz olmaz, muhtemelen Arap alfabesi ile hayatımıza devam ediyor olurduk. Atatürk’ün öncülük ettiği lisan ıslahatları, Türkçenin zenginleştirilmesine ve lisanın evrenselleşmesine yönelikti. Böylesi bir durumda lisan siyasetleri farklı bir istikamette şekillenirdi.

Yurtta sulh, cihanda sulh olmazdı.

Bu unsur, Türkiye’nin içinde huzur ve barışı sağlamayı, birebir vakitte milletlerarası alakalarda de barışçıl bir siyaset izlemeyi hedefliyordu. Eğer Atatürk olmasaydı, bu prensibin benimsenip benimsenmeyeceği ve uygulanıp uygulanmayacağı belgisiz. Atatürk, uluslararası bağlantılarda bağımsız bir siyaset izleme konusunda kararlıydı ve bu, Türkiye’nin bağımsızlığını müdafaa emeli taşıyordu.

Böylesi bir senaryoda Osmanlı İmparatorluğu’nun kaybettiği topraklar üzerinde bağımsızlık unsurunu kabul etmiş 13 devlet kurulurdu.

Kurulan birçok fabrika olmaz, Türkiye bugün her alanda çok gerilerde olurdu.

Fişek Fabrikası, Gölcük Tersanesi, Şeker fabrikaları, Eskişehir Kiremit Fabrikası, Ankara Çimento Fabrikası, İstanbul Araba Montaj Fabrikası ve daha sayamayacağımız birçok fabrika Atatürk’ün teşvikleri ile kuruldu.

Bugün Atatürk olmasaydı, ülke bu kadar gelişmiş bir durumda olamaz ve yukarıda benzer senaryolarda da bahsettiğimiz üzere dışa bağımlılığımız büsbütün tescillenir, sömürge ülkesi olmaktan öteye gidemezdik.

Bu üzere sayamayacağımız pek çok unsur, Atatürk’ün bizlere emanet ettiği cumhuriyeti hakkıyla yaşatmamız için çaba sarf etmemiz gerektiğini gösteriyor. Olmasaydı, olmamızı hiç istemeyeceği beşerler olurduk. Uygun ki oldu, düzgün ki ‘biz’ olduk.