Bir Dönem Dünyanın En Büyük Sosyalist Ülkelerinden Biri Olan Eski Yugoslavya’nın Karışık Tarihinden Göze Çarpan 8 Gerçek

Bir devrin en büyük sosyalist ülkelerinden bir tanesi olan Yugoslavya aslında bir krallık olarak kurulmuştu. Bugün pek çok farklı ülkeye bölünmüş olan Yugoslavya’nın epey karışık bir tarihi var. Gelin eski Yugoslavya tarihi hakkında kimilerini birinci kere duyacağınız sıra dışı bilgilere yakından bakalım.

Dünya tarihinde pek çok farklı devlet kuruldu ve kurulanların pek birçok da yıkılarak bugüne farklı ülkeler olarak geldiler. Bunlardan bir tanesi de Yugoslavya’dır. Balkanlar esasen tarih boyunca her vakit karmaşık siyasi yapısı ile anılan bir bölge olmuştur. Bu karmaşa 20. yüzyılda da devam etmiş ve Yugoslavya olarak isimlendirilen bölgenin aynı yüzyılda tam üç sefer siyasi yapı değişmiştir. 

Bugün Yugoslavya diye bir ülke yok zira son yaşanan iç savaş, batılı devletlerin de tesiriyle bölgedeki milletleri kışkırtarak daha küçük devletler kurulmasına neden olmuştur. Son yüzyıldaki karışıklığı ile anıyor olsak bile aslında bölgenin tarihi, insanlık tarihi kadar eskidir. Gelin eski Yugoslavya bölgesinin tarihi hakkında pek birçoklarını birinci kere duyacağınız sıra dışı bilgilere yakından bakalım. 

Eski Yugoslavya tarihi hakkında kimilerini birinci sefer duyacağınız değişik bilgiler:

• Yugoslavya bölgesindeki birinci yerleşimler Roma’dan bile eskidir.
• Bölgede Hristiyanlığı şahsen Aziz Pavlus yaymıştır.
• Çok geçmeden Yugoslavya bölgesine Slavlar ve Türkler de gelmiştir.
• Osmanlı İmparatorluğu periyodu, bölgenin en sakin periyotlarından olmuştur.
• Yugoslavya ismiyle birinci krallık 20. yüzyılda kuruldu.
• Yugoslavya, sosyalist bir idareyle tekrar küllerinden doğdu.
• Kosova Savaşı, yakın tarihin en kanlı olaylarının yaşandığı savaş oldu.
• Yugoslavya’dan ayrılan ülkeler pek çok farklı devlet olarak varlığını sürdürüyor.

Yugoslavya bölgesindeki birinci yerleşimler Roma’dan bile eskidir:

Yugoslavya bölgesindeki birinci yerleşimciler, bir Hun kavmi olan İliryalılardır. Bu küme, milattan evvel 4. yüzyılda Tuna Nehri’ni geçmiş ve Trakya’ya yerleşmiştir. Bugünkü İşkodra bölgesi, Büyük İskender’in babası tarafından ele geçirilmiştir. Sonraki devirde Dalmaçyalıların İlirya hükümdarı Gentius’a isyanı sonrası bölge Roma’nın denetimine geçmiştir.

Bölgede Hristiyanlığı şahsen Aziz Pavlus yaymıştır:

• Aziz Pavlus

Roma İmparatorluğu periyodunda Yugoslavya birinci bölünmesini yaşamıştır. İmparator I. Theodosius 395 yılında ölünce bölgeyi iki oğluna bırakmıştır. Bölgede Hristiyanlığın yayılması ise enteresan bir kıssa. Çünkü Hristiyanlığın ikinci kurucusu olarak kabul edilen Aziz Pavlus takipçileri ile birlikte bölgeye gelip şahsen kendisi misyonerlik faaliyetleri yürütmüştür. O periyotta Hristiyan nüfusun en ağır olduğu bölge burası olmuştur. 

Çok geçmeden Yugoslavya bölgesine Slavlar ve Türkler de gelmiştir:

Yugoslavya bölgesine 5. ve 6. yüzyıllarda pek çok farklı Slav kümesi gelmiştir. Daha sonra kurulacak Yugoslavya devletinin halkı aslında bu devirde bölgeye yerleşmiştir. Birkaç yüzyıl süren Slav hakimiyeti sonrası 11. ve 12. yüzyıllarda bölgeye farklı Türk uzunlukları olan Peçenek, Kuman ve Uzlar gelmiştir. 15. yüzyıla kadar varlığını faal bir biçimde sürdüren bu Türk uzunlukları, Avrupa ile ticaret yapmıştır. Yani Yugoslavya bölgesinin kurucuları ortasında Türkler de vardır. 

Osmanlı İmparatorluğu devri, bölgenin en sakin periyotlarından olmuştur:

Osmanlı birinci sefer 1389 I. Kosova Muharebesi ile Yugoslavya topraklarına adım atmıştır. 17. yüzyıla kadar yani Osmanlı’nın en güçlü olduğu vakitler boyunca Yugoslavya bölgesi ve etrafı tarihinin en sakin vakitlerini geçirmiştir. Fransız İhtilali ile birlikte ortaya çıkan milliyetçi niyetleri batılı devletlerin kışkırtması nedeniyle maalesef bölge 18. yüzyılda kaynamaya başlamıştır ve hepimiz biliyoruz ki bu kaynama bugün bile devam etmektedir. 

Yugoslavya ismiyle birinci krallık 20. yüzyılda kuruldu:

• I. Aleksandar

Bölgeye tarihi bir bakış açısıyla baktığımız için Yugoslavya diyoruz lakin 1929 yılına kadar bu bölge Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı ve gibisi isimlerle anılıyordu. Bölgedeki farklı devletlerin birleşmesiyle 3 Ekim 1929 tarihinde Yugoslavya Krallığı kuruldu. Birinci Dünya Savaşı boyunca pek çok değerli olayda kilit rol oynayan Yugoslavya Krallığı’nın da ömrü pek uzun olmadı. 

Yugoslavya, sosyalist bir idareyle yine küllerinden doğdu:

• Josip Broz Tito

İkinci Dünya Savaşı’nın başlaması pek çok ülke üzere Yugoslavya Krallığı’nı da karıştırdı. Josip Broz Tito, 1942 yılında Yugoslavya Antifaşist Ulusal Kurtuluş Konseyi’ni topladı ve hem Nazilere karşı çaba etti hem de bölgede birbirleriyle çatışan farklı milletleri tek çatı altında topladı. Sosyalist Demokratik Federal Yugoslavya 1943 yılında kuruldu ve bölgede uzun bir huzur periyodu başladı. 

Ülkenin ismi 1946 yılında Yugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti, son olarak da 1963 yılında Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti olarak değiştirildi. Tito’nun 1980 yılında hayatını kaybetmesi sonrası maalesef Yugoslavya dağıldı. Dağılması sonrası yaşananlar ise dünya yakın tarihinin en kanlı olayları olmuştur. 

Kosova Savaşı, yakın tarihin en kanlı olaylarının yaşandığı savaş oldu:

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti dağılınca Sırbistan ve Karadağ, Yugoslavya’yı devam ettirme kararı aldılar. Ancak bu duruma karşı çıkan, bağımsız olmak isteyen eski Yugoslavya devletleri vardı. Belgrad merkezli kurulan Sırpların idaresindeki devlete, Kosova bölgesindeki birlikler karşı çıkıyorlardı. 

Kosova’da kurulan Kosova Kurtuluş Ordusu bağımsızlık istiyordu lakin Sırp idaresi bu duruma müsaade vermiyordu. 1998 – 1999 yılları ortasında Kosova Savaşı yaşandı. Modern dünyada, tüm medeniyetin gözü önünde, Avrupa’nın ortasında maalesef bu kısa üzere görünen mühlet boyunca akıl almaz olaylar yaşandı. Kosova fakat 2008 yılında bağımsızlığını ilan etti. 

Yugoslavya’dan ayrılan ülkeler pek çok farklı devlet olarak varlığını sürdürüyor:

Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti’nin dağılması sonrası bölgede pek çok iç savaş yaşandı. Bu savaşlar sırasında da yeni devletler kuruldu ve bir kısmı sonra dağıldı. Yugoslavya’dan ayrılan ülkelerden kimileri şunlardır:

• 1991 yılında kurulan ve bugün hala var olan Hırvatistan
• 1992 yılında kurulan ve 1994 yılında dağılan Hersek – Bosna Hırvat Cumhuriyeti
• 1992 yılında kurulan ve 2006 yılında dağılan Sırbistan – Karadağ
• 1992 yılında kurulan ve bugün hala var olan Sırp Cumhuriyeti
• 1991 yılında kurulan ve 1995 yılında dağılan Krayina Sırp Cumhuriyeti
• 1992 yılında kurulan ve 1998 yılında dağılan Bosna – Hersek
• 1991 yılında kurulan ve bugün hala var olan Kuzey Makedonya
• 1991 yılında kurulan ve bugün hala var olan Slovenya 
• 2006 yılında kurulan ve bugün hala var olan Karadağ
• 2008 yılında kurulan ve bugün hala var olan Kosova

Bir periyot dünyanın en büyük sosyalist ülkelerinden bir tanesi olan eski Yugoslavya tarihi hakkında kimilerini birinci defa duyduğunuz sıra dışı bilgilerden bahsettik. Yugoslavya’nın en huzurlu vakitlerinin birbirlerini ayrıştırmadan tek kimlik altında yaşadıkları devir olması, hepimize ders olması gereken tarihi bir gerçek.