Antik Romalıların İdrar ve Dışkılarını Hangi Amaçlar İçin Kullandıklarını Duyunca Tiksinmekten Kendinizi Alıkoyamayacaksınız!
Mevzubahis idrar ve dışkı olduğunda elbet her birimiz yüzümüzü buruştururuz lakin Antik Romalılar için bunlar tiksinecek şeylerden fazla ürettikleri atıkları geri dönüştürme noktasında bir nevi fırsat. Pekala lakin nasıl?
Eski çağlarda yaşamış insanların gündelik yaşantısı ile bizlerin şu anki hayatı, büyük oranda farklılık gösterse de işlerin idrar ve dışkılara kadar geleceği muhtemelen aklınızın ucuna bile gelmedi. Lakin Antik Roma’da durum, varsayım ettiğinizden hayli farklıydı.
Burnunuzu tıkadıysanız o vaktin insanlarının, dışkıları hangi emellerle kullandıklarına bakalım.
Kokusuna tahammül edemediğimiz idrarla başlayalım.
İdrarın içeriğinde amonyağın olduğunu büyük ihtimalle duymuşuzdur. Şayet idrar dışarıda belirli bir müddet bekletilirse bir çeşit paklık unsuru olarak kullanılan amonyak, bu sıvıdan ayrışır ve lekeleri rahatlıkla çıkarabilen bir unsur haline gelir.
Romalılar da bu niyetten yola çıkarak, kendi idrarlarını bir nevi ağız çalkalama suyu olarak kullandılar ve bu biçimde dişlerinin beyazladığını ve çürüklerinin azaldığını gördüler. Ayrıyeten Romalılara nazaran piyasadaki en kaliteli idrar Portekiz’den geliyordu ve bir argümana nazaran oranın idrarı dünyanın en güçlü sıvısıydı.
İdrarın içeriğinde bulunan tek husus elbette sadece amonyak değil. Bu sıvı ayrıyeten aşikâr ölçülerde azot ve fosfor da içermekte.
Romalılar da idrarın içindeki bu hususların bitkilerine hayli yararlı olacağını düşündü ve suyun yanında idrarla da çiçeklerini sulamaya başladı. Ayrıyeten Romalı bir müellif olan Columella, uzun bir müddet bekletilmiş insan idrarının, nar yetiştirmek için epey faydalı olduğunu ve böylece narların daha lezzetli ve sulu bir hale geldiğini öne sürdü.
Oldukça tiksindirici olarak kabul ettiğimiz idrar, Antik Romalılar için giysi temizliğinin adeta ham maddesiydi!
O vakitlerin insanları idrarın içeriğinde bulunan amonyağı, çuhahane (bir bakıma çamaşırhane) ismi verilen yerlerde togalarını (Romalı giysisi) temizlemek için kullanırdı. İki kademeden oluşan bu temizlikte öncelikle erkekler, adeta bir çamaşır makinesiymişçesine hareket eder ve içi idrar dolu fıçılarda togaların üstünde tüm gücüyle zıplardı.
Bu süreçten sonra, idrarla yıkanmış kıyafetler küle bulanır ve böylece çamaşırlar temizlenmiş sayılırdı. Antik Romalılar her iki uygulamayla da giysilerindeki yağların çözüldüğünü ve daha parlak bir görünüme kavuştuğunu düşünürdü.
Hayvanların birtakım hastalıklarına deva olacağı fikriyle, insan idrarlarının onlara içirildiğini söylesek?
Eğer Antik Romalılardan birinin koyunu rahatsızlanırsa ve şikayetinin safra ağrısı olduğu düşünülürse, bu hayvana içmesi için idrar verilirdi ve hastalığının geçeceği düşünülürdü. Yeniden sorun safrasında değil de akciğerlerindeyse de bu sefer idrar, koyunlara burnundan verilirdi. Hatta kimi vakitler hasta arılara insan idrarı verilirdi ve grip olan kuşların gagalarına ılık idrar sürülürdü.
Tüm bunların yanı sıra o vakitlerin insanları, derilerin bakımını yapmak için başta idrar olmak üzere köpek ve insan dışkısı kullanılırdı. Antik Romalılar, derileri hayli uzun bir mühlet idrarın içinde bırakır ve üzerlerindeki tüylerin daha kolay ayrışmasını sağlardı. Dışkı içindeki bakterilerin ürettiği enzimlerin, deriyi yumuşattığını ve daha esnek bir hale getirdiğini düşünürlerdi.
Antik Romalıların insan idrarı ve dışkısından yararlandığı bir diğer yer ise tarlalardı.
Roma halkı, kendilerine ilişkin idrar ve dışkıları atıktan çok bahçelerinde faydalanabilecekleri fosfor, nitrat ve potasyum kaynağı olarak gördüler ve bu yolla bahçelerindeki bitkilerin çok daha sağlıklı olacağını düşündüler.
Ayrıca o devirde Stercorarii ismiyle anılan dışkı toplayıcıları ve kanalizasyon temizleyicileri vardı. Bu beşerler elde ettikleri dışkıları satıyor ve halkın bunları istedikleri hedef için kullanmalarına katkı sağlıyordu.
Nihayetinde o kadar çok idrar toplanıyordu ki, o vaktin imparatoru olarak bilinen Vespasianus MÖ 70’de halka idrar vergisi getirmişti. Hatta para kokmaz tabirinin de Antik Romalıların dışkılara gösterdiği kıymetten ortaya çıktığı düşünülmekte.
