Bu paylaşımları yapanlar hakikaten bu görsellere inanıyor da olabilirler ancak etkileşim telaşı güttükleri ihtimali çok daha ağır basıyor. Zira sayfayı büyüttüklerinde on binlerce liraya satabiliyorlar yahut bahis reklamları ne kadar çok görüntülenme alırsa o kadar çok kazanıyorlar.
Tuhaf olan ise bu çeşit paylaşımlara yüz binlerce insanın inanıyor olması. Tek bir tweet dahi 50 binden fazla beğeni alabiliyor. Bilhassa aşağıdaki görseller birkaç yıldır daima sirkülasyonda olduğu için bunlara inananları uyarmak ismine doğrularını aktarmak istedik.
“Uyuyan bir bayana benzeyen bir dağ” argümanıyla paylaşılan bu görsel aslında sanatçı Jean-Michel Bihorel’in “Kış Uykusu” isimli dijital bir yapıtı.
Kelam konusu dağın halk ortasındaki ismi “Uyuyan Bayan Dağı” olsa da dağın doruktan imajı gerçekte bu formda:
Misal bir dijital çalışma da gerçek sanılıp sıkça paylaşılmakta.
Norveç’te bulunan Segla Dağı’nın bir fotoğrafına Michelle von Kalben tarafından bir photoshop çalışması yapılmış.
Yavru ornitorenk sanılarak paylaşılan bir oyuncak heykelcik:
Vladimir Matic-Kurylev tarafından oluşturulan oyuncak:
Yavru ornitorenk paylaşımının tuttuğunu gören hesaplar bu defa öteki bir oyuncakla hit alma peşinde.
E-ticaret sitesinde satılan bir oyuncaktan ibaret:
Yavru ornitorenkler gerçekte bu türlü görünüyor:
Tembel hayvan ailesi olduğu savıyla paylaşılan bu fotoğraftakiler de aslında yalnızca birer oyuncak.
Fotoğrafta görülen beyaz yarasa da keçeden ve pamuktan yapılan bir oyuncak.
Bu ve gibisi oyuncakları Anna Yastrejembovskaya isminde bir sanatçı yapıp e-ticaret sitelerinde satıyor.
Atatürk’ün bir “İdeal Cumhuriyet Köyü” projesi çizdiği argümanı sık sık paylaşılır lakin bunun bir gerçekliği bulunmuyor.
Bu görsel, Afet İnan’ın “Devletçilik Unsuru ve Türkiye Cumhuriyetinin Birinci Sanayi Planı 1933” isimli kitabında bulunuyor ve “ismi bilinmeyen bir mimar tarafından çizildiği” aktarılıyor. Projenin Mustafa Kemal Atatürk tarafından çizildiğine dair rastgele bir delil bulunmuyor.
Bazen Fethiye bazen Çeşme olarak paylaşılan bu görsel, sav edilenin bilakis bir montaj.
İtalya Corniglia’dan bir fotoğraf kullanılarak oluşturulmuş.
Kadraja iki güvercin girmiş ancak montajla.
İki farklı fotoğrafa farklı ayrı rastlamak mümkün.
Tuğla desenli dünya haritası biçimini yapan çalışanların Türk olduğu argümanı periyot devir paylaşılıyor.
Meksika’daki çalışanlar tarafından bir iç mimarlık firması için oluşturulan bir tasarım.
Bir paylaşımlı ofisin duvarına işlenmiş.
İstanbul’da fırtına çıktığında deverana sokulan bu görselin özgününde bulut yok.
Dijital sanatçı Brent Shavnore tarafından bir montaj yapılmış.
Fotoğrafın yepyenisi ise Tacettin Ulaş’a ilişkin.
Bulgaristan’daki “Prohodna Mağarası” halk ortasında “Tanrı’nın Gözleri” olarak biliniyor. Bunu daha da vurgulamak ismine olsa gerek, yepyeni fotoğrafa montajla Ay eklenmiş.
Şayet Ay bu açıya gelseydi fotoğrafta çok daha küçük görünürdü.
Hırvatistan’da Adriyatik Denizi’nde bulunan Bavljenac Adası hakikaten de bir parmak izini andırıyor lakin kıssası uydurulmuş.
Kayalık ada temizlenerek tarıma elverişli hale getirilmiş ve komşu adada bulunanlar tarafından tarım alanlarının sonunu belirlemek için bu duvarlar inşa edilmiş.
Böylelikle ekinler kuvvetli rüzgarlara karşı korunmuş.
Hem bunlar birer oyuncak hem de Inari tilkisi isminde bir hayvan çeşidi bulunmuyor.
Inari, Japon mitolojisinde tilkilere binen bir ilah. Görseldeki oyuncaklar ise Santaniel isminde bir oyuncak dükkanı tarafından satılıyor.
“Zıvanadan çıkmak” tabiri trafik polislerinin evvelce içinde nöbet tuttuğu silindirden gelmiyor.
“İki kesimin birbirine geçirilmesi için kullanılan aksam ya da prosedür” manasına gelen zıvana, kesimlerin birbirinden ayrılması durumu, oluşturacağı asabiyetle ilişkilendirilerek “zıvanadan çıkmak” biçiminde lisanımızda yer edinmiştir. Bu tabir kelam konusu objelerin polisler tarafından kullanılmaya başlamasından çok evvel de dilimizdeydi.
İki farklı zıvana:
Polislere “aynasız” lakabının takılmasının nedeni, 1970’lerin başında Renault 12 model polis araçlarında sağ aynanın bulunmaması değil.
“Aynasız” sözünün 1920’lerin başındaki edebî yapıtlarda de kullanıldığı görülüyor. “Çirkin, kötü, beğenilen olmayan, zararlı” halinde tanımlanan sözün 1930’lu yıllardaki edebî yapıtlarda polisler için de kullanıldığı biliniyor. Renault 12, Türkiye’ye 1970’li yılların başında gelmeye başlamıştı.
Not: Araştırma yapmadan kopyala-yapıştırla bu üzere görselleri yayan hesapları takip etmemenizi, hatta sessize almanızı yahut engellemenizi tavsiye ederiz. Bu içeriği oluştururken yararlandığımız çeşitli doğrulama platformlarını da takip edebilirsiniz: Malumatfuruş, Doğruluk Hissesi, Teyit
