Pek çoğumuz farkında olmasak ve önemsemesek de toplumsal medya platformları, birçok ferdî bilgimizin depolandığı muazzam bilgi kaynaklarıdır. Toplumsal medya kaynaklarının esas çıkar kaynaklarından birisinin de reklam geliri olduğunu düşünürsek bu, kullanıcı bilgilerinin epey kıymetli olduğu ve bu bilgilerin korunması ismine daha dikkatli olmamız gerektiği manasına geliyor.
Bu konuda toplumsal medya platformları üzerinde bir araştırma yapan bir taşınabilir pazarlama şirketi de, kelam konusu platformların kullanıcı bilgileri konusunda ne kadar ‘hassas’ olduğunu inceledi. Toplumsal medya platformlarının ne kadar kullanıcı verisi topladığını ortaya koyan araştırmada, son derece tanınan iki toplumsal medya platformu ise öne çıktı.
En çok şahsî kullanıcı verisi toplayan toplumsal medya platformları: YouTube ve TikTok
URL Genius isimli taşınabilir pazarlama şirketi tarafından, Apple’ın iOS’unda yer alan “Uygulama aktifliğini Kaydet” özelliğini kullanarak 10 farklı toplumsal medya uygulaması üzerinde bir araştırma yapıldı. Araştırma kapsamında YouTube, TikTok, Twitter, Telegram, LinkedIn, Instagram, Facebook, Snapchat ve Messenger’da, bir kullanıcının aktifliğini kaç farklı alanın izlediği incelendi.
Yapılan araştırmaya nazaran 14 ağ teması ile YouTube ve TikTok, en çok kullanıcı verisi toplayan toplumsal medya platformlarının başında geliyor. Bu sayı, öbür platformlarda ise ortalama olarak 6 ağ irtibatı olarak öne çıkıyor.
Buna nazaran Google’a ilişkin YouTube, kullanıcıların çevrimiçi arama geçmişi ve pozisyonu üzere şahsî bilgilerini izleyerek bu bilgileri şahısla alakalı reklamlar sunmak üzere gayeler için kullanıyor. Öte yandan Çinli teknoloji devi ByteDance’e ilişkin TikTok ise çoklukla birçok internet sitesinde bulunan görünmez kod parçacıkları olan üçüncü taraf izleyicilerin kullanıcı datalarını toplamasına imkan sağlıyor.
Bu üçüncü taraf izleyiciler ise kullanıcıların tarama geçmişleri hakkında bilgi toplayarak elde ettiği bilgileri reklam maksadıyla öbür şirketlere gönderiyor. Tıpkı tıptaki üçüncü taraf izleyicilerin birden fazla sitede bulunması durumunda ise belirli bir mühlet sonra kullanıcılar hakkında daha dengeli ve eksiksiz bir profil oluşturmak mümkün olabiliyor.
Buna ek olarak üçüncü taraf izleyiciler, kullanıcı bilgilerini izleyenlerin kim olduğunu ve hangi bilgilerin ele geçirildiğini öğrenmeyi de imkansız kılıyor. Ayrıyeten üçüncü taraf izleyiciler ile bir kullanıcının aktifliğini, uygulamadan ayrılmış olsa dahi takip etmek mümkün olabiliyor.
Bilgilerimizin ne halde kullanıldığı bilinmeyen
Araştırmaya nazaran YouTube’un izleyicilerinden 10 tanesi, birinci taraf ağ kontakları. Bu da demek oluyor ki platform, kullanıcıların etkinliklerini kendi maksatları için takip ediyor. Yani YouTube, kullanıcı aktifliğini izleyerek bilgi toplaması için dışarıdan bilinmeyen taraflara müsaade veriyor. TikTok’ta ise 14 ağ irtibatının 13’ünün üçüncü taraf olduğu belirtiliyor.
TikTok daha öncesinde de birtakım ferdî kullanıcı bilgilerini Çin’de bulunan sunuculara ilettiği savları sebebiyle de epey konulmuş; bilhassa de genç kullanıcılarının bilgilerinin ne halde toplanıp ne için kullanıldığının bilinmemesi sebebiyle epey eleştirilmişti.
Kullanıcı datalarının nasıl kullanıldığının belgisiz olduğuna dikkat çekilen raporun muharrirleri ise, “Tüketiciler şu anda üçüncü taraf ağlarla hangi dataların paylaşıldığını yahut datalarının nasıl kullanılacağını göremiyor” biçiminde kaydediyor.
