İnternetin en makus latifesine yakından bakıyoruz
İnterneti, asla çıkışı olmayan bir labirente benzetiyorum. Birtakımı labirent çıkışını aramayı sürdürürken birtakımı bu alemin içinde kaybolup aklını yitirebiliyor. Bugün sizlerle, aklını yitirenlerin bir hobi haline getirdiği hayli tehlikeli bir “şakadan” bahsedeceğiz: Swatting.
Pek çok okuyucumuz daha evvel bu terimi duymuştur diye düşünüyorum. Ama bilmeyenler için de ufak bir açıklama yapayım. “Swatting”, bir kişinin ya da şahısların geçersiz suçlamalar ile öbür bir kişi ya da şahısları acil durum gruplarını arayarak şikayet etmesine verilen isim. İşin içindeki “swat” ibaresi ise palavradan suçlamaların ne kadar ciddiye alındığının işareti. Swatting yapan kişi çoklukla polislere bir bomba ihbarı üzere büyük savlar ile gidiyor.
Özellikle son yıllarda önemli manada artan “swatting” latifeleri nedeniyle ben de sizlerle birlikte bir araştırma yapmaya karar verdim. İnternet denen bu labirentte, aklımızı yitirmeden bu enteresan eşek şakasının geçmişine bakalım.
Nedir?
Artık temel bilgileri de öğrendiğinize nazaran gelin bu farklı latifenin nasıl işlediğine bakalım.
Yabancı bir yayıncı arkadaşım aracılığı ile bu “swatting” işine bir periyotlar gönül vermiş bir arkadaş ile konuşma ve ayrıntıları öğrenme fırsatım oldu. Kendisine “Ahmet” kod ismi ile sesleneceğim yazının devamında.
Ahmet’in söylediklerine nazaran “swatting” işi hakikaten zahmetli bir iş. Bu latifeyi yapabilmek için eser ölçüde yazılımdan anlamanız gerekiyor. Saldırganlar çoklukla numaralarını gizleyecek kimi yazılımlar ve ses değiştiriciler kullanarak acil durum takımlarını arıyor. Görünüşe nazaran bu durum, gruplara de daha inandırıcı geliyormuş.
Ahmet’in yakalanarak ceza aldığını da söyleyeyim.
Ne Vakit Başladı?
Swatting’in başladığı net tarihi bulmak epeyce güç. Ama araştırmalarıma nazaran bu işin temeli 70’lere kadar uzanıyor. O devirlerde de ABD sonlarını “phreakers” olarak tanımlanan telefon şakacıları sarmış. Bir formda telefonlarını gizleyen phreaker’lar da misal biçimde uzak noktaları arayarak polislere uydurma ihbarlar gerçekleştiriyormuş.
İşin “swat” kısmının ise 80 ve 90’larda başladığı söyleniyor. Oyun dünyasının en tehlikeli şakalarından biri haline gelen swatting, ismini ise 2008 yılında kazanmış. Terim birinci olarak FBI’ın yayınladığı ihtar açıklamasında karşımıza çıkıyor.
FBI’ın açıklama yapmasının nedeni de hayli basit…
Sonuçları
Aslında swatting’i “basit bir internet şakası” olarak tanımlamamak gerekiyor. Zira FBI’ın da açıklamasına neden olan olaylar, insan hayatını tehlikeye atacak kadar önemli. Hatta yıllar içerisinde pek çok resmi kurum swatting’i tehlikeli olarak tanımlamış durumda ve yapan şahıslara mahpus cezasına varan yaptırımlar uygulanıyor.
Örneğin gelin sizlere “Obnoxious” isimli kişinin öyküsünü anlatayım. The New York Times’ın haberine nazaran bu kişi, tanıştığı bayanlara swatting yapması ile ün yapmış. Obnoxious evvel internetten bayanlar ile tanışıyor, onların itimadını kazanıyor. Konut adreslerine kadar öğrenme fırsatı bulan internet troll’ü, kendisinin isteklerini reddeden bayanların konutlarına bomba ihbarı yaparak acil durum takımlarının konuta gitmesine neden oluyor. Kimi durumlarda bayanlar, ailelerinin önünde zıt kelepçe ile merkeze götürülmüş. Obnoxious, FBI’ın ağır uğraşları sayesinde tutuklanmış.
Münferit bir olay değil. Yani internet troll’leri bu işi sık sık kullanıyor. Sonuçları çok daha ağır olan olaylar var. Örneğin bu terimi dünya gündemine taşıyan 2017 olayı…
Takvimler 2017’nin Aralık ayını gösterirken Kansas’ın Wichita eyaletinde bulunan polis merkezi, bir yardım daveti alıyor. Arayan kişi, verdiği adreste bir kaçırılma olayı olduğunu söylediğinde acil durum takımları devreye giriyor. Konutunun verandasında oturan Andrew Finch, hiçbir şeyden haberi olmamasına karşın vurularak öldürülüyor. Polisler Finch’i tehlikeli gördükleri için, elinin silaha gittiğini düşünerek ateş ediyor.
İhbarı yapan kişi, Tyler Raj Barriss. Uzun vadeli internet troll’ü, arkadaşıyla girdiği 2 dolarlık tez nedeniyle bu işi yaptığını itiraf etmiş. Lakin arkadaşının adresi yerine, Finch’in adresini vermiş. Yani aslında Finch’in ne bu hengameden ne de bu argümandan haberi var. Hatta kendisinin, bu iki kişiyi tanımadığı bile biliniyor.
Barriss, 51 farklı suçlama ile 20 yıl mahpus cezasına çarptırıldı. Bu dava “swatting” davaları için de bir emsal niteliği taşımış durumda.
Neden Artıyor?
Tüm yetkili üniteler bu hücumların farkında olsa da swatting trendinde bir azalma gözlenmiyor. Hatta Google Trends bilgilerine nazaran 2017’den sonra azalmaya başlayan swatting, 2022 başı itibariyle bir defa daha sürat kazanmış halde.
Elbette bunun ardında yayıncılara gerçekleştirilen ihbarlar bulunuyor. Örneğin dünyanın en büyük yayıncılarından biri olan xQc, arkadaşları ile birlikte kaldığı meskenin devamlı polisler tarafından basılmasını söyleyerek yıllar evvel Kanada’ya geri döndü. xQc, hayatından telaş duyduğunu söylemişti.
Twitch’in değerli isimlerinden Ludwig de geçtiğimiz aylarda swatting’den nasibini alanlar ortasında. Satranç turnuvası esnasında konutu basılan Ludwig, ihbarı yapan kişinin yakalandığını söylemişti.
Aslında “yayıncılık” kavramının birinci gününden beri bu olayların olduğunu biliyoruz. Justin.tv ve doğal olarak Twitch’in yaratıcısı olan Justin Kan, konutundan yaptığı birinci maraton canlı yayınında swatting’e maruz kalmıştı. Latife değil…
Olaylar yalnızca Amerika hudutlarında yaşanmıyor doğal ki. Ülkemizde bir örneğini bulamasam da Rusya ve Ukrayna üzere bölgelerde de bu latifenin sık sık yapıldığına dair örnekler var.
Lakin artışın sebebi, Twitch’in IRL kısmının açılması olabilir. Elimizde net bilgiler olmasa da swatting’in bu sayede daha kolay hale geldiğini söylemek mümkün.
Tabii bir de Paul “Ice Poseidon” Denino üzere yayıncılar var… Twitch’in kelamım ona “Swat King’i” olarak tanımlanan Ice Poseidon, hayli toksik bir izleyici kitlesine sahip. IRL yayınları ile öne çıkan yayıncının bir periyotlar tam 30 gün boyunca aralıksız polis baskını yaşadığı biliniyor. Yaşanan en önemli olay, Paul’un havaalanında açtığı IRL yayında gerçekleşti. Troller, bomba ihbarı yaparak Denino ve kız arkadaşının uçaktan indirilmesine neden oldu.
Twitch, olayın akabinde Denino’yu siteden banlama kararı aldı. Denino hala yayınlarını Twitch üzerinden gerçekleştiremiyor.
Cezalar epeyce sert olsa da internet troll’leri swatting’in peşini bırakacak üzere gözükmüyor. Yıllar içerisinde bu bireyleri takip edebilmek çok daha kolay hale gelmiş olsa da, internet labirentinde aklını kaybedenler bu işin peşini bırakmıyor.
