Pembelik sıkıntısı
Barbie rahatlıkla yılın en polarize edici, milleti ikiye bölen sineması olabilir. Zira o denli yeterli istikametleri ve başka yandan da o denli ham kalmış kısımları var ki sevip sevmeyeceğiniz sinemanın güzel ya da kötülüğünden çok hayata karşı olan duruşunuzla yakından alakalı. Ha ben bir sinemanın bu türlü her telden yorum alacak olmasına sevinirim bir yandan, zira insanları hakkında düşünüp tartışmaya itmiştir ki bu da her iki tarafça umursandığı manasına gelir. Umursanmak bir sinema ve genel kültür alanımız için düzgündür.
Konuyu aslında fragmanlardan az çok anlıyoruz. Barbieland’de öteki Barbie’ler, Ken’ler ve Allan’la (aşırı güldüm kendisine) keyifli mesut yaşayan en klişe Barbie’miz bir gün düşünmemesi gereken niyetlere gark olur ve “mükemmel” giden ‘yaşamı’ bilakis dönüverir. Cevaplarsa gerçek dünyadadır. Bu bir varoluş sancısıdır ve ipleri kesilmiş kukla gerçekliğin sert kayalıklarına paraşütsüz dalış yaparak kendi öz benliğini keşif seyahatine çıkar. Sinemanın yüksek güldürü dozajı, mükemmel oyunculukları -Margo ve Ryan özellikle-, reklamın tabanına vuran kostüm ve set dizaynları ortalamanın bir epey üstünde. Benim en sevdiğim noktaysa bu renkli dünyayı küçük çocukların oynadığı formda hayal gücüne hudut koymadan yansıtması. Barbie merdiven inip çıkmaz zira çocuklar onu her vakit tavandan uçurup yere koyar. Bu üzere ayrıntılar sinemanın anlatısına çok âlâ yedirilmiş.
Gel gelgelim patriyarki zıddı ağır feminist soslu bir sinema de var elimizde. Günümüzde objeleştirilen, ne yapsa eleştirilen, yalnız bırakılan ve toplumun paha yargılarına uygun yaşaması daima dikte edilen bayanların büyüüüükçe (ve sonuna kadar haklı) bir serzenişi adeta bu sinema. Hani çok kör gözüne parmak biçiminde olsa da iletisini böylesi kapitalist sistemin mihenk taşı sayılabilecek bir markanın sinemasında bu kadar direkt verebilmek her babayiğidin (ki bir bayan direktör için bu tabiri kullanmak da ne kadar hakikat ancak yönetim edin) harcı değil. Greta Gerwig ve partneri Noah Baumbauch’un senaryosu muhakkak ki uğradığı tüm stüdyo ve Mattel baskılarından ziyan görmüş (hatta devasa PR çalışması da buna dahil). Yer yer hissedilen kopukluklar ve genel olarak Ken’lerin hikaye izleği bu müdahaleyi hissettiriyor az çok. Tekrar de sinemanın bahsettiğim noktalara temas edebilmesi kıymetli.
Son paragrafta biraz da çocukken oynadığımız oyunların bizi nasıl alttan alta yönlendirip toplumun olmamızı istediği birey olma yolunda hazırladığından bahsetmeli. Barbie markası kız çocuklarına vakit içinde onlarca opsiyon sunabilse de onları yeniden de belirli kalıplara sokmaktan gocunmadı.
Erkek ve bayan rolleri ortasındaki bu ayrıştırma vakitle daha da azalsa da sinemanın bir yerinde denildiği üzere “ataerkilliği bırakmadık, lakin artık daha âlâ gizliyoruz”. Kimisi sinemanın kendisinin dahi buna vesile olup temelinde iki yüzlü bir feminist manifesto olduğunu düşünebilir. Ben o denli düşünmüyorum, hatta bilhassa ataerkil sistemlerde yetişmiş erkeklerin bu sinemadan oldukça feyz almaları gerektiğine inanıyorum. Kendim bayanların içinde büyüdüğümden elbette ataerkil düzenle alıp veremediğim çok şey var ve insanlığa ziyan verdiğini düşünüyorum. Aslında bir erkek bu sineması izlerken rahatsız olup reaksiyon gösteriyorsa sinema de gayesine ulaşmış demektir. Zira paşam, yiğidim, tosunum diye büyütülen ve ömründe hiç bayanların dünyasını anlamaya çalışmamış ‘barzo’ diye tabir edebileceğim bir erkeğin gözü minikten bir şeylere açılabilir demektir. Yalnızca bu ihtimali masaya getirmesi bile bu sinemanın benim nezdimde başarılı sayılmasına kâfi, onun dışında herkes izleyip kendi kararını verecek aslında…
Editörün Notu: Eğlencelik bir yaz sinemasından beklenmeyecek derecede içi dolu bir iş Barbie. Kimileri sineması saçma iletilerini da fazla kör gözüne parmak bulacak lakin öbürleri çok keyifli iki saat geçirebilirler bu pembenin 50 Tonu dünyada.
Filmin Notu: 4 / 5
