7’den 70’e neredeyse hepimizin en azından bir sefer oynadığı Tetris, çıktığı birinci yıllardan bu yana büyük ilgi toplamış ve herkesçe beğenilmiş bir oyun. Oynayan bireyde adeta bağımlılık yaratmayı başaran Tetris, geliştirildiği günden bugüne hiç eskimeyerek hayatlarımızda yer edinmeyi başarmış bir oyun. Tetris’in en az kendisi kadar ilgi alımlı olan öyküsüne gelin birlikte göz atalım.
Bu kadar kolay olan bir oyun olmasına rağmen bizleri adeta hipnotize olmuşçasına kendine bağlayan Tetris’in aslında çok ilgi cazibeli bir ortaya çıkış öyküsü var.
Tetris, Sovyet hükümetine bağlı olan Sovyet Bilimler Akademisi’nde çalışan Aleksey Pajitnov isimli bir bilgisayar mühendisi tarafından 1984 yılında geliştirilmiştir.
Aleksey Pajitnov, Tetris’i geliştirirken para kazanma niyetinde değildi.
Bulmacalara çok düşkün olan Pajitnov, yapıp yapamayacağını görmek için sırf cümbüş olsun diye Tetris’i geliştirdi.
Pentomino isimli bir oyundan esinlendi.
Tetris’in geliştirilmesindeki ilham olan Pentomino, farklı geometrik formlardaki tahta blokların oyuncu tarafından bir kutuya yerleştirildiği bir bulmaca oyunu.
Tetris isminin çıkış noktası: “Tetra” + “Tenis”
Tetris ismi, Latince “dört” manasına gelen “tetra” sözü ile Pajitnov’un en sevdiği oyun olan “tenis” sözünün birleşimi ile ortaya çıktı.
Moskova’nın dört bir yanında oynanmaya başlandı.
Oyunu geliştirmeyi tamamlayan Pajitnov, Tetris’i öncelikle iş arkadaşlarına dağıttı. Oyuna resmen aşık olan iş arkadaşlarının ise Tetris’i disklere kopyalayarak yakın etraflarına dağıtması ile birlikte Tetris, Moskova’nın dört bir yanına ulaşmaya başladı.
Sovyetler Birliği’nde üretilip Amerika’ya satılan birinci yazılım eseri oldu.
Pajitnov’un, Tetris’i Macaristan’daki bir meslektaşına göndermesi üzerine oyun Macaristan Teknoloji Enstitüsü yazılım sergisinde sergilenmeye başladı.
Oyunu bu stantta gören Robert Stein, Tetris’in lisansını alarak oyunu İngiltere ve Amerika’daki distribütörlere lisansladı ve oyun, bilgisayarlarda oynanmak üzere lisanslanarak satılmaya başlandı.
Tetris’in bilgisayarlardan oyun konsollarına seyahati…
Yapılan lisans muahedesi, yalnızca bilgisayarları kapsamaktaydı lakin Stein, mutabakatlı olduğu distribütörlere konsollar ve başka araçlar için gerekli hakların yakında alınacağına dair kelam vermişti.
Bu sebeple distribütörler şimdi gerekli haklar alınmamasına rağmen Atari ve SEGA üzere oyun şirketleri ile mutabakatlar yapmaya başlamıştı. Natürel bu sırada Japon oyun şirketlerinin de gözü Tetris’in üstündeydi.
Tetris’in Nintento için lisansının istenmesi, Sovyetler Birliği’nde büyük bir karışıklığa yol açtı.
Tetris’i Nintendo için lisanslamak isteyen bir yazılım şirketinin, Moskova’ya giderek yazılımı elinde tutan Sovyet hükümetine bağlı ELORG isimli şirketle görüşmesi Sovyetlerde büyük öfke uyandırdı.
ELROG’u ikna etmeyi başaran Henk Rogers, sonunda Tetris’i Nintendo’nun “Game Boy” isimli el oyun konsolları ve oyun salonlarındaki jetonlu oyun makineleri için lisanslamayı başardı.
Atari ve Nintendo’nun savaşı!
Oyunun Nintendo için lisanslandığını duyan Atari, Tetris’in birebiri olan bir oyun çıkardı ve bu durumu sonrasında Nintendo lehine sonuçlanacak bir uzun bir dava süreci izledi.
Oyunun yaratıcısı olan Pajitnov, bu mutabakatların hiçbirinden hisse almadı.
Üzücü fakat Pajitnov neredeyse 40 milyon $ fiyatında bir yararı kaçırmış oldu.
Pajitnov, Amerika’ya göç ederek oyunlar üzerinde çalışmaya devam etti.
Pajitnov ile arkadaş olan Rogers, 1991 yılında Pajitnov’un Amerika’ya göç etmesine yardımcı oldu. Pajitnov evvel kendi firmasını kurdu ve sonra Microsoft’a geçerek oyun geliştirmeye devam etti.
Soğuk Savaş devrinin sona ermeye başlaması ile Tetris’in haklarının Pajitnov’a verilmesi için görüşmeler başladı.
1996 yılında Rogers Moskova’ya giderek Tetris’in sahiplik haklarının onu geliştiren şahsa verilmesi için müzakerelerde bulundu. Müzakereler olumlu sonuçlanmış olacaktır ki şu anda Tetris’in hakları Rogers ve Pajitnov’a ilişkin.
Uzun müddet oynandığında halüsinasyonlar gördüren bir oyun.
Uzun bir mühlet Tetris oynadıktan sonra, kişinin gözlerini kapatınca üstten aşağıya süzülen bloklar görmesi durumuna da “Tetris etkisi” deniliyor.
Tetris uzayda oynanan birinci görüntü oyunudur.
1993 yılında kozmonot Aleksandr Serebrov ile birlikte uzayda 197 gün geçirmiş olan Game Uzunluk, 1996 yılında bir Rus Uzay Tarihi müzayedesinde 1.220 $’a satılmıştır.
Kendisi çok sade ve kolay bir oyun olsa da, Sovyetler’de başlayıp uzaya kadar uzanan geçmişi ile karmaşık ve ilgi cazibeli bir öyküye sahip olan Tetris, hem öyküsü hem de kendisi ile üzerimizde bir “Tetris etkisi” bırakmayı başarmış olan bir oyun diyebiliriz.
Bonus: Şayet Tetris’in kıssası ilginizi çektiyse 31 Mart’ta yayınlanacak sinemanın muştusunu de şu fragman ile vermiş olalım.
