Türkiye’de Yapılan 23 Milyon TL’lik NFT Vurgunu

Kripto para ve NFT tabanlı yatırımcılık dünyası, finansal ve teknolojik okuryazarlığı olmayanlar için çok riskli bir ortam oluşturuyor. Daha evvel hem Türkiye’de hem de dünyada “yeniliğe duyulan heyecanı” kullanmak isteyen pek çok vurgun yaşandı. Bu vurgunların bir kısmı -tıpkı gerçek para ünitelerinde de olduğu gibi- şimdi tam olarak oturmayan ya da bir açığı bulunan- yasal mevzuatı kullanarak gerçekleştiriliyor.

Merkezinin Türkiye’de olduğunu tespit ettiğimiz bir şirkete bağlı olan Solagon NFT isimli proje; Ekim’in birinci haftasında 7,777 adet “bebek ejderha” görünümlü, her biri başkalarından farklı olan ve “Solkamons” ismini verdiği dijital avatarları, çeşitli NFT marketlerinde adedi 2 SOL karşılığında sattı. Birebir isimli blok zincir ağının kripto para ünitesi olan Solana (SOL)’ün pahası; satışın yapıldığı tarihlerde 1,500 TL düzeyindeydi. Yani satıştan toplam 15 bin 554 SOL, yaklaşık 23 milyon 300 bin TL gelir elde edildi. Artık gelin bu sürece daha yakından bakalım.

NOT: Solana blok zinciri ile Solagon NFT projelerinin kurumsal bir teması yok. Solana, tıpkı Ethereum üzere, dijital varlıkların şifrelenmesine imkan sağlayan açık kaynaklı bir blok zinciri. Solagon NFT ise bu blok zinciri üzerinde üçüncü taraflar tarafından inşa edilen yüzlerce NFT projesinden yalnızca birisi.

Şayet Solagon NFT ya da misal bir projenin mağduru olduğunuzu düşünüyorsanız, bize [email protected] üzerinden ulaşabilirsiniz. Daha fazla mağduriyetin yaşanmaması ismine kuşku duyduğunuz her gelişmeyi aktarmayı sürdüreceğiz.

Solagon NFT’nin ortaya çıkışı:

• Solagon.io isimli internet sitesinin domaini, WHOIS kayıtlarına nazaran 7 Eylül 2021 tarihinde kayıt edildi.
• Tekrar Eylül 2021’de projenin İngilizce duyurularını yapan, yanı küresel amaçlı Twitter profili açıldı, 5 Eylül’de birinci paylaşım yapıldı.
• Eş vakitli olarak hem Türkçe hem de İngilizce paylaşım ve duyuruların yapıldığı Telegram kanalları kuruldu. Türkçe olan kanala şu an ulaşılamıyor.
• Yalnızca İngilizce duyuru ve paylaşımların yapıldığı Discord kanalı açıldı.
• Eş vakitli olarak hem Türkiye’de hem de yurt dışında kripto para alanında ismini duyurmuş influencer’lar ve hesaplar ile çalışıldı, çekilişler yoluyla projenin duyuruları yapıldı:
  • Bu paylaşımlar ile projenin Twitter hesabı, Telegram ve Discord kanallarına yeni üyeler çekmek hedeflendi.
  • 
  • Türkçe örnek paylaşım (silindi, Webarchive’den ulaşabilirsiniz), yabancı lisanda örnek paylaşım
• İnternet sitesi 14 Eylül’de hizmet vermeye başladı.
• 16 ve 17 Eylül tarihlerinde, projenin Medium blogunda ayrıntıları anlatan “Solagon’ların doğuşu” isimli 2 Medium yazısı paylaşıldı:
  • Kelam konusu bebek ejderha avatarlarının ortaya çıkışı hikayeleştirildi.
  • Ejderhaların %50’si satılınca ya da yazıdaki söz ile “insanlar tarafından evlat edinilince” projenin üçüncü adımına ulaşılacağı; Çocukları Kurtarın Vakfı’na bağış yapılacağı belirtildi.
  • Ejderhaların satışı tamamlanınca beşinci ve son adıma ulaşılacağı; SMA Hastalığı ile Gayret Derneği ya da Çocukları Kurtarın Vakfı’na tekrar ve bu sefer büyük bir bağış yapılacağı belirtildi.
  • Bu bağışların ölçüsü birinci etapta açıklanmadı, çeşitli derneklerle de görüşmelerin devam ettiği söylendi.
  • Solagon ejderhalarından satın alanlara, projenin sistemli telif gelirlerinden hisse verileceği de bu yazıda söz edildi.
  • Bağışlar Giving Block isimli blok zincir tabanlı bağış platformu üzerinden aktarılacağı da belirtildi.
• Twitter’da çekilişler yoluyla 0,5 ya da 1 SOL dağıtılarak yeni takipçiler kazanıldı.
• 24 Eylül’de yalnızca Solagon ejderhalarından satın alanların katılabileceği 50 bin dolar bedelinde SOL ödüllü bir çekiliş duyuruldu.
  • Çekiliş, tüm ejderhalar satıldığında bir Twitch canlı yayınında yapılacaktı.
  • İştirakçiler 1.777 şahısla sonlandırıldı.
• 25 Eylül’de projenin yol haritası paylaşıldı:
  1. NFT satış yerleri ile entegrasyon
  2. 50 bin dolar pahasında SOL ödüllü çekilişin yapılması
  3. Hayır kurumlarına bağışlar
  4. Oynadıkça para kazandıran bir oyunun geliştirilmeye başlanması
  5. Kısa animasyon sinemasının yapılması
• Satışlar başlamadan evvel Solana ağındaki NFT projelerini takip eden mikro hesaplara ejderhalardan armağan edildi.
• 28 Eylül’de 50 bin dolarlık mükafatın tek bir bireye değil, birden fazla hesaba dağıtılması için bir anket düzenlendi. 10 şahsa 5’er bin dolar halinde paylaştırılmasına karar verildi.
• Çeşitli NFT marketlerini Solagon’u listelemeye ikna etmek için Twitter üzerinden ödüllü topluluk yönlendirmeleri yapıldı.
• 29 Eylül’de Slogan NFT’lerini projenin internet sitesinden toplayan 7777 yatırımcının, bu NFT’leri daha sonra satsalar bile telif fiyatlarından hisse alacakları duyuruldu.
• Ekim’in birinci günlerinden itibaren yerli ve yabancı hesaplar, benzeri metinler ile Solagon NFT projesini duyurmaya başladılar
  • ​
  • Türkçe örnek tweet, İngilizce örnek tweet
  • Yalnızca yabancı lisandaki paylaşımlar projenin Twitter hesabı tarafından RT edildi.
  • Türkiye’deki yatırımcılara yönelik yapılan duyurular, Türkiye’de tanınmış öteki hesaplar ve Telegram kanalı ile hudutlu kaldı.
• Bu sırada projenin Twitter hesabı 10 bin takipçiye ulaştı.

4 Ekim 2021 saat TSİ 21.23: Son dakika ön satış kampanyası başladı ancak yürütülemedi:

19.00 UTC, yani 22.00 TSİ olarak verilen başlangıç saatinden 37 dakika evvel, presale.solagon.io adresi üzerinden bir ön satış başlatılacağı duyuruldu. Daha evvel hiç bilgi verilmeden düzenlenen ön satışın yapılacağı sayfa, birinci dakikalarda açılmadı. Takipçilere “hala 25 dakikanız var” duyurusu yapıldı.

Ön satışın bitmesine ve ana satışların başlamasına 5 dakika kala, dünyanın dört bir yanındaki internet kullanıcıları irtibat sorunu yaşadıklarını tabir etmeye başladı. Lakin bu problemlerin arkasında, Facebook tarihindeki en büyük kesinti vardı. Facebook’un hizmetlerinin devre dışı kalması, genel temas sıkıntılarına ait şikayetlere sebep oldu.

Hatta Türk Telekom’un bile bu şikayetlerden etkilendiğini sizlere aktarmıştık. Solagon tarafından da bu açıklama yapıldı:

Ön satışlara ait kaç adet NFT’nin satıldığı, sıkıntıların çözülüp çözülmediğine ait net bir bilgi paylaşılmadı.

4 Ekim 2021 saat TSİ 22:00: Solagon NFT’nin satışları başladı:

Satışlar başladıktan sonra aldıkları avatarları Twitter’da paylaşan kullanıcıların tweetleri RT edilmeye başlandı. Bir duyuru kampanyasının doğal adımlarından birisi olarak satışlar devam ettikçe bu paylaşımlar da yapılıyordu. 5 Ekim’de projenin yol haritasında üçüncü adımı olarak duyurulan bağış gerçekleştirildi.

Yol haritasında açıklandığı üzere Çocukları Kurtarın Vakfı’na 50 bin dolar bedelinde ETH bağışlandığı söylendi:

Satışların başlamasından yaklaşık 14 saat sonra 7.777 adet ejderha avatarının tamamı satıldı:

Satışların kapanmasının akabinde proje ismine 11 adımlık yeni bir plan açıklandı:

1. Çocukları Kurtarın Vakfı’na bağış yapılacak (yapıldığı söylendi),
2. Satış sonrası yeni çekiliş ve kampanyalar düzenlenecek,
3. Özel NFT’lerin üretimi ve satışı yapılacak
4. Topluluğa yeni moderatör ve temsilcilerin alınacak
5. Solagon’ın onay aldığı tüm marketlere hash listesi bildirilecek,
6. NFT’lerin az olduğunu onaylayan Howrare.is ve RaritySnipper’a dahil olunacak,
7. 50 bin dolar kıymetindeki canlı yayın çekilişini gerçekleştirilecek,
8. Solagon’u Grape Protocol’e dahil edilecek,
9. Sıradaki büyük bağış gerçekleştiğinde yeni bir pazaryeri açılacak, bu pazar yerinde Solagon’ın kendisine ilişkin kontratlar ile alım satım yapılacak,
10. Solagon Valley isminde birinci animasyon kısa sineması yayınlanacak,
11. Solagon sahiplerine özel yeni bir koleksiyon yayınlanacak, bu koleksiyondaki karakterler birinci karakterlerin büyümüş versiyonları olacak.

Bu yol haritasının değişebileceğinin de bildirisi net biçimde verildi:

“Bunun bizim planımız olduğunu unutmayın, yolda kimi değişiklikler olabilir, daha fazlasını ya da daha azını gerçekleştirebiliriz. Fakat elimizden gelenin en uygununu yapacağız”

Bu sırada, Solagon NFT ismine topluluk üyeleri tarafından oyun konseptleri hazırlandı:

“Bu topluluğu çok seviyoruz, teklifleriniz için teşekkürler!”

Projenin adımlarından birisi olarak sunulan “kısa animasyon filmi” için kıssa yarışı başlatılacağı duyuruldu:

“Yol haritamızda kelam verdiğimiz kısa animasyon sineması için hazırlıklara devam ederken topluluğumuzun yanımızda olduğunu hissediyoruz, bu sebeple çok memnunuz.”

Yurt dışında projeye dayanak verenler ortasında, Nike’ın eski marka tasarımcılarından Rick Bakas da bulunuyor. Bakas, artık NFT paylaşımları ve tahlilleri ile bilinen bir isim:

Artık gelelim Solagon NFT’nin kuşku uyandıran ayrıntılarına… Evvel projenin ve bağlı olduğu şirketin toplumsal medya hesapları ve internet sitelerindeki bilgilere bakalım:

• Proje, Ankara’da Cyberpark’ta faaliyet gösteren AGBLab isimli bir Türk şirketine ilişkin;
  • Fakat şirketin resmi internet sitesinde Solagan’a dair net bir bilgi yok,
  • Hatta şirketin blok zinciri yahut NFT tabanlı rastgele bir eseri bulunmuyor.
• Solagon NFT’nin Twitter profilinde adres olarak “Solana Beach, California” bilgisi yer alıyor;
  • Lakin şirketin merkezi Ankara’da.
• Muteber NFT projelerinin sayfalarında, geliştirici grup ve şirket hakkında somut bilgiler ve açıklamalar bulunması gerekiyor;
  • Fakat Solgana NFT’nin sitesinde bu türlü bir kısım bulunmuyor.
• Her ne kadar yazılı olmayan hür piyasa şartları geçerli olsa da Solana ağında yer alan bir NFT projesinin, olağan koşullarda satış fiyatları 0,25 – 0,50 SOL ortasında belirleniyor;
  • Lakin Solagon NFT’lerinde bu kıymet 2 SOL olarak belirlenmişti.
  • Bu yüksek fiyat hem Türkiye’deki hem de yurt dışındaki NFT yatırımcıları tarafından reaksiyon ile karşılansa da sağlanan etkileşim ortamında 7.777 adet NFT’nin tamamı satılmıştı.

Solana ağında, şimdi eşsiz oluşu kanıtlanmamış yeni bir NFT’nin bu kıymette satılmasını şuna benzetmek mümkün: 1 milyon TL’ye sıfır Mercedes satılan bir yerde 8 milyon TL’ye Anadol satmak… Elbette satış muvaffakiyetini getiren şey ikna hünerleri ve NFT’ler için iknanın yolu, birlikte çalışılan ortakların güvenirliğinden geçiyor. Bu da bizi bir sonraki başlığımıza götürüyor.

• NOT: NFT projelerini geliştiren gruplar, blok zincirinin tabiatı ve yapısı gereği geliştirici kimliklerini anonim tutabilir, gizleyebilirler. Fakat kimliklerin ve şirket temaslarının açıkça tabir edilmesi, tıpkı sanatkarların (Örn: Cem Yılmaz, Refik Anadol vb) NFT satışlarında olduğu üzere bir inanç ortamı oluşturuyor.

Azamî 8 kat daha yüksek açılış fiyatı ile satılan NFT’lere ne oldu? Solagon NFT’lerinin satışa çıkarıldığı platformlara yakından bakalım:

Magic Eden’de ortalama taban fiyat 0,20 SOL’e gerilemiş durumda (%90 kıymet kaybı):

Digital Eyes platformunda ortalama taban fiyat 0,24 SOL (%88 paha kaybı):

Solsea’da taban fiyat 0,27 SOL (%81,5 bedel kaybı):

Türkçe olarak hizmet veren FTXUS’te taban fiyat bilgisi yok, fakat 0,3 ila 0,5 SOL ortasında alım satım yapıldığı görülüyor:

Sonuç olarak 2 SOL’den satın alınan NFT’ler, yatırımcılara önemli biçimde ziyan ettirmiş durumda. Solagon NFT, açıkladığı yol haritasına uygun çekilişler, kampanyalar düzenleniyor. Gerçekten proje ismine ne toplumsal medyada ne de internet sitesinde Binance, OpenSea ve gibisi daha emniyetli platformlarla birlikte çalışmaya yönelik bildirilerin paylaşılmaması da kelam konusu. Çünkü bu şekil platformlarda listelenen NFT’lerin taban fiyatlarında artış yaşanmasına kuvvetle beklenen bakılıyor. Yeniden de epeyce fazla değişkenin kelam konusu olduğunu belirtmek gerek.

Solgana NFT ismine Türkiye’de yapılan pazarlama kampanyası çelişkilerle dolu:

Satışların başlayacağı 4 Ekim tarihi ve öncesinde Türkiye’de kripto para alanında ismini duyurmuş analistler, fikir başkanları ve fenomenlerin bir kısmı; Solgano NFT hakkında duyuru paylaşımlarında bulundu. Bu paylaşımlardan bir kısmı daha sonradan kaldırıldı. Asıl can alıcı nokta ise Twitter’da @lord_of_crypto_ ismiyle tanınan hesabın yaptığı paylaşımlar sonrasında ortaya çıktı.

@lord_of_crypto_’nun argümanlarına nazaran Solgano NFT ismine çalışan kimi hesaplar, attıkları iletilerde projeyi sahiplenirken herkese açık paylaşımlarında üçüncü ağızdan tanıtım yaptı:

• Merak edenler @lord_of_crypto_’nun paylaştığı zincire buradan ulaşabilirler.

Bu açıklamaların akabinde, projeye dayanak veren kripto para fenomenlerinden Kerim Kalender’in Türkiye’nin en büyük blok zincir ve yatırım topluluklarından Ninja Traders’tan atıldığı ortaya çıktı.

Ayrıyeten @lord_of_crypto_’nun zincirindeki birinci tweet’te alıntılanan tweet’in Kerim Kalender tarafından sonlandırıldığı da görülüyor. Bu tweet, Kalender’in Solagon NFT’leri satışa çıkmadan evvel yaptığı duyuru paylaşımıydı. Araştırmayı sürdürdüğümüz mühlet içerisinde bu tweetin silindiğini gördük.

Projeyi sahiplenen iletileri ortaya çıkan fakat üçüncü ağızla tanıtım yapan hesaplardan @trader_dilara, olayın geniş yankı uyandırması üzerine açıklama yaptı. Bu açıklama daha sonra silindi:

• Merak edenler @trader_dilara’nın silinen zincirine buradan ulaşıp bütün açıklamaya ulaşabilirler.

Yapılan bu açıklamada “Türkiye’de yürütülen marketing çalışmaları çoklukla tanıtım yapacak hesaplar tarafından incelenir ve beğenilirse #işbirliği olmadan paylaşılır” kısmı epeyce dikkat cazibeli. Toplumsal medyada ya da internet sitelerinde yer alan tanıtım içeriklerinin hepsinde #işbirliği ya da #sponsorluiçerik ibaresi eklenmesi gerekiyor, hatta periyot devir bu mevzudaki mevzuat hatırlatılıyor. Ticaret Bakanlığı reklam verenin de yapanın da paylaşımlarda açıkça tabir edilmesi gerektiğini söylüyor.

@trader_dilara, birebir vakitte yaşananları makus “marketing” yani pazarlama çalışmalarına bağlıyordu. Yani bir başla deyişle @lord_of_crypto_’nun paylaşımları ile ortaya çıkan, projeyi sahiplendiği iletiler ile üçüncü ağızla tanıtım yaptığı tweetlerin çelişki yarattığını reddetmiyordu.

Öteki taraftan mevzu hakkında görüştüğümüz @lord_of_crypto_, projenin tanıtımı için kendisine fiyat teklif edildiğini söylüyor:

Bir öbür deyişle fiyatlı tanıtım teklifinde bulunan hesapların, reklam olduğunu belirtmeden proje duyurusu yapmaları, resmi olarak “yatırım danışmanı” olmadan yatırım tavsiyelerinde bulunmaları kelam konusu. Bu da birden fazla kabahatin işlenmiş olabileceğini gösteriyor.

Solagon NFT’nin sitesinde sık sorulan sorular kısmında yer alan açıklama, şirketin yasal yükümlülüklerini hafifletiyor:

Projenin internet sitesindeki ana sayfada yer alan “Solagonlar uygun bir yatırım aracı mı?” sorusuna verilen karşılığın birinci cümlesi “Bu kendi başınıza vermeniz gereken bir karardır.” formunda. Bu da aslında tüm sorumluluğu yatırımcıya, satın alma kararını veren bireye bırakıyor. Açıklamanın geri kalanı şu formda:

“…Solagon projesini daima büyütmek ve geliştirmek için fikirler üretiyor, yanlışsız bireyler ve projelerle paydaşlıklar planlıyoruz. Lakin Solagon’un başarısı o kadar çok faktöre ve değişkene bağlı ki, kim bilir! Umarız, Solagonlar uçuşa geçer, fakat hayattaki her şey üzere, kaybetmeyi göze alamayacağınız parayı harcamayın.”

Sonuç: Proje sahiplerinin ve takviye veren hesapların açıklama yapmaları gerekiyor

Üstte da belirttiğimiz üzere projenin geliştiricisi olan AGMLab Bilişim Teknolojileri, husus hakkında görüşme talebimizi reddetti. Şu an Solagon NFT’lerinin ortalama fiyatları, satıldığı kıymetin %15 ila %20’si seviyesinde. Tüm bu gelişmeler hakkında, mağdur olan ve tüm sorumluluğun yüklendiği yatırımcılar önemli zarardalar.

Türk Ceza Kanunu’nun 158. unsuruna yakından bakalım:

Son olarak “vurgun” sözünün manasını vererek bitirelim:

“Kolayca ve haksız ele geçen kazanç”

Şayet bu ve gibisi projelerin mağduru durumundaysanız bize [email protected] adresi üzerinden ulaşabilirsiniz, takipte kalın.