Müzekartınız hazır mı?
Ortaokul yıllarımda nereden elime geçtiğini hatırlamadığım Theme Hospital, sanırım bu şekle karşı duyduğum bitmek bilmez sevgiyi bana aşılayan birinci oyundu. Hakikaten yıllar sonra Two Point Studios, Theme Hospital’ın manevi varisi sayılan Two Point Hospital’ı geliştirdiğinde gözümü bile kırpmadan satın almıştım. Akabinde gelen Two Point Campus’ı da delicesine oynadıktan sonra olağan ki serinin üçüncü oyunu olan Two Point Museum çıktığında emsal bir reaksiyon vermem kaçınılmazdı. (Edindiğimden beri uyumadım, yardım gönderin!)
Two Point Museum, evvelki iki oyuna göre biraz daha farklı işliyor. Müze Müdürü olarak atandığınız ana senaryoda hem kendi namınızı hem de yönettiğiniz müzelerin kalitesini arttırmanız, sergilediğiniz eserler ve sunduğunuz tipler üzerinden daha fazla ziyaretçinin ilgisini çekmeniz gerekiyor. Lakin bu sefer “Bir müzeyi beş yıldıza ulaştırıp bitirdim, hop başkasına geçeyim” yapamıyorsunuz çünkü senaryo sizi müzeler ortasında geçiş yapıp farklı adımları tamamlatacak formda ilerliyor.
Two Point Belediyesi’ne ilişkin (şimdilik) beş tane kalıcı, üç tane süreksiz müze bulunuyor. Süreksiz müzeler, vakte karşı yarıştığınız ve çeşitli maksatlara ulaşmaya çalıştığınız kısa senaryolar sunuyor. Öte yandan tarih öncesi fosilleri gururla sergileyebileceğiniz Memento Mile, oyunun açılışında size sunulan birinci kalıcı müze olarak karşınıza çıkıyor. Deniz ömrüne odaklanan Passwater Cove, birçok farklı çağdan gelen hayaletleri gururla sergileyebileceğiniz (şaka yapmıyorum) lanetli otel Wailon Lodge, çeşitli şablonlar kullanarak yaptığınız birbirinden tuhaf aygıtları bir ortaya getirdiğiniz bilim odaklı Bungle Wasteland ile uzaylılarla birlik olup anlamlandıramadığınız bir gizemi çözmeye çalıştığınız Pebberley Heights ise öbür dört kalıcı müzeyi oluşturuyor. Lakin her müzeye illaki tek bir çeşitten eser koymanız gerekmiyor. Oyun ilerleyip farklı bölgeler açıldıkça ne isterseniz eklemeye başlayabilirsiniz.
“Peki yapıtları nasıl elde ediyoruz?” derseniz karşılığı çok kolay: Keşif seyahatleri. Çalışanlarınızı bu keşif seyahatlerine göndererek birtakımı tek modül bazısıysa birçok kesimden oluşan yapıtları toplamanız mümkün. Örneğin bir dinozor fosili beş farklı modülden oluşabiliyor. Fakat edindiğiniz yapıtların büyük bir çoğunluğunu tekrar tekrar bulmanız gerekiyor çünkü her bir yapıtın kendine has “bilgi” düzeyi bulunuyor. Bu ekstra modülleri tahlil ederek bahsettiğim bilgi düzeyini ilerletmekle kalmayıp stantların cazipliğini arttırabileceğiniz birtakım eklentiler (Perks) ve dekorasyon aksesuarları da elde edebiliyorsunuz. Dahası her yapıtın dört farklı kalite derecesi bulunuyor. Şayet benim üzere her şey en yüksek düzeyde sergilensin diye diretirseniz kendinizi dur durak bilmeyen bir keşif gezisi döngüsünde bulabilirsiniz. Aman dikkat! Kimi seyahatler dehşetli derecede kıymetli ve ne olduğunu bile fark etmeden iflas etmeniz işten değil! Bu yüzden çok tez etmeden ve her şeyi planlayarak ilerlemenizde yarar var.
“HOŞ KOKAN BİR YÜZÜN VAR!”
Bu noktada çalışanlarınızın özelliklerine de değinmekte yarar var. Her Two Point oyununda olduğu üzere burada da her çalışanın kendine has kişiliği bulunuyor ve bunlardan kimileri oyundaki sistemleri direkt etkiliyor. Örneğin keşif seyahatlerine göndermek emeliyle işe aldığınız birinin “Photographic Memory” özelliği varsa o seyahatten yüksek kalitede eser edinme talihiniz daha da artıyor. Cins düzenleyen çalışanların “Eloquent” özelliği olması, ziyaretçilerin çok daha mutlu ayrılmasına yardımcı olurken “Nice Smelling Face” özelliğine sahip bireyler etraflarındaki herkesin mutluluğuna memnunluk katıyorlar. (Bu kişilik birinci gördüğümde beni çok güldürdü çünkü “Nice Smelling Face”, Two Point Hospital devrinde bu kainatta ünlü bir müzisyen olan Jasmine Odyssey’in büyük çıkış yaptığı müziğinin ismi.) Öte yandan kimi keşif seyahatlerinin ön koşulları bulunuyor ve çalışanlarınızı ek olarak bu istikamette eğitmezseniz o seyahate gidemiyorsunuz. Her seyahatin kendi içinde birtakım özel durumları da bulunuyor; örneğin bir seyahatte ikinci derece “Survival Skills” sahibi çalışanınız yoksa takımınızdan biri saldırgan hayaletlere yem olabiliyor. (En güzel uzmanlarımdan birini katiyetle bu formda kaybetmedim, yo yo, nereden çıkartıyorsunuz?!)
Az üstte oyunun işleyişinin farklı ilerlediğine değinmiştim. Daha ayrıntılı açıklamam gerekirse Memento Mile birinci yıldızını edindiğinde size “Tamam, artık öteki müzeye geç ve orayı geliştir” deniyor ve kendinizi bir anda büsbütün farklı bir ortamda buluyorsunuz. Bu döngü kendini birkaç kere tekrarlıyor ve her seferinde oyuna farklı bir sistem ekliyor. Çeşit ayarlamayı, pazarlama departmanı açmayı ve güvenlik kamerası ağı oluşturmayı bu geçişler sayesinde öğreniyorsunuz. Birinci başta biraz tuhaf gelmiş olsa da sonradan mutlaka çok sevdiğim bir nitelik çünkü böylelikle her şeye yeni bir açıdan yaklaşıyorsunuz ve oyunun keyfi tazeleniyor. Bu noktada oyunun başlarında üzerine basa basa kesinlikle yapmanızı önereceğim iki özellik var: Misyon belirleme ve alan oluşturma (zoning). Müzelerinizde birden çok alan planlayıp vazifelerini belirlediğiniz çalışanlarınızı bu pozisyonlara atayabiliyor, böylelikle “Vardiyası kamera odasında olan adamın iki blok ötede ne işi var?!” yahut “Tur düzenlemesi gereken uzman neden tahlil odasında?!” üzere şanssız durumların önüne geçebiliyorsunuz.
Ekonominin nasıl işlediğine de değinmezsem olmaz. Two Point Museum’da gelir elde edebilebileceğiniz birçok formül bulunuyor ve her biri birbirinden tesirli. Ziyaretçiler, memnuniyetleriyle paralel olarak yüklü bağışlarda bulunabiliyorlar. Ayrıyeten yapacağınız sponsorluk mutabakatları üzerinden ek gelir sağlayabiliyorsunuz. Düzenlediğiniz tiplerin sonunda iştirakçiler toplu halde ödeme yaparken kuracağınız ikramlık eşya dükkan(lar)ından sizin belirlediğiniz fiyatlar üzerinden kitap, poster vb andaçlar da alabiliyorlar. Bir kafeterya açıp ziyaretçileri doyurma bahtınız bile var! Dahası birtakım firmalar aralıklarla sizden bir yapıtı süreksiz olarak sergilemenizi isteyebiliyor ve bu da ek gelir sağlıyor. Koleksiyoncuların makul modülleri satın almaya çalışması da gayreti. Fakat asıl değerli hazine katiyen gerçek pazarlama kampanyaları üzerinden daha çok ziyaretçi çekmekte yatıyor. Hiç olmadı bankalardan borç alırsınız yahu, keder mi?
“KEŞİF TAKIMINA VEDA EDERKEN BANA KATILIN LÜTFEN. ASLA GERİ DÖNEMEYEBİLİRLER.”
“Oyunu övdün bu kadar da hiç mi olumsuz yanı yok?” diye soracak olursanız cevabım… olmaz olur mu? Örneğin akvaryumlar hakikaten FECÎ derecede fps düşüren bir sistem olmuş. Dahası yalnızca fps düşürmekle kalmayıp üstüne bir de hudut bozucu bir tutukluk meselesine da sebep oluyor. Oyun bir yandan bilgisayarınızın hafızasını da kemirdiği için bilhassa Passwater Cove kısmında saç baş yoldurtacak kıvama gelebiliyor. Sadece test etmek için Memento Mile’a da akvaryum koydum ve kesin olarak diyebilirim ki bütün sorun bu stantlardan kaynaklanıyor. Ayrıyeten birçok oda/sergi “kapalı tut” seçeneğine sahip olmadığı için evvelce planlama yapmakta zorlanabiliyorsunuz. Ziyaretçilerin ulaşamayacakları yerlere önden oda yapmak isterseniz durmadan yanılgı bildirisi alıyorsunuz, ulaşabildikleri yerlere boş halde koyarsanız bu sefer de şikâyet ediyorlar. Kimse müze müdürünün akıl sıhhatini düşünmüyor!
Bir öbür zahmetli noktaysa çeşitler. Bunları ayarlarken evvel bir tıp standı koyuyor, sonra hangi yapıtları gezmelerini istediğinize karar veriyorsunuz lakin bilhassa akvaryum ve hayalet odalarını seçerken (hele bir de ortam çok sıkışık ve/veya fazla eşyaya sahipse) çeşit rotası tuhaf yollardan ilerleyebiliyor yahut birtakım durumlarda “ulaşılamaz” kusuru verebiliyor. Bu da çeşidin memnuniyet derecesini düşürüyor.
Odalara girişmişken… neden her işçi odasına bandaj kutusu (adı bu, yapabileceğim bir şey yok 😀 ) koymam gerektiğini anlayabilmiş değilim. Bu makineyi koymazsanız odayı tamamlamanıza müsaade verilmiyor ve tanesi 20.000 dolar! BU İKTİSATTA?! Latife bir yana müze büyüdükçe natürel ki birden fazla işçi odası koymanız gerekiyor ve bu da finansal manada ufak bir çöküntü yaşamanıza sebep olabiliyor. Değinmek istediğim bir öbür bölgeyse kamera odası… Müzenizdeki kameralar sadece kamera odasında bu hususta eğitim almış bir güvenlik vazifelisi varken işliyor lakin alışılmış ki vardiya değişimi kelam konusu. Bu noktada alan oluşturma sistemi, riski bariz bir biçimde azaltsa da bazen tam hırsızların atak düzenlediği anda değişime denk gelirseniz yapıtlarınızı kaybedebiliyorsunuz. (Yo yo, mutlaka ferdî deneyimim… olmadı.)
Birkaç ufak sorun daha mevcut fakat yalnızca en değerlilerine değineceğim. Oyun boyunca sıklıkla “Birileri müzede bir yerlere sıkıştı, kurtarmasak mı sanki?” ikazları alıyorsunuz ancak kim nereye sıkıştı, bilmenizin imkânı yok çünkü size görsel olarak bunu ileten rastgele bir simge bulunmuyor. (Özellikle tıp düzenleyen uzmanlar ve okul gezisiyle gelen çocuklar bir yerlere sıkışma konusunda çok başarılılar.) Hakikaten benzeri bir halde “Kamera odasında kimse yok” ihtarını aldığınızda hangi odadan bahsedildiğini manuel olarak bakıp bulmanız gerekiyor. Keşif seyahatlerine geldiğimizde ise çalışanları tek tek belirlemek yerine “listeden otomatik seçim” sistemi eklemişler fakat hiçbir vakit o seyahate uygun grup seçtiğine denk gelmedim, bu yüzden daima kendim atadım. Hasılı sistemleri daha faal hale getirecek yamalar hazırlamaları koşul.
İlerleyen periyotlarda çözüleceğinden emin olduğum fakat not kırmama sebep olan bu meseleleri bir kenara bırakırsak Two Point Museum şiddetle tavsiye edebileceğim bir oyun olmuş. Nitekim çok fakat çok keyifli bir tecrübe sunuyor. Senaryo üzerinden ilerlemek istemezseniz “sandbox” modu da bulunuyor. Bilhassa Memento Mile ve Wailon Lodge açık orta favori müzelerim. Evvelki iki oyundan da alışık olduğumuz üzere sonraki yıllarda yeni müzeler ek edecek indirilebilir içerikler çıkaracaklarından da kuşkum yok diyebilirim.
Şimdi müsaadenizle paleontolog arkadaşlarla keşfe çıkıyorum. Görüşürüz!
