Kurumsal Casuslar: Büyük Şirketler Verilerimizi Elde Etmeyi Neden Bu Kadar Çok İstiyor?

Teknoloji çağında yaşamanın, hayatımıza birçok yenilik getirdiği bir gerçek. Lakin teknolojinin meyvelerini keyifle yediğimiz bu çağda, internette bıraktığımız her iz bizlere olumlu yahut olumsuz olmak üzere bir formda geri dönmekte.

Yaşımız ve cinsiyetimiz üzere demografik özelliklerimizden tutun da en sevdiğimiz renk, içmekten hoşlandığımız kahve tipi ve hatta ferdî özelliklerimiz üzere birçok şey birer data hâline getiriliyor. Pekala bu bilgilerle çoğunlukla kimler ilgileniyor? Doğal ki şirketler.

Yani internette ücretsiz kullandığımız ve bizlere ücretsiz olarak sunulan hiçbir şey aslında ücretsiz değil! Ödemeyi bilgilerimizle yapıyoruz. Pekala, büyük şirketler neden bizlere ilişkin bu bilgileri bu kadar çok istiyorlar? Artık bu sorunun cevabını birlikte arayalım.

Öncelikle şirketler bizlerden ne cins datalar topluyor bir ona bakalım.

• Cinsiyet, yaş, IP adresi, aygıt ID’si ve gibisi, kullanıcıyı tanımlamaya yönelik kişisel bilgiler.
• Kullandığımız web sitesinde yaptığımız etkileşimleri tanımlayan, kullanıcı etkileşimi dataları.
• Satın alma geçmişi, tekrarlanan hareketler ve gibisi datalarla tespit edilen davranışsal datalar.
• Son olarak, kullanıcının kullandığı hizmetten tatmin olup olmaması üzere durumları tanımlayan tutumsal datalar.

Peki bu dataları nasıl topluyorlar?

Bunun birçok yolu olmakla birlikte, temel olarak bir web sitesinde yaptığınız her hareket aslında bir veri. Örneğin; o sitede ne kadar vakit geçirdiğiniz, ne şekil içerikle ne sıklıkla tıkladığınız, arama yaparken neleri filtrelediğiniz ve gibisi birçok durum birer data hâlinde şirketlerce saklanıyor.

E alışılmış bir siteye üye olurken girdiğiniz kişisel bilgileriniz de buna dahil. Yani, teknoloji temelli bir eser yahut hizmet kullanırken ürettiğiniz bilginin bir hududu yok. Her şey buna dahil olabilir!

Şirketlerin sizin hareketlerinizi takip etmek yerine, gönderilen anket sorularıyla da direkt olarak data toplanması da mümkün.

İşte bu biçimde, kullanıcıların teknolojik ayak izlerinizi takip ederek milyonlarca kullanıcıdan data topluyorlar.

Peki bu kadar bilgiyle ne yapıyorlar? Yanıt kolay. Çağdaş çağın altınına yani bilgiye dönüştürüyorlar!

Bir bireyden bile tahminen milyonlarca bilgi toplayan bu şirketler, ellerindeki dataları tahlil ederek kendilerine yarar sağlayacak bilgiler elde etmeyi amaçlıyorlar.

Örneğin, “Hangi müşteri profili hangi eseri satın almış, hangi devirde satın almış?”, “Bu eseri satın almadan evvel hangi eserlere bakmış?”, “Hangi eserleri sepetine ekleyip çıkarmış?”, “Sepetten çıkartmadan evvel eser profiline ne kadar girmiş?” üzere birçok sorunun karşılığını bu datalar sayesinde verebiliyorlar.

Sektöre nazaran yanıtı aranan soru değişmekle birlikte, bu sorulara karşılık aramanın gayesi daima birebir. Şirketlerin hedefi, öğrenebilecekleri tüm bilgiyi öğrenmek!

Tabii bu kadar büyük bilgi setlerini işlemek o kadar da kolay değil. Bilgisayarlar 7/24 bu iş için çalışıyor!

Geldik asıl soruya. Bizlere ilişkin bilgiler elde etmek şirketler için neden bu kadar kıymetli?

Aslında bu sorunun kolay karşılığı şu: Kâr elde etmek için! Lakin biz mevzunun biraz daha ayrıntısına gireceğiz.

Öncelikle elde ettikleri bu bilgiler sayesinde şirketler, müşterilerini ve içinde bulundukları pazarın şartları daha güzel tanıma fırsatı elde ediyor.

Elde ettikleri bilgiyi çeşitli gayeler doğrultusunda tahlil ederek, gelecekte atacakları adımlara bir temel oluşturmaya çalışıyorlar.

Kullanıcı bilgilerini tahlil ederek pazarlama stratejileri oluşturuyorlar!

Bunu da çok farklı hallerde yapabiliyorlar. Örneğin, bizlere ilişkin dataları manalı bilgilere dönüştürmelerinin akabinde, gaye kitlesini daha güzel tanmış oluyorlar ve bu bilgilere dayanarak pazarlama ve reklam kampanyaları oluşturabiliyorlar.

Şirketler âdeta birer pazarlama araştırması olarak kullanılan bu bilgiler sonucunda, sundukları eser ve hizmetleri müşterilerin ilgisini çekecek formda geliştirmek ya da değiştirmek üzere kararlar alabiliyorlar.

Ayrıca bir örnek vermek daha gerekirse; bu bilgiler sayesinde içinde bulundukları şartları daha düzgün anlayarak, müşteri sadakati, kullanıcı etkileşimi ve gibisi birçok durumu güzelleştirecek çalışmalar yapmaya da karar verebiliyorlar.

Tabii bu kullanım formları aklımıza gelenlerden yalnızca kimileri… Aklınıza gelebilecek her türlü hedef için şirketler kendi çıkarları doğrultusunda bilgilerimizi kullanmakta.

Kullanıcı bilgilerine dayalı uygulanan pazarlama kampanyalarının en yeterli örnekleri: Netflix ve Spotify

Verilere dayalı oluşturulan stratejiler çok çeşitli olmakla birlikte, Netflix ve Spotify’ın yaptığı üzere müşteri tecrübesini arttırmaya yönelik kişiselleştirme çalışmaları, aslında kullanıcı bilgileri sonucunda uygulanan pazarlama stratejilerine en güzel örnek.

Spotify ve Netflix, her kullanıcının kullanım datalarını tahlil ederek önerdiği içeriklerle, şahsileştirilmiş bir tecrübe yaşamamızı sağlıyor. Bu durum hem kullanıcıya kolaylık sağlıyor hem de kullanıcıların kendilerini özel hissetmesine sebep oluyor. Yani bir taşla iki kuş!

E doğal bir de bu işin ticareti var! Data depolama ve tahlili bir dal hâline geldi!

Ne demiştik? Data, teknoloji çağının altını! Bu kadar talep olunca, doğal olarak data tahlili ve depolama üzerine ağırlaşan şirketler de ortaya çıktı.

Snowflake, Teradata, Palantir ve daha birçok şirket bu daldaki büyük oyuncular hâline geldi.

Temel olarak bu şirketler epeyce büyük ölçülerde dataları depoluyor ve tahlilini gerçekleştirip talep eden öteki kurumlara satıyor.

İşte bizim üzerine hiç düşünmeden tıkladığımız bir buton bile bu şirketler için para demek!

Bir de bu işin manipülatif boyutu var:

Cambridge Analytica’yı hatırlarsınız. 2018 yılındaki Amerika başkanlık seçimlerinde Facebook verilerini Trump lehine manipülatif bir biçimde kullandığı tespit edilince şirket kapatılmıştı.

İzinsiz alınmış dataları, seçmen davranışlarını tahlil etmek ve kişiselleştirilmiş seçim kampanyaları tasarlayarak sürece almak ismine kullandığı ortaya çıkmıştı.

Yani bu olay bir nevi algoritmik bir manipülasyon!

Özetle, büyük şirketler bilginin ne kadar kıymetli olduğunun farkında ve ellerindeki bilgileri bilgiye dönüştürmek konusunda hiç tereddüt etmiyorlar. Aklınıza gelebilecek her türlü hedef için bilgilerimizi işleyip stratejiler geliştirmeye de çok uzun bir mühlet daha devam edecekler üzere görünüyor…

İlginizi çekebilecek öteki içeriklerimiz: