Google ve Yahoo’dan Önce Ne Vardı? Arama Motorlarının Atasının, İnterneti Kökünden Değiştiren Az Bilinen Hikâyesi
Bir bilgiye ulaşmak istediğimizde saniyeler içerisinde arama motoruna giriyoruz ve önümüze milyonlarcası dökülüyor. Pekala bu devrimsel teknolojinin ceddinin Google yahut Yahoo olmadığını biliyor musunuz?
İnternetin şimdi yeni doğmuş bir bebek olduğu yıllarda bir arama motoru vardı ve hepsinin atası olacak adımlar attı.
Devasa algoritmalardan ve yapay zekâdan uzak bu arama motoru neden başarılı olamadı da yerini şimdiki devlere bıraktı?
Arama motoru ceddinin tarihi 1990’a dayanıyor.
Bilgisayarların yaygın olmadığı, internetin ise yalnızca akademik araştırmalar ve bilgi paylaşımı için kullanıldığı yıllarda, FTP (File Transfer Protocol) sunucuları üzerinden evrak aramak tam bir eziyetti. Belge bulmak için uzun listeler ortasında kaybolunuyor ve saatler harcanıyordu.
Bu kaosa son vermek için 1990’da McGill Üniversitesinde okuyan bir küme parlak zihin devreye girdi. Bilgisayar bilimleri öğrencisi Alan Emtage, FTP sunucularındaki evrakları tarayan bir sistem geliştirdi.
Sistem, evrakların isimlerini data tabanında aramayı kolaylaştırıyordu. Emtage, bu projeye “archiver” (arşivleyici) manasına gelen “Archie” adını verdi. Böylelikle internet tarihinin birinci arama motoru doğmuş oldu.
Archie nasıl çalışıyordu?
Günümüzün karmaşık ve sofistike arama motorları üzere bir şey aklınıza gelmesin. Archie, hayli sadeydi. İnternet üzerindeki FTP sunucularını tarıyor ve dosya isimlerini bilgi tabanına kaydediyordu.
Ancak onun da bir sonu vardı. Yalnızca evrak isimlerini kayıt altına alıp içerik hakkında bilgi sunmuyordu. Belgelerin içindeki içeriği dizinlemediği için de kullanıcılar istedikleri belgenin başlığını bilmek zorundaydı. Yani ölme eşeğim ölme. Belgeyi bulmak için baht da gerekiyordu.
Ama yeniden de kullanıcılara eskisinin tersine kolaylık sağlamış oldu. Saatler harcamak yerine komut yazarak sonuca ulaşılabilirdi. Alışılmış ki günümüz standartlarına nazaran hayli ilkel kalıyordu.
Archie neden başarılı olamadı?
İnternetin büyümesiyle popülerlik kazansa da kısa bir müddet sonra yeni teknolojilerin gölgesinde kaldı. İnternet süratle gelişiyor, kullanıcıların muhtaçlıkları da değişiyordu.
Archie, FTP sunucularını tarıyordu ancak web sayfalarını ve geniş çaplı metin içeriklerini indekslemiyordu. 1993’te WWW’nin yaygınlaşmasıyla da daha kapsamlı arama motorlarına muhtaçlık vardı.
Archie’nin yerini alan sistemlerden birincisi 1994’te çıkış yapan Yahoo oldu. AltaVista ve Lycos üzere isimler de sahnede görünmeye başladı. 1998’de ise Google geldi ve tüm kuralları değiştirerek arama motorlarının hükümdarı hâline geldi. Böylece de Archie, tarihin tozlu raflarına gömüldü.
Emtage, bu bahiste ne düşünüyor?
Dijital dünyanın birinci kaşiflerinden Archie’nin yaratıcısı bunu patentlemediği için para da kazanamadı hatta kendisini arama motorlarının atası üzere de hissetmiyor fakat biriyle konuştuğunda içinden “Arama motorunu ben icat ettim.” dediğini de yıllar sonraki bir açıklamasında lisana getiriyor.
Sana da teşekkür ederiz Emtage.
Bunları da inceleyebilirsiniz:
