Turkcell’in Bir Zamanlar Gündemden Düşmek Bilmeyen Arama Motoru Yaani’ye Ne Oldu?
Turkcell’in yerli ve ulusal olmasına daima baskı yaptığı lakin daha sonra ortaya atılan tezlerle pek de âlâ anılmayan Yaani arama motoruna ne olduğuna bakıyoruz.
Bir devir ülkemizdeki farklı şirketler, kurumlar, hizmetler vb. haber ve gazete sayfalarından düşmezken şimdilerde ortadan kaybolduğunu görüyoruz. Olağan biz bu durumu fark edene kadar iş işten geçmiş oluyor ve mana veremediğimiz bir durumda buluyoruz kendimizi. Çünkü büyük çaplı yatırımların yapıldığı hizmetlerin bu biçimde kaybolması pek de alışılmadık değil.
Bu bağlamda daha evvel İnhisar, Panda Dondurma, Aycell, Simtel ve daha birçok farklı kurum ve hizmetin ortadan nasıl kaybolduğunu sizlere anlatmıştık. Şimdiyse odağımıza, Turkcell’in Yaani isimli arama motorunu koyuyoruz. Çıktığı devirde yerli ve millî olmasına vurgu yapılan hizmet, nedense şu ortalar pek de ses çıkarmıyor.
Yaani, 2017 yılında hayatımıza girmişti.
2017 yılının sonlarına gerçek Turkcell Genel Müdürü Kaan Terzioğlu, “Türkiye’nin arama motorunun ismi Yaani.” diyerek hizmeti duyurdu. Bunun üzerine Terzioğlu, elde (ülkede) data tutmanın ve bu bilgileri hizmete dönüştürmenin Türkiye’yi nasıl sayılı ülkeler ortasına sokacağından bahsetmişti. Açıklamasında şu tabirler yer alıyordu:
“Bugüne kadar geliştirdiğimiz servisler yalnızca Türkiye’de değil dünyada da milyonlarca kişi tarafından kullanılıyor. Artık Yaani ile bir adım daha atarak en fazla data üreten servislerden birisi olan arama motoru pazarına giriyoruz. Bu, Turkcell’in değil Türkiye’nin arama motoru. Hepimizin takviyesi ile büyüyecek.“
“El âlemin arama motoru, ararken; Yaani, bulacak.” sloganıyla öne çıkan Yaani’nin, bilgileri saklayacağı yer bile belirliydi.
Terzioğlu, Gebze’de Türkiye’nin en büyük data merkezini açtıklarını ve Yaani datalarının burada saklanacağını belirtmişti. Ayrıyeten durum yalnızca arama motoru olmaktan ibaret değildi.
Aynı açıklamasında Terzioğlu; TV+, BiP, Lifebox ve Paycell üzere hizmetlerin de bu arama motoruna entegre olacağını söylemişti. Doğal böylesine büyük bir teşebbüsün ülke iktisadına katkı sağlaması da kaçınılmaz olacaktı.
Birçok kişi, data güvenliğinden kaygı duymuş olsa da büyük planlarla gelen Yaani, Google Play Store ve App Store’da yerini aldı.
Üstteki görselden de görebileceğiniz üzere uygulama, en son güncellemesini 3 Kasım 2022’de almış. O vakitten bu vakte rastgele bir güncelleme gelmemiş anlayacağınız.
Ayrıca Yaani’nin Google Play Store sayfasındaki Bilgi Güvenliği başlığı da pek umut vermiyor. Çünkü dataların hem şifrelenmediği hem de istediğiniz vakit uygulamadan verilerinizi silemediğiniz belirtilmiş.
2017 yılında Geliyoo’nun imalcileri, Yaani hakkında beğenilen olmayan açıklamalar yapmıştı.
Söz konusu açıklamada Yaani’nin özgün bir iş olmadığı, Yandex ve Google üzere arama motorlarının datalarını kullandığı belirtildi.
Ayrıca Ntent altyapısı kullandığı belirtilen hizmetin dataları, her ne kadar Terzioğlu’nun açıklamasında da bahsettiği üzere Türkiye’de depolansa da Google’dan geldiği için “Türkiye’nin Arama Motoru” denmesinin yanlış olduğu savunuldu. Kelam konusu açıklamada şu kelamlar yer almıştı:
“Yaani diye arama motoru yaptık deyip devlet teşvikleri, hibeleri ve bilimum kaynaklarını kullanmayı hedeflediklerini düşünüyoruz. Bunun için Apple üzere bir de sunum yapıldı. Lakin kullanılan bilgi, Yandex ve Google’dan!”
İroniktir ki Geliyoo da birebir halde Türkiye’nin arama motoru olma kelamıyla yola çıkmış, ama sonradan datalarını Google’dan aldığı ortaya çıkınca reaksiyonla karşılanmıştı.
Turkcell ise rastgele bir arama motorunu kullanmadığını, yalnızca muhakkak başlı şirketlerden teknolojik dayanak aldığını açıklamıştı.
2022’nin sonlarına gerçek arama motoru olarak bildiğimiz Yaani, açıklama yapılmadan ortadan kayboldu. Bir anda internet sitesinden arama yapamaz hâle geldik ve bir vakitler arama yapmamızı sağlayan sayfa, Yaani’nin taşınabilir uygulama ilişkilerine yönlendirme yapmaya başladı.
Fakat tam olarak hayatımızdan çıktı demek de yanılgı olur. Çünkü arama motoru hizmetine son verilen Yaani, Google ve Yandex üzere öteki arama motorlarını kullanan bir internet tarayıcısı olarak hâlâ indirilebilir ve kullanılabilir durumda.
Yerli ve millî olmasının asıl odak noktası hâline getirilmesinin, böylesine bize has bir şeymiş üzere gösterilirken benzerlerinden bilgi çekiyor olmasının ve rastgele bir açıklama yapılmaksızın fonksiyonuna son verilmesinin, Yaani’yi gündemimizden düşüren esas etkenler olduğuna inanıyoruz. Siz çıktığı devirde Yaani’yi kullandınız mı?
Buna emsal öbür içeriklerimiz:
