Starfield – İnceleme

2330: Öteki Bir Uzay Macerası

Bu incelemeye nasıl başlayacağımı hakikaten bilmiyorum. Oyungezer’de tertipli bir halde yazmaya başlayalı 7 yıl oldu ve sanırım şu ana kadar incelediğim en büyük oyun bu olsa gerek. Daha evvel incelediğim, nispeten büyük oyunlar yeniden belli bir niş içindeydi. Hitap ettiği kitle belirliydi. Bekleyenlerin ne beklediği belirliydi. Ne yazmam gerektiği de bu sebeplerden ötürü daha ortadaydı.

Ama şu an kelam konusu oyun, Bethesda’nın 8 yıldan sonra çıkardığı birinci oyun. 29 yıldan sonra çıkardığı birinci yeni marka. Bekleyen insan sayısı bir oldukça fazla. Kimin ne istediğini anlamak sıkıntı. Üstümde bir Bethesda kadar olmasa da bir sorumluluk, bir yük hissiyatı var anlayacağınız üzere.

İşin komik yanı ne biliyor musunuz? Ben Bethesda oyunlarını oynayan, hepsini yalayıp yutan, binlerce olmasa bile yüzlerce saat gömen biri değilim. Vaktinde Skyrim oynamaya çalıştım, sarmadı. Fallout 4 ve Fallout 76’yı oynadım, sonra unuttum. Oblivion yok, Fallout 3 yok… 2007’de konuta birinci kez bilgisayar aldığımızda Morrowind’i denemiş, ne yaptığımı çözemeyip silmiştim. Bethesda’nın markalarından herhalde en çok vakit gömdüğüm de The Elder Scrolls Online, o da MMO sevdiğimden ve Tamriel’de gezinmek eğlenceli olduğundan. Fakat daima de kıskanmışımdır Skyrim’e, Fallout 4’e ve bilumum batı RYO’suna yüzlerce saat gömen insanları… O denli ballandıra ballandıra anlatıyorlar ki oyunları, insanın canı çekiyor her seferinde. Ne vakit da “Ya dur tekrar bir baht vereyim…” desem sıkılıp kapatıyorum. Atmosfer cezbetmiyor, oynanış cezbetmiyor, bir şeyler ortaya giriyor dönmeyi unutuyorum.

Starfield işte tam bu noktada beni cezbetmişti. Bilim kurgu olması direkt çekti beni. Şu vakte kadar oynadığım, bitirdiğim ve sevdiğim neredeyse tüm batı RYO’ları daima bilim kurgu hatta özünde uzay temelliydi. Mass Effect, Knights of the Old Republic, The Outer Worlds… Uzun müddettir de AAA bir uzay bilim kurgu oyunu yoktu piyasada. Starfield’ın çıkışı yaklaştıkça heyecanlanıp, “Acaba benim Skyrim’im bu mu olacak?” diye soruyordum kendi kendime. Görelim bakalım olmuş mu?

“HEY, SEN. SONUNDA UYANDIN.”

Starfield maceramız bir maden ocağında başlıyor. Daha birinci işimizde ne olduğunu bilmediğimiz metalik bir eser buluyoruz ve dokunduğumuz üzere bize bir görsel şölen gösterip bayıltıyor. Uyandığımızda da klasik bir “Adın bu muydu? Buradaki datalar tanıdık geliyor mu?” klişesiyle karakter yaratma kısmına geçiyoruz.

Eğer Starfield’ı takip ettiyseniz karakter yaratma ekranını da çokça görmüşsünüzdür. Nispeten ayrıntılı olan karakter yaratma kısmına bilhassa değinmek istememin sebebiyse burada yaptığınız “Arkaplan” (Background) ve “Karakter Özellikleri” (Trait) seçenekleri. Arkaplanda karakterinize seçtiğiniz geçmiş, oyuna başlayacağınız yetenekleri belirliyor ve oyunun kimi kısımlarında diyaloglarda bu geçmişinizi kullanarak karşılıklar verebiliyorsunuz. Karakter özellikleri kısmındaki seçimlerse büsbütün oyuna biraz daha RYO tadı eklemek isteyenler için. Karakterinizi içine kapanık biri yapabiliyorsunuz, empati kurabilen biri yapabiliyorsunuz, bir dine mensup bile edebiliyorsunuz. Bunların olumlu ve negatif tesirleri olmasının yanı sıra, tekrar NPC’lerle girdiğiniz diyaloglarda karşınıza çıkabiliyor. Şayet bir özellikten sıkılırsanız da bunu tekrar bir RYO oyununa uygun bir biçimde, alakalı bir yerde kaldırabiliyorsunuz. Ben mesela empati özelliğini seçmiştim, kentteki bir doktora gidip “Doktor beyefendi, empati kurmak beni çok yoruyor yok mu devası?” deyip belli bir “ameliyat ücreti” karşılığında kaldırabiliyorsunuz.

Havalı bir karakter yaptıktan sonra da karşınıza Constellation isimli, galaksiyi keşfeden bir takımın üyesi Barrett çıkıyor ve “Bu metalik yapıtları topluyoruz biz, bunu bizim dükkâna götürsene be” diyor ve eser toplama maceramız başlıyor. Starfield’ın senaryosunun maksadı gördüğünüz üzere pek kolay, bu birbirleriyle bir kontağı olan yapıtları toplayıp, maksatlarının ne olduğunu çözmek. Lakin ana senaryoda ilerledikçe işler bu kolaylıktan çıkıp, kimi noktalarda bana “Ya nasıl oldu ki?”ler, “Haaaa, oha çok iyi”ler ve daha bir sürü şaşırma efekti kullandıran doruklara ulaşıyor. Bunları büsbütün herkesin kendi keşfetmesini istediğimden fazla derinlere dalmayacağım, lakin işler göründüğünden daha karmaşık hale sürükleniyor bir anda. Olaylar bir nebze klişe gelebilir lakin tüm taşlar yerine oturduktan sonra, en azından kendi adıma konuşmam gerekirse tatmin olduğumu söyleyebilirim. Bethesda’nın Starfield için yaptığı neredeyse tüm tercihler de senaryoya dayalı esasen. Gerek oyunun retro-fütüristik tasarımı olsun, gerek oyunun New Game+ modu olsun, gerekse de kimi şeylerin eksikliği olsun… Hepsi oyunun sonlarına yanlışsız “Haaaa, anladıııııım…” dedirterek birleşiyor. Starfield’ın ayrıyeten bir New Game+ modu var ve MUHAKKAK oyunu bir sefer bitirip, akabinde ana vazifesi ciddiye almadan yan misyon sömürme (yani rastgele bir Bethesda oyununu oynama) moduna girmenizi tavsiye edeceğim. İnanın oyunu oynadıktan sonra anlayacaksınız. Sürpriz bozan bir düdük makarna olmak istemiyorum.

HER İŞİ YAPARIM ABİ

Şimdi bu dediklerimden sonra da insanın aklında “Yan vazifeler nasıl ki o vakit?” sorusunun belirmesi pek olağan. Güya sizi yan misyonlardan uzaklaştırmaya çalışıyormuşum üzere bir hava oluşturdum değil mi? Ancak hayır, tam bilakis yan vazifeler de bir epey hoş. Hatta bu inceleme sürecinde koca bir günüm yalnızca yan vazife yapmakla geçti, ana misyonların varlığını unuttum. Maksadım yalnızca ana kıssanın de oyunda büyük bir yeri olduğunu belirtmekti.

Yan misyonları hoş yapan şey, Starfield’ın kozmosunun çeşitliliği. Bin bir çeşit insan ve bin bir çeşit sıkıntıları var bu insanların. Yeni ekipmanlar almak için sisteme sızmamı isteyen madencilik firması sahibi mi dersiniz, 200 yıl evvel yola çıkıp da teknoloji sıçraması yüzünden gittikleri gezegene çoktan biri konmuş olan koloni mi dersiniz, taşıdığı kargodan haberi olmayan bir “uzay kamyoncusu”nun o kargo yüzünden galaksideki her topluluğun başına ödül koyması mı dersiniz… Daha yaptığım ve anlatabileceğim o kadar fazla yan misyon var ki, hepsi de birbirinden yeterli.

Rastgele karşılaştığınız yan vazifelerin yanı sıra, tıpkı birçok RYO’da olduğu üzere partinize katılabilen karakterlerin de bu karakterleri derinleştiren ve bir nevi insanlaştıran özel yan vazifeleri bulunuyor. Karakterlerin seslendirmeleri bilhassa bu daha ferdî ve nispeten duygusal anlarda bir tık daha ön plana çıkıyor. Haliyle de karakterlere ısınmak bir epey kolaylaşıyor. Ve evet, cinsiyet fark etmeksiniz tüm karakterlerle romantik bağlantıya de girebiliyorsunuz.

Bu yan vazifelerin (ve neredeyse birçok ana görevin) en hoş yanlarından biriyse misyonları nasıl yapacağınıza dair pek bir sınırlama olmaması. Şayet uygun yetenekleri açtıysanız konuşarak da, tehdit ederek de, rüşvet vererek de birden fazla sıkıntınızı çözebiliyorsunuz. Şayet partinizde biri varsa bazen o bile yardımcı olabiliyor, şayet uygun yeteneklere sahipse. Birden fazla vazife farklı bir biçimde, farklı bir sonuca ulaşarak sonlanabiliyor. Biliyorum, bu anlattıklarımın birçok “RYO 101”, esasen olması gereken ayrıntılar lakin oyunda o kadar hoşuma giden ve birbirini etkileyen şeyle karşılaştım ki… Mesela ana misyonların bir adedinde, bir gezegene gidip bir binadan bir şeyler almam gerekiyordu. Bu terk edilmiş gezegendeki binaların birçoklarında da ekseriyetle korsanlar bulunuyor. Bunun şuuruyla gittim gezegene, silahımı çekmiş bir formda binaya yanlışsız koşturmaya başladım. Tam nişan aldım, sıkacaktım ki kimse bana reaksiyon vermiyor. Tam “Aha oyunda glitch yakaladım!” diyordum ki, birkaç saat evvel bir yan vazife için korsanlara katıldığımı hatırladım… Kendime ve olayın getirdiği o anki şoka gülerek elimi kolumu sallaya sallaya binaya girip alacağımı alıp çıktım. Dediğim üzere, bu türlü şeyler zati “Olması gereken şeyler” fakat boşluğunuza gelince çok hoş anlar oluyor.

UZAYDA KAYBOLASICALAR

Benim için bir RYO’yu en eğlenceli yapan şeylerse dünyasının ne kadar keşfe açık olduğu ve oynanışın ne kadar özelleştirebildiği olsa gerek. Starfield’ın bu ikisini de çok hoş yaptığını söylesem şaşırmazsınız herhalde.

Oyun çıkmadan evvel “keşif” kısmı bir epey bulanıklaştı. Oyundan görüntüler, “Buradan ilerisine gidemezsin” ihtarları sızarken oyunu oynayan biri olarak bir epey şaşırdığımı ve güldüğümü söyleyebilirim bunlara, zira “Geri dön” ikazıyla bir defa bile karşılaşmadım oyuna gömdüğüm 60 saat boyunca. İndiğim birden fazla gezegende işimi görüp çıkmış olmamla da kaynaklı olabilir tahminen lakin daima tahlil dürbününü açıp “Aha şurada da bir şey varmış” diye diye dolandığım ve her şeyini gördüğüm gezegen sayısı da az değil. Yarım saat boyunca oradan oraya hoplayıp yeni bir doğal oluşum, gezegene mahsus hayat belirtisi, mağaralar ya da terk edilmiş binalar buldum. Ha, oyunu %100’leme üzere bir derdiniz ya da aradığınız spesifik bir kaynak yoksa bu terk edilmiş ya da hayat belirtisi olmayan gezegenlerde dolanmanın çok bir manası yok doğal, tıpkı dümdüz bir biçimde tek bir tarafa 10-20 dakika boyunca koşmanın olmadığı üzere.

Yaşam olan ya da zati insanların kent kurduğu gezegenler bir epey hoş lakin. Starfield’ın siberpunk kenti Neon, iki farklı koloni topluluğunun merkez kentleri olan New Atlantis ve Akila City, bizim şu anki güneş sistemimizde hayatın olduğu tek gezegen olan Mars’taki Cydonia ve daha kacı kendine has tarihleri olan, ayrıntılıca tasarlanmış yerler.

Beni keşif konusunda asıl tatmin eden şeyse uzayda karşılaştığımız şeyler. Bazen bir büyükanneyle karşılaşıyorsunuz, “Gel yemek hazırladım birlikte yiyelim” diyor. Bir dinin hacısının seyahatinde karşılaşıp muhabbet edebiliyorsunuz. Ya da daha evvel yan vazife yaptığınız bir karakterle karşılaşıp şu ana kadar neler yaptıklarını sorabiliyorsunuz. Bu türlü ufak fakat oyunun cihanını canlı tutan ve her yeri görmeye teşvik eden oyunları sahiden seviyorum.

Oynanışı özelleştirmeyi de bir oldukça kâfi buldum. Oyunun size sunduğu yetenekler gerek mecnun üzere agresif, gerek pasifist, gerekse de kapalılık odaklı oynamanıza bir epey imkan sağlıyor. Silah ve uzay kıyafeti modifikasyonları çeşitli, alakalı yeteneklerinizi yükselttikçe daha fazla modifikasyon açılıyor. Karakol (Outpost) oluşturmanın rastgele bir hududu yok, gezegene konabiliyorsanız ve karadaysanız her yere karakolunuzu kurup, buraya istediğiniz karakteri atayıp kullanabiliyorsunuz. Partinizdeki karakterlerin yeteneklerini belirleyemiyorsunuz lakin hepsine istediğiniz ekipmanları kullandırabiliyorsunuz.

Fakat bana “Sabri, en çok sevdiğin özelleştirme seçeneği hangisiydi?” diye soracak olursanız yanıtım mutlaka uzay gemisi özelleştirme olurdu. Oyun size Lego parçalarıymış üzere gemi modüllerini veriyor, siz de oyunun “İniş setinin altında modül olamaz”, “Gemi fazla ağır” üzere nispeten kabul edilebilir kuralları çerçevesinde bu modüllerle paranız ve açtığınız yetenekler yettikçe istediğiniz üzere bir uzay gemisi tasarlayabiliyorsunuz. Uzay geminize ekleyebileceğiniz o kadar fazla şey var ki, dürüst olayım oyunu oynadığım saatler boyunca rastgele bir karakol kurma gereksinimi hissetmedim pek. Geminize modifikasyon istasyonlarından tutun yığınla depolama alanına kadar anında gereksiniminiz olabilecek bir sürü şey yerleştirebiliyorsunuz. Karakol kurmak biraz daha keyif ve tahminen de ham unsur toplamak maksatlı günün sonunda.

YILDIZ TARLASI SAVAŞLARI

Oyunun en karmaşık hisler beslediğim kısmı genel olarak çatışmalar olsa gerek. Zira oyunda silah çeşitliliği bol, eski ve yeni bir sürü silah var. Balistiğinden tutun lazerinden gücüne kadar. Kullanması çok uygun hissettiriyor, düşmanların yansıları çok yerinde. Başlarına sıktığınızda “AH GÖZÜM!” diye bağırıp etrafta bir mühlet aptal aptal dolanıyorlar, sırtlarındaki jetpacki patlattığınızda jetpackle bir arada uçuşa geçiyorlar… Her şey çok hoş. Lakin oyunun yapay zekasının dengesizliği tüm bu hoş şeyleri bir anda “Ya yapma be…” boyutuna getiriyor. Bazen düşmanlar pek mantıklı hareket edebiliyor, çok fazla düşmanla çatışıyorsanız kimileri dolanıp geriden vurabiliyor ya da canları azalınca manalı bir biçimde geri kaçabiliyorlar, saklılık yeteneğini açtıysanız ve kapalılık odaklı oynuyorsanız yaptığınız hareketlere nazaran reaksiyon verip bulabiliyorlar. Lakin bazen de tabanında olmanıza karşın sizi sallamayabiliyorlar, bomba attığınızda etrafa şapşal şapşal bakabiliyorlar, üstünüze yanlışsız koşup suratlarını alamayıp, sizi geçip çatışmanın bambaşka bir noktasına, hatta bazen çatışmayla hiç alakası olmayan bir yere gidip siz ona gidene kadar ellerinde silahlarıyla o denli durabiliyorlar… Düşmanların düzeyiyle alakalı olabilir diye düşündüm ancak bunu düzey 5 düşman da düzey 30 düşman da yapınca pek alakası olmadığını anladım.

Bir başka ufak sorunum de düşman çeşitliliğinin azlığı. Çoklukla çatışmalar ya beşerlerle ya robotlarla ya da uzaylı hayvanlar/yaratıklarla oluyor. Bunların da pek bir varyasyonu yok. Beşerler ve robotların silahlı ve yakın aralık silahlı varyasyonları, uzaylı yaratıkların da tüküreni ya da tabanınıza gelip vuran varyasyonları var. Oyunun nispeten daha ayakları yere basan bir uzay bilim kurgu oyunu olduğu bilgisini hatırlayınca kabul edilebilir oluyor lakin en azından exo kıyafetli beşerler ya da daha farklı uzaylı yaratıklarla biraz daha çeşitlendirilebilirmiş güya. Bir sürü farklı silah modifiye edip hala birebir düşmanlara sıkmak biraz… Sıkıyor.

Kesinlikle çok şaşıracağınız bir şey söyleyeyim mi pekala? Hazır mısınız? En sevdiğim kısım uzay gemisi çatışmaları oldu, doğal ki de sorum ironikti. Tekrar “düşman çeşitliliği” meşakkati burada da biraz var, ancak yapay zekâ düşüncesi (en azından benim yaptığım çatışmaların büyük bir kısmında) neredeyse yok. Gemi savaşlarında riskler yerdeki çatışmalara göre daha yüksek. Geminiz gereğince yeterli olsa bile çatışmanın ortasında düşmanın gemi kalkanlarının bataryasını patlatma ihtimali var, üç-dört gemiyle kapışırken nerede olduklarını fark etmezseniz beş saniyede sizi haşlama ihtimalleri var… Lakin bu risklere karşın, çatışmanın sonlarında düşman geminin motorunu patlatıp, gemilerine yanaşıp bu kadar acıyı çektikten sonra yüz yüze kapışmak da benim bilim kurgu fantezilerimi bir epey tatmin ediyor.

BETHESDA BÖCEK İLAÇLAMA HİZMETLERİ

Starfield’ın birden fazla insanı şaşırtacağını düşündüğüm en büyük artısı, oyunun bir oldukça cilalanmış bir biçimde çıkmış olması. 1 yıllık erteleme sürecinin katiyen oyunun bugları ve glitchlerinin tahliline ayrıldığı bir oldukça muhakkak oluyor, zira 50-60 saatlik oynama süremde oyunu sahiden bozan ve kapatıp tekrar açmamı gerektiren yalnızca bir tane yanılgıyla karşılaştım. Bunun dışındaysa karşılaştığım buglar çoklukla dar alanda öldürdüğüm düşmanın başının tavana yapışması, bir iki NPC’yle konuşurken kameranın oyunun istediği açıya gelene kadar birazcık saçmalaması üzere oyunu bozmayan, “Ya işte bu türlü şeyler de oldu haberiniz olsun” niteliğindeki şeylerdi. İlerlememi engelleyen ya da çökerten sorunlarla de karşılaşmadım oynadığım müddette.

Azıcık teknik kısımlara girmişken, oyunun görselliğinden de bahsetmek lazım alışılmış. İncelemede daha evvel de söylediğim üzere, Starfield’ın retro-fütüristik (ya da Bethesda’nın deyişiyle “NASA Punk”) tasarımı hakikaten beni benden alıyor. Destiny’yi çok seven ve bilhassa lore’unda o kozmosun Altın Çağı’nı merak eden biri olarak Starfield bana güya o devirleri oynuyormuşum üzere hissettirdi. Karakter modelleri bazen çok düzgün görünürken, bazen de yeni nesilliği sorgulattı bana. Gezegenler ve etraf modelleri de o denli dibimi düşüren düzeyde değil fakat Photo Mode’u çokça açtıracak düzeyde.

Müziklerse… Muazzam. Diğer bir şey dememe hakikaten gerek yok. Crysis’in, Fallout 3, 4 ve New Vegas’ın, Dragon’s Dogma’nın ve daha kaç oyunun müziklerinin prodüktörlüğü sırtlamış Inon Zur’un ellerinden çıkan besteler sahiden oyunun atmosferini ve size yaşatmak istediği o macera hissiyatını, oyunun tema müziğini ne vakit duysanız, bir çatışmaya girseniz, duygusal bir an yaşasanız size hissettiriyor. Destiny’nin yepyeni tema müziği ve akabinde yıllar sonra Anthem’ın tema müziğinden sonra beni bu türlü hislerle dolduran üçüncü müzik oldu bu. O notaları bir ortaya getiren ellerine sıhhat Inon abim.

YOLCULUK DAHA YENİ BAŞLIYOR

Ben bu satırları yazarken daha oyun çıkmadı. Hatta eminim ben bu cümleyi yazarken, toplumsal medyada birileri oyun hakkında daha çıkmadan arbede ediyor. Bu yüzden de Starfield’ın nasıl bir tesir bırakacağından pek emin değilim. Fakat içimdeki bir his, bu oyunun birçok oyuncu için yeni bir Skyrim ya da yeni bir The Witcher 3 olacağını söylüyor. Batı RYO’larını geçtim, Bethesda RYO’larıyla pek ortası olmayan ben bile şu incelemeyi yazarken “Daha neler yapabilirim sanki? Ya şu yan vazifesi çok merak ediyordum ona bir bakarım. Şu sisteme de bir gitmek istiyorum aslında…” diye düşünüyorum. Hatta oyun modlamayı sevmeyen ben, sadece rahat rahat modlayabilmek için Steam versiyonunu almayı; gerçek düzgün bir performansla oynayabilmek için ekran kartımı yenilemeyi düşünüyorum. Bilim kurgu sevmemin büyük bir tesiri var alışılmış ama… Dürüst olayım, bu kadarını beklemiyordum. Artık müsaadenizle, keşfedilmeyi bekleyen bir sürü gezegen ve yardım edilmesi gereken bir sürü insan beni bekliyor.