Halk arasında kendi kendine teşhis koymayı sıklıkla duymuşsunuzdur. Hatta belki bunu siz bile yapıyor olabilirsiniz. Peki bu durumun tıbbi anlamının siberkondri olduğunu biliyor muydunuz?
Günümüzde internette her türden bilgiyi bulmak mümkün. Sağlık temalı birçok farklı web sitesi de mevcut ancak hangisi gerçekten güvenilir hiç sorguladınız mı? Siberkondrik bireyler, bu sorgulamayı yapmadan her okudukları sağlık bilgisini içselleştirip kendi sağlıklarından endişe duyuyor.
İnternetteki bilgiler insanların sorunlarını keşfetmelerine yardımcı olsa bile bazen insanların bu bilgilerden aşırı etkilenerek psikolojilerinin bozulmasına da yol açabiliyor. Bu konudaki ayrımı iyi anlayabilmek için önce siberkondrinin ne olduğuna bir bakalım.
Siberkondri nedir?
Siberkondri, internette sağlık bilgisini fazlaca arama durumunun neticesinde bir sağlık endişesini de beraberinde getiriyor. Siberkondri davranışını gösteren kişilere de siberkondrik deniyor. Yani internette sürekli sağlığınız hakkında araştırmalar yapıyor, bu araştırmaları okuduktan sonra büyük bir endişe duyuyorsanız siberkondrik olabilirsiniz. Üstelik siberkondrinin yol açtığı endişe tekrardan daha fazla sağlık hakkında bilgi arama durumunu meydana getirebiliyor.
Siberkondri psikolojik bir hastalık mıdır?
Siberkondri, internet bağımlılığına neden olabilen bir patoloji olarak görülüyor. Ancak DSM-V kriterleri içerisinde kendisine ait ayrı bir alan bulabilmiş değil. Bu nedenle psikolojik bir hastalık gibi net bir tanımlama yapmak mümkün olmuyor. Siberkondri, teknoloji kullanımı nedeniyle gelişen bir davrnaış bozukluğu olarak ele alınabilir. Keza Amerikan Psikiyatri Derneği de siberkondrinin psikolojik bir hastalık olup olmadığına dair net bir açıklama yapmamıştır.
Siberkondrik olup olmadığınızı nasıl anlarsınız? Siberkondrinin belirtileri:
Siberkondrik bireylerin sağlık durumlarında ciddi bir şey olmamasına rağmen kendilerinde bir sorun varmış gibi algıladıkları görülüyor. Kişiler, sağlık durumlarındaki normal seyre rağmen sağlıkları hakkında büyük bir endişe duyabiliyor.
Siberkondrik kişiler, devamlı olarak internette sağlık bilgisi arayabilir.Bu nedenle internette çok fazla çevrim içi zaman geçirirler. Siberkondrik bireylerde, doktorlardan, herhangi bir konuda uzman kişilerden bilgi alma çabası vardır. Aslında uzmanların söyledikleri siberkondrikleri bir müddet rahatlatsa da endişeli biçimde sağlık arayışları devam eder. Hatta bazen siberkondrikler tıp uzmanlarına karşı güvensiz de olabilir. Uzmanların söyledikleri siberkondrikler için tatmin edici veya yeterli hissettirmeyebilir. Peki bu durumda ne yapmak gerekir diyorsanız siberkondrik bir karakteristik nasıl olur, önce bunu anlamanız gerekir.
Siberkondriklerin tipik bazı karakteristik özellikleri vardır. Bunlar;
- Gerçekten bir semptomu olmadığı halde sağlık hakkında endişe duymak.
- Küçük sağlık sorunları için uzun saatlerini internet başında bilgi aramakla geçirmek.
- Bir veya birkaç tane hastalığa sahip olmaktan korkmak.
- İnternette okuduklarının kendisini rahatlatmak yerine daha fazla endişelendirmesi
- İnternette arama yaparken kalp atışlarının hızlanması, terleme veya kaygı duyma
- Sağlıkla ilgili hep en kötü sonucu düşünmek
- Basit hastalıklara büyük teşhisler koymak ve endişeye endişe katmak
- İnternette her okunan bilgiyi gerçek ve tek doğru olarak kabul etmek
Siberkondrinin tetikleyicileri nelerdir? Siberkondri neden olur?
Travmadan, kronik strese kadar birçok durumun siberkondriye yol açma ihtimali vardır. Genel olarak endişeli bir yapı, siberkondriye neden olabilir. Siberkondrik bireylerin %70’inde genelleştirilmiş anksiyete bozukluğuna rastlanmıştır. Bunun haricinde diğer insanlara göre daha fazla bedensel duyumlarının farkında olmak siberkondriyi tetikleyebilir. Siberkondrik bireylerin ailesinde ciddi hastalık geçiren birileri varsa bu durum kişinin hastalık konusunda endişe duymasını sağlayabilir.
Siberkondriyi nasıl çözebiliriz?
Siberkondrik olma konusunda öncelikle kişinin kendisini suçlamadan içinde bulunduğu durumu farkındalıkla incelemesi önerilebilir.Aşırı biçimde sağlık bilgisi aramak kişinin gündelik yaşamı için oldukça kısıtlayıcı olabiliyor. Bu durum kişilerin kaygılı ruh halinden çıkıp güven duydukları bir ruh haline bürünme ihtiyacından kaynaklandığı için siberkondrik bireylere uygun güven ortamının oluşturulması gerekebilir.
Yani kişiler ihtiyaç duydukları güveni internette aramak yerine doktora, uzmana veya alanında profesyonel olan birisine direkt olarak ulaşmaya çalışmalıdır. Siberkondrik bireyler uzmanlara karşı güvensiz yaklaşabilecekleri için uzmanların bu kişilere detaylı açıklamalar yaparak güven ortamı sağlamaları siberkondrik bireylerin içini rahatlatabilir.
Sağlık uzmanlarının siberkondrik kişilere internette her siteden bilgi aramamaları, sadece güvenilir kaynakları okumaları gerektiğini söylemeleri önemlidir. Siberkondrik kişiler kontrolsüz biçimde her kaynaktan sağlık bilgisi okumak yerine sadece sağlık kuruluşlarının güvenilir kaynaklarını okumalıdır.
Bu sayede siberkondri davranışı üzerinde bir kontrol sağlanabilir. En önemlisi de siberkondrik birisinin içinde bulunduğu endişeye hangi korkunun neden olduğunu tespit etmesidir. Bu sayede endişeye neden olan asıl duygu keşfedilip sorunun çözümü için sorunun kaynağına ulaşılabilir.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4
