Dünyanın en varlıklı insanı Elon Musk, 2020 yılının ağustos ayında sahibi olduğu Neuralink isimli şirket tarafından geliştirilen ‘beyin çipi’ni tanıtmıştı. İnsan beynine implante edilebilen beyin-bilgisayar arayüzleri geliştiren şirket, v.09 aygıtı ile insanlığın geleceği için ‘çığır açıcı’ gelişmelere ön ayak olmayı ve birçok tıbbi hususa tahlil getirebilmeyi umuyor.
2021 başlarında aygıtın bir maymun üzerinde de başarılı olduğu belirtilen aygıt hakkında geçtiğimiz günlerde yeni gelişmeler yaşanmıştı. Bizim de sizlere aktardığımız bu haberde şirketin, beşerli deneyleri yürütecek uzmanlar için iş ilanı açtığı belirtilmiş ve klinik deneylerin yakında başlayabileceği aktarılmıştı. Fakat birçok bilim insanı, Musk’ın bu planı ile ilgili kaygılarını lisana getirmeye başladı.
‘Teknoloji hakkında gereğince açıklama yok’
Gelen haberlere nazaran birtakım bilim insanları, Musk’ın insan beynine çip yerleştirme maksatları konusunda telaşlı. Uzmanlar, deneylere katılacak olan iştirakçilerin için bu üslup teknolojilerin kıymetli riskler doğurabileceğini düşünüyor. Wiconsin-Madison Üniversitesi’nden Dr. Karola Kreitmair de bu insanlardan biri.
Kreitmeir çip ile ilgili yaptığı açıklamalarda, “Bu çeşit bir teknolojinin kullanılabilir hâle gelmesi sonucunda oluşabilecek tesirler hakkında kâfi kamuoyu söylemi olduğunu düşünmüyorum. Kâr gayesi güden şirketlerin bu biçim emelleri konusunda biraz şüpheliyim. Umarım hakikaten insanlara yardım etmek istiyorlardır” tabirlerine yer vererek niyetlerini aktardı.
‘Ticari çıkarlar için sömürülebilir’
Neuralink’in maksadı felç üzere nörolojik hastalıkların üstesinden gelebilen bir teknolojiyi insanlığa sunmak. Lakin Elon Musk, bu teknolojinin çok daha ileri düzeye ulaşabileceğini ve makineler tarafından geride bırakılmamak için beşerler ve yapay zekâ ortasında ‘ortak bir hayat’ oluşturulabilmesini umuyor.
Uzmanlar da Neuralink’in bu emelleri konusunda başlarında soru işaretleri olduğunu aktarıyor. New York’ta bulunan SUNY Upstate Üniversitesi’nden Dr. Syd Johnson da bu hedefler ile ilgili, “Şayet sahiden felçli bireyler için geliştirilmesi isteniyorsa, pazarın çok küçük olduğu, fiyatların da kıymetli olduğu unutulmamalıdır. Bu şekil niş eserler, ticari karlar için sömürülüp kullanılma riskine sahip” sözlerini kullandı.
Etik telaşlar ortaya çıkabilir
The Daily Beast isimli internet sitesine demeçler veren başka bilim insanları ise projeden temkinli bir biçimde umutlu olduklarını; lakin Musk ve şirketin şimdi ele almadığı hususlar olduğunu söz etti. Bir klinik deney iştirakçisinin fikrini değiştirip çıkmak isteyebileceğini aktaran uzmanlar, zıt giden durumlar için gereken teknolojinin mevcut olmama ihtimaline vurgu yaptı.
Bunun yanı sıra uzmanlar, çipler insanların beynindeyken Neuralink şirketinin iflas etmesi durumunda neler olacağını da sorguladı. Şirketin bir diğer kuruluşa satılırsa müşteri datalarının ne olacağı da uzmanların endişelendiği bahisler ortasında yer aldı. Ayrıyeten implante edilebilen bu aygıtların ne kadar müddetle beyinde durabileceği, gerekli güncellemelerin tüm insanlara sağlanıp sağlanamayacağı da gelen yorumlar ortasında yer aldı.
Son olarak, şayet teknoloji istenilen düzeye ulaşırsa oluşabilecek etik tasaların da altı çizildi. Dr. Kreitmair, çipin tıp konusunda işe yarama ihtimalinin bulunduğunu; lakin ileride bu aygıtı kullanarak birtakım berbat gayeli insanların, aygıtı kullanarak ferdî datalara erişme üzere korkutucu ataklar yapabileceğini aktardı. Farklı bilim insanları da bu teknolojinin hükümetler ve şirketler üzere yerler tarafından kullanılabileceğini ve ‘özgürlüğün son kalesi’ olarak tanımlanan beynimizi kısıtlayabileceğini kaydetti.
