Okyanus bazılarına nazaran korkutucu, bazılarına nazaran fevkalâde bir yer. Ancak insan tabiatı gereği bilinmeyenden her vakit korkacağı için okyanus da bu mevzuda bir istisna değil. Ne kadar yapılan araştırmalar ile daha ayrıntılı bilgiler elde ediliyor olsa da büyük bir kısmının muamma olduğu da bir gerçek.
Günümüzde bile okyanus hakkında bilinmeyen o kadar fazla şey var ki hepsini incelemek nitekim mümkün olmayabilir. En azından bizim vaktimizde. Hatta o denli ki ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’nin raporuna nazaran okyanus tabanın yüzde 95’ini şimdi keşfetmemiş durumdayız. O denli ki Mars’ın yüzeyini bile okyanustan daha uygun biliyoruz. Ama her geçen gün yeni şeyler keşfedilmeye yahut okyanus hakkında değişik bilgiler öğrenilmeye devam ediyor.
Yapılan bu keşiflerin birçoğu epey etkileyici şeyler olsa da bulunan her keşif birebir etkiyi yaratmayabiliyor. Hatta bazen yapılan emekler boşa bile gidebiliyor. Ancak yalnızca bilinen bu kadar küçük yüzdelik kısımla bile bilinen ayrıntılar düşünülünce insan hem korkuyor hemde etkileniyor. Okyanusun derinlikleri hala pandoranın kutusu üzere bâtın ve birçok beşerde bu gizemleri ortaya çıkarmak için uğraşıyor. Biz de dünyanın en büyük okyanusuo olan ‘Büyük Okyanus’ hakkında bilinen birtakım değişik bilgileri listemizde derlemeye karar verdik.
Büyük Okyanus (Pasifik Okyanusu) hakkında değişik bilgiler:
- Pasifik Okyanusu her yıl küçülüyor.
- Pasifik Okyanusunun en derin noktası Mariana Çukuru’dur.
- Pasifik Okyanusu dünyadaki volkanların %75’ini içeriyor.
- Garip bir otobur kümesine mesken sahipliği yaptı.
- Büyük bariyer resifine mesken sahipliği yapıyor.
- Jenerasyonu tükenmekte olan en az 6 çeşide konut sahipliği yapıyor.
- Beşerler MÖ 3000’de Pasifik Okyanusunu kullanıyorlardı.
- Pasifik Okyanusun Ferdinand Magellan tarafından isimlendirildi.
Pasifik Okyanusu her yıl küçülüyor
Kulağa garip gelse de okyanus her yıl bir inç civarında küçülüyor. Bu da su altındaki plaka tektoniğinin tesirlerinden kaynaklanmaktadır. Plaka tektoniği aslında bilimsel bir teori olarak geçiyor. Plaka Tektoniğ teorisi: Dünya’nın dış katmanı olan litosferin, daima hareket halinde olan ve farklı başka kesimlerden oluşan tektonik plakalar olarak isimlendirilen bir modül olduğunu savunan bir teori. Pasifiğin okyanus ortası sırtı yani Doğu Pasifik Yükselişi, süratli yayılan bir merkezdir; bu yılda 0,8 ila 2 inç ortasında genişleyen Orta Atlantik Sırtı ile karşılaştırıldığında yılda yaklaşık 3 ila 6 inç yayıldığı manasına gelir. Yitim bölgelerinin varlığı nedeniyle eski kabuğun yok edilmesi, Pasifik Okyanusu’nun büyümesini yavaşlatarak yeni deniz katmanının oluşumunu engelliyor.
Pasifik Okyanusu’nun en derin noktası Mariana Çukuru’dur
Mariana Çukuru, batı Pasifik’te Filipinler’in doğusunda ve Mariana Adaları’nın yaklaşık 124 mil doğusunda yer almaktadır. Hilal biçimindedir, 2,550 kilometreden fazla ve 69 kilometre genişliğindedir. Challenger Deep, okyanustaki en derin tek noktadır. Guam’ın 200 mil (322 kilometre) güneybatısında yer alır ve yaklaşık 7 mil genişliğindedir. Büyüklüğünü daha rahat anlayabilmeniz için şöyle bir örnek verebiliriz: Everest Dağı, bir milden daha fazla bir boşluk bırakacak formda Challenger Deep’e sığabilir.
Dünyadaki volkanların %75’ini içeriyor
Pasifik Okyanusu volkanları, okyanus havzasının etrafında Ateş Çemberi olarak bilinen bir halka oluşturur. Ateş Çemberi faal volkanlar ve sık sık sarsıntılarla karakterize edilen Pasifik Okyanus’u boyunca uzanan bir yoldur. Uzunluğu yaklaşık 40.000 kilometre olan bu yol, Pasifik, Juan de Fuca, Cocs, Hint-Avustralya, Nazca, Kuzey Amerika ve Filipin plakaları dahil olmak üzere birkaç bölge ortasını izler. Dünyadaki volkanların yüzde yetmiş beşi (450’den fazla volkan) Ateş Çemberi boyunca yer almaktadır. Gezegenin en şiddetli ve dramatik sismik olayları da dahil olmak üzere, Dünya’daki sarsıntıların yüzde doksanı yol boyunca meydana gelir. Ateş Çemberi boyunca volkanların ve sarsıntıların bolluğu, bölgedeki tektonik plakaların hareket ölçüsünden kaynaklanır.
Uzun vakit evvel soyu tükenmiş olan garip bir otobur tipine konut sahipliği yaptı
Pasifik okyanusu binlerce yıldır türlü türlü canlıya mesken sahipliği yaptı. Bunlar ortasında en garip olanlardan bir tanesi de günümüzde soyu tükenmiş olan Desmostylianlar. Bu değişik canlı çeşidinin hayat ağacının neresine uyduğu yahut ahenk sağladığı hala tartışmaya açık. Biraz su aygırını andırsalar da uzmanlar fillere yahut atlara daha yakın olduklarını düşünüyorlar. Milyonlarca yıl boyunca, yarı suda yaşayan otoburlar Kuzey Pasifik’te yosun ve deniz yosunu yiyerek yaşadılar soyları tükendikten sonra ise, kalıntıları şimdi öbür bir yerde bulunamadı. Bilinen 13 ila 14 farklı çeşidi olan Desmostylian’lar farklı bir göğüslü tertibini oluşturuyordu. Birinci defa 33 milyon yıl evvel ortaya çıktıktan sonra bu hayvanlar, günümüzden yaklaşık 10 milyon yıl evvel öldüler.
Dünyanın en büyük resifi olan Büyük Set Resifi’ne konut sahipliği yapıyor
Dünyanın en büyük resifi olan Büyük Set Resif’i 1.429 mil (2,300) kilometre boyunca uzanan, Dünya Mirası Alanı olarak etiketlenen ve doğal dünyanın yedi mükemmelinden biri olarak nitelendiriliyor. 2.900 kişisel resif ve yaklaşık 900 adadan oluşur. Bu resif, Avustralya’nın Queensland kıyılarında, Mercan Denizi’nde yer almaktadır. Ekseriyetle dünyanın en hoş yerlerinden biri olarak gösterilir. Lakin tıpkı vakitte en kırılgan olanlardan biridir. Kırılgan olmasının en temel sebeplerinden biri ise tekrar maalesef beşerler. Resif, insan kaynaklı afetler nedeniyle daima tehdit altında. 1995 ve 2017 yılları ortasında kalan mercan örtüsünün büyük bir kısmı maalesef kayboldu. Resiften geriye kalanları kurtarmak ve kendisini yenilemesini sağlamak için bir müddettir çeşitli muhafaza çalışmalar yapılıyor.
Günümüzde jenerasyonu tükenmekte olan en az 6 farklı canlı tipine mesken sahipliği yapıyor
Balinalar, deniz kaplumbağaları, deniz su samurları ve deniz aslanları üzere cinsler Pasifik Okyanusu’nu konutu olarak isimlendirir. Genel olarak bu hayvanlara okyanusun her yerinde pek sık rastlanmadığı için hayvanların kendisi hayatta kalmalarının büyük bir sebebini okyanus ekosisteminin istikrarına bağlıyor. Olağan şartlarda istikrarlı bir formda ilerleyen bu durum biraz da insanların ekosistem ile oynaması sonucu olumsuz etkileniyor. Güney Pasifik ve Güney Çin denizlerinde artan petrol kirliliği de tıpkı vakitte deniz popülasyonlarını olumsuz etkiliyor.
Keşif tarihi belirli olmasına karşın Beşerler MÖ 3000’de de Pasifik Okyanusunu kullanıyorlardı
Okyanus resmi olarak 1521’de ‘keşfedilmiş’ olabilir, lakin gezginler onu çok daha uzun müddettir kullanıyor. Yaklaşık 3400 yıl evvel Demir Çağı’ndan yahut Antik Yunanistan’ın yükselişinden evvel beşerler gök mavisi denizlere gitmek için topraklarını terk ettiler. Arkeolojik ispatlar, insanların yola çıktıktan Tonga ve Samoa üzere adaları kolonileştirmek için 2.000 milden fazla açık okyanusu geçtiğini gösteriyor. Yanılgı kolonileşmenin yanı sıra okyanus bu periyotta bilhassa Tayvan etrafında kano seyahati, ticaret ve göç için kıymetli ölçüde bir bedel oluşturuyordu.
Pasifik Okyanusu Ferdinand Magellan tarafından isimlendirildi
Ferdinand Magellan, tehlikeli boğazlardan Güney Amerika’ya giden birinci Avrupalı kaşifti. 20 Eylül 1519’da beş gemi ve 270 adamla İspanya’dan yola çıktı. Kıyı boyunca Tierra del Fuego’nun anakaradan ayrıldığı kıtanın ucundaki boğazı bulana kadar birkaç defa başarısız oldu. Orada şu an Macellan Boğazı olarak bilinen şeyi keşfetti. Magellan, Pasifik Okyanusu olarak da isimlendirilen dünyanın etrafını dolaşmak için yapılan bu seyahatte yerini aldı. Yeni okyanus sularına girdiklerinde, çevreyi alışılmadık derecede sakin buldu ve bu durumdan ilham alarak okyanusa Latin pacificus’tan ‘sakin’ manasına gelen “Pasifik” ismini verdi.
