Verginin Ne Zamandan Beri Hayatımızda Olduğunu Öğrenince Biraz Canınız Sıkılabilir

Devletin kamu masraflarını karşılamak için vatandaşlardan karşılıksız ve mecburî olarak kamuya aktardığı vergi, bugün hepimizin aşina olduğu bir kavram. Üstelik vergi, yakın tarihte ortaya çıkmış bir şey de değil.

Neredeyse insanlığın kendini bildiğinden beri kullanılan bir vergi sistemi var. Bugün bizler, para olarak bunu ödüyor olsak bile evvelce beşerler, vergiyi türlü türlü biçimlerle ödüyordu.

İdrardan tutun da meme vergisine kadar her şeyin vergisi halktan alınıyordu. Bunları duyduğumuzda içimizden “aman kimse duymasın!” desek de artık sizlerle, verginin tarihlendirmesine bir seyahat yapacağız…

Yüzyıllardır halktan alınan ve birçok biçime dönüşen vergiler, hayli çok taraflıdır.

Şu an bizim mustarip olduğumuz bu vergiler, aslında devletin almak konusunda yasal hakkı olan bir uygulama. Birinci uygulamaları ise elbette para ile olmamıştı vergilerin. Üstelik madeni paradan bile daha eski bir uygulama süreci var.

Dolayısıyla para yerine daha işgücü odaklı bir prensip belirlenmişti. Bilhassa Sümerlerden itibaren varlığını bildiğimiz vergi, Antik Yunan, Roma, Mısır, Çin ve Hindistan üzere toplumlarda karşımıza çıkıyor.

Ulus devletlerin yükselişiyle vergi, devleti finanse etmek için alınır oldu.

Mezopotamya uygarlığı olan ve birçok birinciyle tanıdığımız Sümerler, bu vergilendirme sisteminin köklerini atan toplum olmuştu. Ortada şimdi bir para yokken bu vergiyi devlete, işgücü ya da malların toplanmasını kapsayan bir sistemle ödüyordu. Bu sisteme de “bala sistemi” ismi veriliyordu.

Aslında bu sistem, kanal üretimi ve bayındırlık işleri için finans kaynağı sağlamak ismine başlatılmış; herkesin bu sisteme dahil olması beklenmişti. Şahısların devlete vücut gücüyle ettiği yardım, yazılı olarak kayıtlara da geçmişti.

Antik Mısır’da ise vergilendirme, firavunlar tarafından uygulanıyordu.

Vergiler, tıpkı Sümerlerde olduğu üzere tarım eserleri, hayvancılık ya da işgücü üzerinden alınıyordu. Her yıl gerçekleştirilen sığır sayımına katılan vatandaşlar, organize edilerek vergilerini ödemiş kabul edilirlerdi.

Antik Yunan’da ise vergilendirme, kent devletlerinin finansman gereksinimlerini karşılamak hedefiyle şekillenmişti. Yunan toplumunda vergilendirme, günümüze nazaran daha sonluydu. Vatandaşlar, gelirlerine oranla vergilendirilirlerdi.

Gelelim Antik Roma’ya…

Tahmin edeceğiniz üzere Roma’da vergi, daha kapsamlı ve sistematikti. Roma, vergi konusunda öbür toplumlara nazaran epeyce gelişmiş bir yapıya sahipti. Toprak vergisi, askerlik vergisi, gümrük vergisi üzere pek çok hususta vergiler sınıflandırılmıştı. Bilhassa vergiler de varlıklı sınıftan toplanıyordu.

Hindistan’da ise vergilendirme, toplumsal refahı destekleme ve devletin savunma gereksinimlerini karşılama maksadı güdüyordu. Vergi yükümlülüğü, çoğunlukla çiftçilere ve tüccarlara aitti. Çiftçiler, gelirlerinin belli bir kısmını vergi olarak devlete öderdi. Bu vergi, servetin adil bir halde dağıtılmasını sağlamaya ve toplumun refahını desteklemeye yönelik bir araç olarak görülüyordu.

Gördüğünüz üzere vergiler, en ilkel vakitlerden beridir hayatımızda varlar. Üstelik bu, sadece maddi bir gelirle de ödenmiş hâlde değil. Beşerler, vücut gücüyle, ellerindeki eserlerle ya da sadece sadakatleriyle bu vergiyi ödemekle mükellefti. Bugün maddi bir yükümlülük hissettiren vergilerin eski yollarla ödenmesi artık mümkün üzere de görünmüyor.

İlginizi çekebilir: