Tarih Öncesi İnsanlar Gerçekten Mağaralarda mı Yaşıyordu? Yoksa Bu Büyük Bir Yanılgı mı?

Çok eski vakitlerde yaşayan insanların mağaralarda yaşadıklarını kesinlikle duymuşsunuzdur. Hatta bu bilgi o kadar yaygın ki eski insanların meskenleri dendiğinde, akla direkt olarak mağaralar geliyor.

Peki bu bilgi gerçekten yanlışsız mu? Çok uzun yıllar evvel beşerler hakikaten mağaralarda mı yaşıyordu? 

Araştırmacılar, bu bahse dair ne diyor?

Aslında eski insanların mağaralarda yaşamış olma ihtimali hayli düşük ve bunun birden çok sebebi var.

İlk neden mağaraların; soğuk, sıkışık, karanlık ve orada hava sirkülasyonunun zayıf olması. Bu koşullar da o bölgeleri epey uygunsuz ve istenmeyen ömür alanları hâline getiriyor. 

Öte yandan mağaraların, Buz Çağı sırasında sert hava şartlarında hayati bir sığınak misyonu gördüğü bilgisi yanlışsız olsa da mağara yırtıcılarının ağır olarak buralarda yaşaması, birçok antik insanı mağaralarda yaşamaktan alıkoymuş olmalı.

Fakat tahminen de daha değerlisi, etrafta çok fazla mağara olmaması ve var olanların da çoğunlukla uygunsuz yerlerde olması. 

Çünkü tarih öncesi avcı-toplayıcı beşerler, suyun ve avlanma alanlarının etrafına yerleşen göçebe topluluklardı.

Bu sebeplerden hareketle, insan yerleşimi ve faaliyetlerine dair ispatlar içeren tüm mağaralar incelendiğinde, o bölgelerde yaşanıldığına dair işaret olmaması pek şaşırtan değil.

Örneğin mağaralarda bir ocak kurmak yahut yemek pişirmek, neredeyse imkansız. Bu da mağaraların yaşamak için değil de ritüeller düzenlemek ve belli erzakları ya da kaynakları depolamak üzere belli hedefler için kullanıldığını göstermekte.

Peki o vakit tarih öncesi beşerler nerede yaşıyordu?

Avcı-toplayıcı beşerler muhtemelen vakitlerinin birçoklarını açık havada, bol ölçüde yiyecek ve su kaynaklarına yakın kaya sığınaklarında yahut geçici kamp alanlarında geçirmişlerdi. Bu alanlar da ekseriyetle ırmakların, göllerin yahut okyanusların kıyılarında olurdu. Tekrar ormanlar ve çayırlar da yılın muhakkak vakitlerinde eski kabilelerin muhtaçlıklarını karşılardı. 

Öte yandan tarih öncesi beşerler muhtemelen mağaralarda çok sık yaşamamış olsalar da çeşitli hedeflerle düzenli olarak mağaraları ziyaret ediyorlardı. Örneğin dünyanın dört bir yanındaki mağaraların duvarlarında, çeşitli antik sanat yapıtlarına rastlandı.

Yine bu mağaralar, Taş Dönemi insanları tarafından mezarlık olarak da kullanılmıştı. O denli ki Neandertallerden Endonezya’nın “Hobbit” beşerlerine kadar, atalarımızın birçok mağaralarda vakit geçirdi.

Kanıtlar bu alanların, kült gibisi ritüeller ve tutkal imali için kullanıldığını gösteriyor. Hatta bir küme Neandertal, bilinmeyen sebeplerle bir mağaranın içine bir sürü kafatası bile saklamıştı.

Özetle eski beşerler mağaraları, yaygın bilinenin tersine yaşamak için kullanmıyordu. Zira mağara ortamları, bu açıdan elverişsizdi. Beşerler mağaraları ömür alanından fazla bahsettiğimiz farklı emeller için kullanıyorlardı.