Rusya’nın Denizlerdeki Kâbusu Fıstık Deliği’nin Bilinmeyen ve Bir O Kadar Önemli Hikâyesi
Küçücük bir kesimi, milletlerarası çekişmenin odağı hâline gelmişti ve Rusya, Fıstık Deliği olarak bilinen bölge için tüzel yollara başvurdu.
Rusya’nın zayıflığı olarak bu enteresan bölgenin özellikleri nelerdi, neler yaşandı?
Hukuki yollara başvurulan sebepler gerçek miydi yoksa Rusya’nın diğer bir gayesi mı vardı?
Fıstık Deliği tam olarak nerede?
Okhotsk Denizi’nin tam ortasında yer alan, yaklaşık 55 km genişliğinde ve 480 km uzunluğundaki Fıstık Deliği, toplamda 52 bin kilometrelik alanı kaplayan bir deniz kesimi.
Şekli sebebiyle Fıstık Deliği olarak isimlendirilen bölgenin doğusunda Kamçatka Yarımadası, güneyinde Kuril Adaları, güneybatısında Sahalin Adası, batısında Rusya ana karası, kuzeyinde Magadan Oblastı bulunuyor. Her tarafı Rus topraklarıyla çevrili olmasına karşın, bu bölge uluslararası sularda yer alıyordu.
Nasıl Rusya’nın zayıflığı hâline geldi?
Bir ülke, kıyı şeridinden 200 deniz mili (yaklaşık 370 km) uzaklığa kadar olan sularda münhasır ekonomik bölge (MEB) ilan edebiliyor.
Okhotsk Denizi’nin büyük bir kısmı bu nedenle Rusya’nın denetimi altındaydı lakin “Fıstık Deliği” olarak isimlendirilen bölge, kıyıdan 200 deniz milinden daha uzak olduğu için milletlerarası sular statüsündeydi.
1990’larda Ukrayna, Güney Kore, Çin ve Polonya üzere ülkeler, bu durumu fark ederek bölgeye balıkçı gemileri göndermeye başladılar.
1991’de Çin, Polonya ve Güney Kore’den gelen filolar yaklaşık 700.000 metrik ton balık topladı; sonraki yıl bu ölçü 1 milyon metrik tona ulaştı. Yabancı balıkçılar, bölgenin varlıklı balık stoklarını süratle tüketiyordu.
Bu durum, Rusya için büyük bir ekonomik ve ekolojik tehdit oluşturuyordu.
Balık sürüleri, Rusya’nın MEB’inden Fıstık Deliği’ne girip çıktıkları için bölgedeki çok avlanma Rusya’nın balık stoklarını da olumsuz etkiliyordu.
Rusya, bu sorunu çözmek için milletlerarası hukuka başvurdu ve 2013’te Birleşmiş Milletlere başvurarak, Fıstık Deliği’nin Rusya’nın kıta sahanlığının bir parçası olduğunu ilan etmek istedi.
Kasım 2013’te BM alt komitesi, Rusya’nın bu talebini kabul etti. Mart 2014’te ise BM Kıta Sahanlığı Sonları Komisyonu, Fıstık Deliği’ni Rusya’nın MEB’i içinde tanıdı.
Sadece balık popülasyonu için miydi?
Fıstık Deliği aslında stratejik ve ekonomik açıdan değerli bir yer. Dokunulmamış petrol ve gaz rezervleri açısından doğu Rusya ve kuzey Japonya tarafından oluşturulan tartışmalı bir üçgenin içinde yer alıyor.
Yasal statüsüne dahil edilmesi, Rusya’nın Arktik’teki iddialarını ilerletmek için kıymetli bir adım olarak da düşünülüyor. BM’nin onayı ile bir yandan Rusya, Okhotsk Denizi üzerindeki denetimi kesin ve bağlayıcı hâle getirmişti.
Sizin niyetleriniz neler?
Bunları da inceleyebilirsiniz:
