İnfluenza Olarak Bildiğimiz Gribe Amerika’da Başlamasına Rağmen Neden “İspanyol Gribi” Adı Verildi?
Hazırsak takvimlerimizi biraz geriye alıyoruz, zira bugün, 1918’de dünya tarihinde yaşanan en ölümcül grip salgınlarından birini ele alacağız: İspanyol gribi.
Dünyadaki herkes onu İspanyol gribi olarak bilse de aslında influenzanın bir çeşidiydi. Milyonlarca insanın vefatına neden olan bu salgın, aslında İspanya’da ortaya çıkmamıştı.
Peki adı neden İspanyol gribi olarak kaldı?
Bu kıssanın altında şaşırtan bir gerçek yatıyor.
Tıpkı bugünkü pandemi üzere tarihin dönüm noktası sayılabilecek yıllarda de büyük bir pandemi yaşanmıştı. Tarihin en ölümcül salgınlarından kabul edilen bu gribin kökeni, aslına bakarsanız hâlâ tam olarak net değil.
O periyotlar, I. Dünya Savaşı devam ediyordu. Hasebiyle ülkeler savaşırken bir yandan da ortaya çıkan bu virüs, herkesi tesiri altına almaya müsaitti. Savaşa katılan ülkeler, savaşın seyrini olumsuz etkilememek ismine salgınla ilgili haberleri sansürlemişlerdi.
Halk ise panik hâldeydi.
Daha fazla paniğe neden olmamak ismine da salgın, olabildiğince küçük lanse edilmiş ve hastalıkla ilgili raporlar sonlandırılmıştı. Olağan ülkeler panik hâldeyken bir de savaşa katılmayan bir ülke vardı: İspanya.
İspanya, savaşa katılmadığı için bu çeşit sansürlerden de etkilenmeyen tek ülkeydi. İspanyol basını, öbür ülkelerin bilakis hastalığın yayıldığını ve vefat oranlarını açıkça raporluyor, bu da öteki ülkelerde İspanyol gribinin çok daha yaygın olduğu ve büyük ziyanlar verdiği izlenimini yaratıyordu.
Salgın, yalnızca İspanya’da tesirli olmamıştı.
İsminden ötürü sadece İspanya’da tesirli olduğu ya da orada ortaya çıktığı kestirim edilse de aslında hastalık, dünya genelinde süratle yayılmıştı ve 50 milyon civarında insan bu salgından ötürü ölmüştü.
İspanya ise sırf sansürsüz, tarafsız bir basın duruşu sergilemişti. Aslına bakarsanız tüm dünya, bu salgını İspanyol basınından öğrendiği için ismi da İspanya’nın üzerine kalmış oldu.
Salgının İspanya’da yayıldığına dair hiçbir bulgu yok.
Yıllar süren araştırmalar, İspanyol gribinin İspanya’dan dünyaya yayılmadığına kanaat getirdi. Tersine salgın, büyük bir olasılıkla Fransa, İngiltere ya da ABD üzere ülkelerden yayılmıştı.
Bu virüs, H1N1 tipi bir influenza virüsüydü. Tıpkı 2009’daki domuz gribi pandemisine de sebep olan H1N1 virüsüne benziyordu. Olağan 1918’deki çok daha ölümcüldü. Avrupa’da büyük bir yıkıma yol açan salgın, askerler ortasında süratle yayılmıştı. Tıbbi altyapının yetersiz olması da can kaybını ekstra artıran bir durumdu.
Tıp tarihinde eşi gibisi görülmemiş bir salgın olarak tarihe geçen İspanyol gribi, milyonlarca sağlıklı insanın vefatına neden olan en büyük salgınların başında geliyor. Diliyoruz ki devamı gelmesin.
Diğer tarihi içeriklerimiz için:
