Göbeklitepe’den Çatalhöyük’e: İnsanlık Tarihini Baştan Yazan En Önemli 10 Arkeolojik Kazı
Bildiğimizi sandığımız geçmişi yerle bir eden şeylerden bir tanesi de arkeolojik hafriyatlar oluyor. Her yeni keşif, tarih kitaplarını yine yazdırabileceği üzere insanlık tarihine dair tüm algılarımızı değiştirebiliyor.
Bugüne kadar yapılan kazılardan kimileri, medeniyetimizin köklerine dair şaşırtan gerçekleri ortaya çıkardı.
İşte insanlık tarihini yine şekillendiren büyüleyici keşifler:
Göbeklitepe
1994’te Şanlıurfa’da sürüsünü otlatan bir çoban, dünyanın en eski tapınağını bulacağından habersizdi. Yaklaşık 12 bin yıl öncesine dayanan Göbeklitepe, yeryüzündeki birinci inanç merkezi olarak nitelendiriliyor. Bölgedeki devasa taş sütunları üzerindeki hayvan figürleri ve semboller, tarih öncesi insanın inanışlarına da ışık tutuyor.
Pompeii
İtalya’da bulunan Pompeii, Vezüv Yanardağı’nın MS 79 yılındaki patlamasıyla kül altında kaldı. Külün altındaki tüm binalar ve cesetler korunmuş formda bulundu. Antik Roma kültürünü anlamamızda bu keşif, dönüm noktası oldu.
Altamira Mağarası
İspanya’da yer alan Altamira Mağarası, 19. yüzyılda keşfedildi ve 36.000 yıl öncesine ilişkin olduğu düşünülen duvar fotoğraflarıyla ortaya çıktı. Hayvan figürleri, soyut desenler ve av sahneleri ile aslında tarih öncesi insanların da estetik anlayışa sahip oldukları ortaya kondu. Sanat, insanın tabiatında vardı.
Ötzi
1991’de Alpler’de bulunan Ötzi, bir mumya olmanın ötesinde tarih öncesi ömrün âdeta bir vakit kapsülü üzereydi. Üzerindeki kıyafetler, taşıdığı bakır baltası ve midesindeki tahıllar, Neolitik Çağ insanlarının günlük ömrüne dair inanılmaz ayrıntılar sunuyor.
Terrakotta Ordusu
Çin’in Şensi eyaletinde, 1974’te keşfedilen Terrakotta Ordusu, Qin Şi Huang’ın mezarını koruyan binlerce asker, at ve savaş arabasından oluşuyor.
Heykeller, her biri farklı yüz tabirleri ve ayrıntılara sahip. Çin’in erken imparatorluk devrine dair bilgi hazinemizi büyük ölçüde genişleten keşifte, o periyotta kullanılan silahlar ve kıyafetler hakkında da çok fazla bilgi sunuyor.
Machu Picchu
İnka uygarlığının muazzam mühendislik marifetlerinin sergilendiği Peru’daki Machu Picchu, 1911’de Hiram Bingham tarafından keşfedilen bir antik kent.
Tarım terasları, tapınakları ve saraylarıyla büyüleyici bir tarih sunan antik kent, İnkaların tabiata olan uyumunu ve ileri mühendislik maharetlerini gözler önüne seriyor.
Tutankamon’un Mezarı
Howard Carter’ın 1922’de Mısır’da yaptığı hafriyatlar sırasında neredeyse hiç bozulmamış bir firavun mezarı keşfedildi.
Tutankamon’un mezarı, altın maskesi ve başka zenginlikleriyle birlikte Eski Mısır’a olan ilgiyi dünya çapında artırdı. Mezar aslında Eski Mısır’ın ritüelleri, günlük hayatı ve mevtten sonraki inançları hakkında çok şey öğretti.
Çatalhöyük
Konya’da bulunan Çatalhöyük, 9.000 yıl öncesine tarihleniyor ve dünyanın birinci yerleşim yerlerinden biri olarak kabul ediliyor. Burada yapılan hafriyatlar; insanların toplumsal yapıları, dinî inançları ve günlük hayatları hakkında bilgiler sunuyor. Konutların yan yana dizildiği yerleşim, topluluk ömrünün birinci örneklerinden biri.
Dead Sea Scrolls
1947’de Kudüs yakınlarındaki Kumran Mağaraları’nda bulunan Ölü Deniz Parşömenleri, Tevrat’ın birtakım kısımlarını de içeren 2.000 yıllık metinlerden oluşuyor. Parşömenler, erken Yahudi inanışlarını anlamada kritik bir rol oynadı ve din tarihine yeni bir bakış açısı kazandırdı.
Knossos Sarayı
Girit Adası’nda bulunan Knossos Sarayı, 1900’lerde Sir Arthur Evans tarafından kazıldı. Minos uygarlığının başşehri olarak kabul edilen saray, efsanelere ilham veren mimarisi, freskleri ve yazıtlarıyla Avrupa’nın birinci uygarlıklarından biri hakkında bilgiler sunuyor.
Acaba daha kaç sır keşfedilmeyi bekliyor? Bilimin ve teknolojinin ilerlemesiyle bakalım ilerleyen yıllarda hangi geçmişin karanlık sayfaları aydınlanacak.
