Dünya üzerinde durum nedir, sarsıntıya en çok güçlü yapılar hangileridir üzere soruları siz bedelli takipçilerimiz için cevapladık.
Bulunduğumuz coğrafik pozisyon ve nüfus gereği sarsıntılar, her vakit tetikte olmamızı gerektirecek ve önemsemek zorunda olduğumuz jeolojik bir olay olmuştur. Ülkemiz üzere deprem jenerasyonunda yer alan öbür bölgeler için de durum birebirdir. Bu jenerasyonda yer alan bölgelerde yapılan binalar, büyük bir yıkımı engellemek ismine önemli derecede kıymete sahip.
Bu doğrultuda alınacak önlem ve tedbirlerin başında dayanıklılığı yüksek binalar inşa etmek ve vatandaşları bilinçlendirmek yer alıyor. Dünya üzerinde de önemli sarsıntılardan hasar almadan yahut en az hasarla kurtulacak binalar yer almaktadır. Hepimizin bildiği üzere deprem değil bina öldürür. Haberimizin devamında göreceğiniz bu yapılar sizi çok şaşırtacak cinsten.
Mori Kulesi (Tokyo / Japonya):
Deprem jenerasyonu sözü denilince akla gelen birinci ülkelerden biri olan Japonya, sismik manada çok etkin bir bölgede yer alıyor. Japonya’da buna uygun olarak tasarlanan birçok yapı mevcut. Mori Kulesi, resmi sitesinde yer alan bilgiye nazaran deprem anında dışarı kaçılacak değil, içerisine girilecek bir yapı olarak tasarlanmış.
Sismik direnç için damper mühendisliği kullanılan bu yapıda 192 adet içi sıvı dolu amortisör kullanılmakta. Sarsıntı anında yaşanan sarsıntı sonucunda bu içi sıvı dolu amortisörler sallanmaya karşı koymak ismine zıt bir biçimde çalkalanıyor. Bu istikametiyle kullanılan en tesirli metotlardan birine sahip olan Mori Kulesi, zelzele anında hayli inançlı bir yapı olarak listemizde yer alıyor.
New Wilshire Grand Center (Los Angeles, ABD):
Güney Kaliforniya bölgesi, sarsıntı olarak riskli bir bölgede yer aldığı için bölgedeki binalarda sismik düzenlemeler yapıldı. Los Angeles’ın en yüksek binası olan New Wilshire Grand Center, bu düzenlemeler kapsamında yeni yönergelere uygun olarak süreç gördü. Daha evvelce üst katlarında zelzelenin bir kırbaç tesiri yaratabileceği konuşulan bu yapı artık epeyce sağlam bir imajda yer alıyor.
Binanın üç kısmında 30 adet payanda kullanılıyor, bu sayede tesisin dikey ve yanal kuvvetlere direnmesi sağlanıyor. Bu payandaların daha kuvvetli olarak desteklenmesi için her üniteye ek tutucu nesil dahil edilmiş durumda. Bu özel nesil hem gerilebilir hem de sıkışabilir bir vaziyette bulunuyor. Şimdilerdeyse New Wilshire Grand Center, ABD’nin en inançlı yapılarından birisi olarak Los Angeles’daki yerini alıyor.
Komatsu Seiren (Nomi, Japonya):
Japon dokuma firması olan Komatsu Seiren, tesislerini güçlendirmek ve sarsıntıya güçlü hale getirmek için karbon fiberden geliştirilen yüksek tansiyonlu bir sınır kullanıyor. Tesisin mimarlarından olan Kengo Kuma ve Associate, a bu yüksek tansiyonlu çubuklardan 1.000 adedini tesisin çatısına bağlamayı tercih etmiş. Muhtemel bir zelzelede, tesise uygulanan yatay kuvvet en aza indirilecek ve bina en az hasarı görecek.
Taipei 101 (Taipei, Tayvan):
“Daha ileriyi görmek için tırmanıyoruz” sloganıyla inşa edilen Taipei 101, her manada büyüleyici bir yapı. Mimarisi dışında teknik detaylarıyla da fark yaratan Taipei 101’in temelinde kulenin salınımını azaltmak için güçlü rüzgar ve büyük sarsıntılarla çaba edecek bir dev bir metal top kullanılıyor. Bu metal top, hidrolik amortisör kolları ve tampon sistemleriyle de destekleniyor.
Taipei 101, büyük bir zelzeleyle karşılaştığı anda kütlesi zıt istikamette sallanıyor ve az önce bahsettiğimiz metal top vasıtasıyla, bu dev kütle dengelenerek tüm binanın istikrarda durması sağlanır. Burc Halife yapılana kadar dünyanın en büyük kulesi unvanını taşıyan Taipei 101, her manada çok etkileyici ve güçlü.
Sabiha Gökçen Havaalanı (İstanbul, Türkiye):
Depreme en çok güçlü yapılar ortasında tanıdık bir isim de var. Sabiha Gökçen Havaalanı, beklenen büyük zelzeleye uygun bir halde inşa edildi. İki milyon metrekarelik kompleks, 300’den fazla sismik izolatör üzerine oturuyor. Bu sismik izolatörler sayesinde mümkün bir zelzelede bina tek bir bütün halinde hareket ediyor ve hasar düzeyini minimuma indiriyor.
İstanbul’un ne kadar riskli bir zelzele bölgesi olduğu düşünüldüğünde bu yapının, sismik tesirlere karşı sağlam olması bölge için değer arz etmekte. Bu tasarım, mümkün bir sarsıntıda yaşanılacak olan şiddeti %80 kadar azaltmaktadır.
Transamerica Piramidi (San Francisco, ABD):
,
William Pereira tarafından tasarlanan ve Hathaway Dinwiddie Construction Company tarafından inşa edilen Transamerica Piramidi, San Francisco’nun en yüksek gökdeleni konumundadır. Sismik yüklerle hareket etmek üzere tasarlanan 15.54 metre derinliğindeki çelik ve beton temel sayesinde zelzele anında içindekilere itimat verebilecek bir yapı.
İç çerçeveler ve eşsiz bir kafes sistemiyle desteklenen bu yapı, karmaşık kombinasyonlarla dizayn edildiği için burulma hareketlerine karşı dirençlidir ve büyük yatay taban kesme kuvvetlerinin hareketine müsaade vermemektedir.
Burc Halife (Dubai, BAE):
Dünyanın en yüksek yapısı olan Burc Halife, zelzeleye en güçlü yapılardan birisi durumunda. Birleşik Arap Emirlikleri’nin Dubai buyrukluğunda yer alan bu yapı, dış duvarların etraf kolonlarının iç duvarlara bağlayan mekanik bir yapıdadır. Bu sebepten ötürü çevre kolonlarının yanal direnci desteklenmiş ve sarsıntıya sağlam hale getirilmiştir.
828 metrelik dev yapı Burc Halife 160 kattan oluşmaktadır. 150. kattan sonrasının imalinde çelik kullanılmıştır. Yapı bu özelliği itibariyle betonarme kütle üzerine çelik konstrüksiyonla inşa edilen birinci bina olarak tarihteki yerini almıştır. Bu görkemli yapının önemli bir zelzeleden bile etkilenmemesi bekleniyor.
Depremler nasıl meydana gelir?
Depremler, yer kabuğunda fay ismi verilen kırıklarda oluşur. Bu tektonik plakalar ve yer kabuğunun hareketleri olur. Zelzeleler, bu tektonik plakaların birlikte hareket ettiğinde yahut çarpıştığında büyük bir ölçüde gücün açığa çıkmasıyla oluşur. Açığa çıkan gücün boşalmasıyla yaratılan titreşim, sarsıntı olarak toprağa yansır. Oluşan zelzele Richter ölçeği kullanılarak ölçülür ve şiddeti belirlenir.
Artçı zelzele nedir?
Artçı sarsıntı, şiddetli zelzelelerin akabinde meydana gelen şok sarsıntılardır. Şiddetli bir zelzeleden evvel yahut sonra gerçekleşen artçı sarsıntılar, ana sarsıntıya kıyasla küçük de olsa kimi durumlarda enkaz çalışmalarının yarıda kalmasına neden olabilir yahut halkı paniğe sürükleyebilir.
Artçı zelzeleler azalarak bitme eğilimindedir. Bu azalarak bitme olayı Fusakichi Omori tarafından tanımlanmış ve literatüre Omori Yasası olarak geçmiştir. Artçı bir sarsıntıyla karşılaşıldığında yapılması gerekenlerse soğuk kanlı davranmak ve her zelzelede olduğu üzere sarsıntıya hazırlıklı olmaktır.
