Doğuştan İşitme ve Konuşma Engelliler Hangi Dilde Düşünür? Rüyalarında Sesleri Duyabilirler mi?

Hepimiz ana lisanımızda düşünürüz, ana lisanımızda hayal kurarız, bazen meskende tek başımıza bir iki söz de olsa kendi kendimize konuşuruz. Pekala ana lisanı bile olmayan hem işitme hem konuşma engelli bireyler hangi lisanda düşünür?

Doğuştan işitme engellilerle sonradan işitmesini kaybedenlerin ortasında farklar var. Bu nedenle engelliler ortasında doğuştan işitme engelli bireylere tıpkı vakitte sağır deniyor. Her ne kadar “sağır” sözcüğü toplum tarafından yadırgansa da sağır olmakla işitme engelli olmanın ortasındaki fark daha düzgün anlaşılsın diye bu tabir kullanılıyor.

Gelelim asıl mevzumuza, sağır ve dilsizler hangi lisanda düşünüyor yahut hayal görüyor? 

İşitmesini sonradan kaybetmiş olanlar, kaybetme yaşına bağlı değişkenlikler göstermesiyle doğuştan işitme engelli olan şahıslara nazaran daha avantajlı.

Doğuştan işitme engelli olan şahıslar tıpkı vakitte konuşamıyorlar da zira konuşmak, duyarak sahip olunan bir kazanım olduğu için konuşmayı da hiçbir vakit öğrenemiyorlar.

Bu sebeple toplum tarafından bu insanlara “sağır dilsiz” deniyor fakat konuşamamalarının sebebi ağız ya da lisanlarında bir problem olması değil. Ayrıyeten bu bireyler iddia edebileceğiniz üzere okuma-yazma da öğrenemiyorlar zira bütün harflerin temsil ettiği sesleri de hiç duymadılar.

Doğuştan işitme engellilerin iç seslerinde, niyetlerinde sesle oluşturulmuş rastgele bir lisan bulunmuyor.

Konuşma lisanıyla düşünmeleri mümkün değil. Nasıl ki işaret lisanı bilmeyen biri, işaret lisanıyla düşünemezse işitme engelliler de konuşma lisanıyla düşünemez. Eğer işitme lisanı de bilmiyorlarsa o lisanda de düşünemezler. Lakin pürüz sonradan oluştuysa ana lisanlarıyla düşünmeleri mümkün.

Peki hayallerinde durum nasıl?

Rüyalarında da ses bulunmaz. Bunun yerine yalnızca görme duyusundan ve işaret lisanından oluşan hayaller görürler. Hafızasında işitsel bir tecrübesi olmayan biri, düşünde da bu tecrübesi yaşayamaz.

Chicago Üniversitesinde vazifeli olan doğuştan işitme engelli fizik profesörü Giordon Stark da bunu doğruluyor. Niyetlerin ve hayallerin tamamen görselden oluştuğunu söylüyor.

Daha net anlaşılması ismine bir dipnot:

İşaret lisanı, akademik alanda da kullanıldığı için işitme engelliler de profesör olabilir. Doğuştan işitme engelli bireyler okuma-yazma konusunda yalnızca bir-iki kelimeyi biliyorlar, o da sembolik olarak beyinlerinde resmediyorlar.