Dinozorlar Nasıl Bir Ses Çıkarıyordu? Hayır, Jurassic Park’taki Gibi Değil!
Dinozorların nasıl bir ses çıkardığı, uzun yıllardır merak konusu ve bu mevzuda yapılan pek çok araştırma ile kestirimler bulunuyor.
Kedi miyavlar, köpek havlar, yılan tıslar, kuş cikler… Özetle bütün hayvanlar ses çıkarır. Günümüzde yaşayan hayvanların nasıl sesler çıkardığını biliyoruz. Peki ya tarih öncesi hayvanlara ne demeli?
Neredeyse 250 milyon yıl evvel bile gezegenimizde yaşayan dinozorlar, nasıl bir ses çıkarıyordu? Jurassic Park’taki üzere olmadığı kesin…
Dinozorlar, sinemalarda duyduğumuz üzere sesler çıkarmıyor.
Filmlerde dinozorlara, hayal gücümüzle üretebileceğimiz özellikler atfediliyor, bunlardan biri de kükreme sesi. State Üniversitesinde Biyoloji Profesörü olan Philip Senter şöyle diyor:
“Hiçbir predatör, böylesine büyük sesler çıkarmaz. Aksine mümkün olduğunca sessiz davranırlar ki kolay kolay avlanabilsinler.”
Tabii sinemalarda bu türlü olsaydı yeteri kadar etkileyici olmazdı. Bu yüzden mecburen, kendi yarattıkları sesleri kullanıyorlar. Örneğin Jurassic Park’taki T-Rex’in kükremesi; timsah hırıltısı ve kaplan küklemesinin bir ortaya getirilmesiyle oluşturulmuştu.
Dinozorların nasıl ses çıkardığını hâlâ ‘tam olarak’ bilmiyoruz.
Dinozorlar yaklaşık 179 milyon yıl boyunca gezegene hükmetti ve bu mühlet zarfında muazzam bir dizi farklı biçim ve boyuta dönüştüler. Kimileri, bir kilogramın altında ve 60 cm uzunlığunda olan Albinykus gibi küçükken kimileri 72 ton kadar ağırlığa sahip olabilecek titanosaur “Patagotitan mayom” üzere karada yaşamış en büyük hayvanlar ortasındaydı. İki ayak üzerinde koşan da vardı, dört ayak üzerinde koşan da. İşte tüm bu çeşitli beden halleri, çeşitli sesler üretmelerine sebep oluyordu.
Birçok dinozorun gırtlak gibisi yapılara yahut ses çıkarmalarına müsaade veren öbür bir geçiş organına sahip olduğu düşünülüyor. Gırtlak, omurgalılarda hava akışını düzenleyen bir kapaktır. Pek çok bilim insanı, dinozorların bu kapağı kükreme için kullanmadığını, hayvanın yemek borusundan geçen havanın hırıltılar ve tıslamalar yapmak için kullanıldığını öne sürüyor.
Ayrıca muhtemelen kuşların soyundan geldiği küme olan “theropod” kümesinden birtakım dinozorlar, nefes borusunun tabanında oturan bir sirinkse sahip olabilir. Bu yapı, ötücü kuşların melodik notalar üretmesine müsaade verir.
Dinozorlarda bir sirinks olduğuna dair deliller, 66 milyon ila 68 milyon yıl öncesine uzanıyor. Yani dinozorların öldüğü zamana epeyce yakın. Bu nedenle bilim insanları, dinozorların bu yapıya sahip olduğundan tam olarak emin değil.
Diğer dinozorlar öteki ses yapılarına sahipti.
Bazı dinozorlar, soludukları havayı ses üretim sistemlerindeki boşluklara hapsetme yeteneğine sahip olduklarından sürüngenler yahut özofagus keseleri olan kuşlar tarafından üretilenlere benzeri mırıltı sesleri çıkarmış olabilecekler düşünülüyor.
Ayrıca Lambeosaurus ve Parasaurolophus üzere hadrozorlar (geç Kretase devrinde yaşamış sorguçlu ve ördek gagalı kuş kalçalı dinozorları kapsayan bir familya), başlarının üstündeki tuhaf doruklar ve çıkıntılarla dikkat çekiyor.
Bu yapılar, neredeyse büsbütün burun kemiklerinden oluşan kafatasının içi boş genişlemeleriydi ve bilim insanları, bunların “korna sesleri” yapmak için kullanılmış olabileceğini düşünüyor.
Farklı dinozor cinslerinin nasıl ses çıkardığına dair iddialar aşağıdaki görüntüdeki üzere:
İlginizi çekebilir:
