Celal Şengör’ün “Patlarsa Hepimiz Allah’a Ismarladık.” Dediği Santorini Yanardağı’nın Patlama İhtimali Ne? Olası Bir Patlamada Türkiye’de Hangi Şehirler Etkilenir?
28 Şubat’tan bu yana Yunanistan’ın Santorini Adası ve etrafında arka arda meydana gelen sarsıntılar, yalnızca bölge sakinlerini değil Türkiye’de bilhassa Ege kıyısında yaşayan vatandaşları da huzursuz ediyor.
Prof. Dr. Celal Şengör’ün “Santorini’deki yanardağ patlar ise hepimize Allah’a ısmarladık.” sözleri de hayli bir panik havası yaratmış durumda.
Peki bölgedeki zelzeleler Türkiye’yi nasıl etkiliyor, yanardağ patlaması mümkün mü? Husus hakkında tüm merak edilenlere açıklık getiriyoruz.
Son günlerde bölgede 400’den fazla sarsıntı meydana geldi.
Cumadan bu yana birçok 4.0 ve üzeri büyüklükte birçok zelzele kaydedildi. Bilhassa Santorini ve etrafındaki adalarda yaşayanları alarma geçiren sarsıntıların en büyüğü 5.1 olarak Anafiye Adası’nın 19 km kuzeyinde gerçekleşti.
Sürekli sarsıntılar nedeniyle yüzlerce kişi Santorini’yi terk etmeye başladı. Adadan kalkan uçaklar arttırıldı, talep yoğunluğu nedeniyle limanlarda da uzun kuyruklar oluştu.
Yunan yetkililer; Santorini, Anafi, Amorgos ve Ios adalarındaki okullarda eğitime orta verdi ve halktan kapalı ortamlarda toplu hâlde bulunmaktan kaçınmalarını istedi.
Fay çizgisi 120 km boyunca uzanıyor.
Mevcut sarsıntıların yaşandığı fay çizgisi yalnızca Santorini ve Amorgos ortasındaki güney kısmında aktive edildi. Sarsıntıların merkez üsleri ise adaların rastgele birine yaklaşık 20-30 km uzaklıkta yani bu da kara altındaki bir merkez üssünün potansiyelindense daha güzel bir haber olarak ele anıyor.
Yine de tsunami ihtimali göz önüne alınıyor ve bu yüzden de insanların kıyı bölgelerinden uzak durmaları, değerli bir zelzele hissetme durumunda iç kısımlara gitmeleri isteniyor.
Peki ya volkanik patlamalar?
Santorini, Ege Denizi’nde faal bir volkanik bölgede yer alsa da ve tarihte büyük volkanik patlamalar yaşanmış olsa da şu an adanın sadece artan sismik aktivitelerle karşı karşıya olduğu lisana getiriliyor. Yunan bilim insanları da bunu destekliyor ve mevcut zelzelelerin volkanik aktiviteyle kontaklı olmadığını söylüyor.
Santorini’deki yanardağ faal olsa da son kayda paha patlamanın 1950’de gerçeklemiş olması, bu yanardağın her 20 bin yılda birçok büyük patlamalar ürettiği ve dolasıyla da büyük bir patlamayla karşılaşmak için çok uzun bir vakit olduğu da Sismolog ve Helenik Volkanik Yay Bilimsel İzleme Komitesi Başkanı Efthymios Lekkas tarafından belirtiliyor.
Lekkas tıpkı vakitte richter ölçeğine nazaran 5’in üzerinde bir sarsıntı olmasının mümkün olduğunu söylerken bunun 6’ın üzerinde olmasının ise neredeyse imkânsız olduğunu açıkladı.
Bununla birlikte, birtakım uzmanlar farklı görüşlere sahip.
Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan ise Ege Denizi’ndeki sarsıntı fırtınasının denizin içindeki yanardağa bağlı olduğunu öne sürüyor.
Ercan, “Magmadan yaklaşık 45 kilometre derinden gelen, 1200 santigrat derece sıcaklığındaki erimiş yüksek kıvamlı magma, yüksek basınçla üstteki magma odalarını dolduruyor. Bu baskı, bölgenin patlama için basıncını artırıyor. Basıncın artması sonucunda da sarsıntılar oluşuyor.” diye konuştu.
Santorini Yanardağı’nın patlama riski konusunda farklı görüşler olsa da muhtemel bir patlamanın tesirleri önemli olabilir. Bu türlü bir durumda lav akıntıları, kül yağışı ve potansiyel tsunamiler üzere tehlikeler kelam konusu.
Türkiye’ye tesiri ne olur?
Türkiye açısından bakıldığında Santorini Adası, Bodrum’a yaklaşık 170 km uzaklıkta. Volkanik patlama mı olacak yoksa mümkün büyük bir sarsıntı mi herkes beklemede fakat bunlardan rastgele birinde en çok etkilenen bölge, Ege olacak.
Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, “Depremle birlikte süpürtü dalgaları oluşabilir ve bununla birlikte kızgın kül bulutları etrafta görülebilir. Bu dalgalar bütün Ege’deki adaları, Girit’i, Yunanistan kıyılarını ve Türkiye kıyılarını da etkileyebilir.” tabirlerini kullandı.
Deprem riski için ise Ercan, Türkiye kıyıları için ihtar yapılacak çekinceli bir durum olmadığını söylüyor.
Yer Bilimci Naci Görür ise Hürriyet gazetesine verdiği açıklamada şu sözleri söyledi: Burası, Muğla ve Aydın’a yakın. Buraya yakın bir kırılma olursa zelzeleden etkileniriz. Tsunami olabilir. Zira tsunami yaratabilecek bir fay var. Dikkatli olalım!
Sonuç olarak, Santorini ve etrafındaki artan sismik aktiviteler, bölge halkı ve yetkililer tarafından yakından izleniyor. Mümkün risklere karşı tedbirler alınırken halkın da yetkililerin ihtarlarını dikkate alması büyük kıymet taşıyor. Önlemi elden bırakmamakta yarar var.
