Amerika’da Büyük Bir İstisna: İçme Suyunda Herkes Florür Kullanırken Portland Neden Şiddetle Karşı Çıkıp Eklemiyor?
Dünyanın birçok kentinde içme suyuna florür eklenirken buna mutlaka karşı çıkan bir kent var. ABD’de neredeyse büyük kentlerin hepsinde florür ekleme süreci yapılırken Portland bu akıma hiç kapılmadı. Pekala bu ısrar neden?
Yıllardır süren tartışmalar, referandumlar ve bilimsel araştırmaların ardından Portland, florür katılmamasının sonuna kadar ardında.
Özellikle Columbia South Shore Well Field (CSSWF) üzere stratejik bir su kaynağı için neden bu karar alındı? Kent halkı neden florüre bu kadar aralı? İşte merak uyandıran hususun perde ardı…
Portland’ın florür tersi tarihi oldukça eskilere dayanıyor.
ABD’deki en büyük kentlerinden biri olan Portland tıpkı vakitte içme suyuna florür eklemeyen en az sayıdaki kentlerden de biri. Bunu da halkın yıllardır verdiği kararların sonucu olarak yapıyorlar.
Şehirde 1956, 1962, 1978 ve en son 2013’te yapılan dört başka referandumda, suya florür eklenmesi halk tarafından reddedildi. %60 oranlarında eklenmesine karşı oy verenler sonucunda Portland’ın florürsüz su siyaseti daha da pekişti ve Columbia South Shore Well Field üzere kıymetli su kaynaklarına florür eklenmemesi istikametindeki karar devam etti.
Şehir buna hazırdı zira 1987’de çalışmalara başlamışlardı. Endüstriyel kirleticilerden kaynaklı kirlenme telaşları için kuyu alanı muhafaza planı hazırladılar. ABD’de çeşidinin birincilerinden biri oldu ve yer altı suyunun bozulmaması için arazi kullanımında kısıtlamaya gidildi.
Neden mi? Columbia South Shore Well Field suyunun kalitesi zati yüksek.
Portland’ı su muhtaçlığını karşılayan iki büyük kaynak var. Bunlardan biri CSSWF, başkası de meşhur Bull Run Watershed. CSSWF en kıymetlisi zira burası yer altı suyunu derin akiferlerden çeken sistemle çalışıyor ve su, direkt kullanıma hazır hâle geliyor.
Portland Su Ofisine nazaran CSSWF’den elde edilen su, federal ve eyalet içme suyu standartlarını rahatlıkla karşılıyor, hatta bazen aşıyor bile.
Sularına güveniyorlar. Bunun kıymetli nedenlerden biri de Columbia Nehri’nin suyunun yavaşça ve derinden yer altına süzülerek gelmesiyle birlikte kimyasal yapısının epey istikrarlı olması.
Yer altı suyu direkt kirleticiye maruz kalmadığından doğal mineraller açısından da hayli güçlü yani ekstra kimyasal süreç gerektirmiyor. İşte bu yüzden de Portland idaresi, suya florür eklemenin gereksiz olduğunu düşünüyor.
Günde yaklaşık 360 milyon litre su sağlanıyor.
Oluşturulan kuyu alanında 20’den fazla kuyu ile yer altı suyu kaynağı elde ediliyor ve milyonlarca litre gelen su için arıtma operatörleri, insanların bakteri ve virüs üzere mikroorganizmalardan hasta olmamaları için kontrollü klor ekliyor.
Daha uzun periyodik bir dezenfektan oluşturmak için amonyak, metallerin korozyonunu azaltmak için ise sodyum karbonat ve karbondioksit katıyorlar.
Rezervuarlar yalnızca içme suyu için değil tıpkı vakitte yangınlara müdahale ve acil muhtaçlıklar için de su depoluyor. Kentteki binlerce yangın musluğuyla da kent korunmuş oluyor.
Şehir sokaklarının altından 3 bin 500 km’den fazla su şebekesi geçiyor ve buradan akan sular için her yıl 11 binden fazla su örneği toplanarak test ediliyor yani denetimler her vakit devam ediyor.
Şehirde şuurlu tüketim anlayışı hakim.
Florürü büsbütün dışlamalarının en önemli sebebi suyun hayli saf ve kaliteli olmasıyken bunun yanı sıra demokratik sürece de bağlı kalıyorlar ve halkın istediğini uyguluyorlar.
Ayrıca Portland halkı, doğal ve organik eserlere de büyük değer veriyor ve bunun içerisinde suyun mümkün olduğunca doğal kalması da var. Florür üzere dışarıdan eklenen kimyasallara karşı genel bir hassasiyet var.
Aklınıza diş sıhhati gelmiş olabilir fakat Portland’da florürlü diş macunları ve öteki ağız bakım eserleri yaygın olarak kullanıldığı için suya florür eklenmesine gerek duyulmadığı da düşünülüyor.
Florür tartışması bitmiyor.
Portland’ın florür siyaseti, bilhassa kamu sıhhati uzmanları ortasında hâlâ tartışmalı. Amerika Diş Hekimleri Birliği (ADA) ve Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (CDC), içme suyuna florür eklenmesini destekliyor zira bunun diş çürüklerini önlediğini savunuyorlar.
Ancak Portland’daki karşıt görüşler, suyun doğal yapısını müdafaanın daha kıymetli olduğunu ve florürün ferdi olarak alınabilecek bir destek olduğunu söylüyor.
Her ne kadar bilimsel olarak florürün diş sıhhatine olumlu tesiri kanıtlansa da Portland halkı bunu şahsî bir tercih olarak değerlendirmeye devam ediyor. Ve görünen o ki bu tartışma uzun bir müddet daha sürecek.
Peki, sizce içme suyuna florür eklenmeli mi yoksa doğal hâliyle mi kalmalı?
Bunları da inceleyebilirsiniz:
