50 Yıldır Sırrı Çözülemedi: Marmara Denizi’ne Çakılıp 42 Kişiye Mezar Olan THY Uçağının Trajik Öyküsü

Türk Sivil Havacılık tarihine, ülke sonlarında denize düşen birinci uçak olarak geçen THY Fokker F-28, 1975 yılında 42 şahsa mezar oldu. Marmara Denizi’ne çakılan uçağı neyin düşürdüğü ise hâlâ netlik kazanmadı. Pekala bu kazada neler yaşandı?

30 Ocak 1975’te, Türk Hava Yolları’na ilişkin F-28 tipi TK 345 sefer sayılı ‘Bursa’ isimli uçak, sebebi hiçbir vakit çözülemeyecek olan bir trajedinin başrol oyuncusu oldu.

Yurt içinde gittiği seferin sonuna yaklaşan uçak, inişe hazırlandığı anda ortadan kaybolmuştu. Arama çalışmaları sonucunda Bursa’nın Marmara Denizi’ne çakıldığı anlaşıldı. 42 kişinin hayatını kaybettiği bu kaza, üzerinden tam 50 sene geçmesine karşın hâlâ aydınlatılamadı.

Her şey, uçağın İzmir pistinden havalanmasıyla başladı.

Uçak, İzmir-İstanbul seferini yapmak için İzmir pistinden havalandı. Sorunsuz geçen 45 dakikalık bir seyahatin akabinde, İstanbul Atatürk Havalimanı’na iniş için hazırlıklar başladı. Pilotların iniş için müsaade aldıkları ve piste güzelce yaklaştıkları anda, havalimanında aniden elektrikler kesildi. 

Kesilen elektrik yüzünden, pilotlar piste teker koymak üzereyken inişi iptal ettiler. Bu sırada pisti tam olarak göremediklerini kuleye bildirdiler. Kuleden makul bir irtifaya yükselmek için müsaade alan uçuş grubu, havada bir tıp daha atmak için yükseldi. İniş tekrarlanacaktı.

Havaalanın jenaratörleri yaklaşık 30 saniye sonra devreye girdi.

Kule, havada cins atmaya devam eden TK 345 sayılı uçağa, pistin iniş yapmaya uygun hâle geldiğini bildirdi. Uçağın pilotları, havaalanından biraz uzaklaşmışlardı.

Işıkların tekrar yanması ile operasyonları yürütmeye başlayan kule yetkilileri, havada çeşit atmakta olan ‘Bursa’ uçağına pistte kalkış için müsaade bekleyen diğer bir uçak olduğunu bildirdi. Bunun üzerine Bursa’nın pilotları, çabucak iniş gerçekleştiremeyeceklerini, Marmara Denizi’nin üzerinden dönüp geleceklerini söylediler.

Kule, pist başında kalkış yapmak için bekleyen Pan-Am B-707 uçağına gerekli müsaadeleri verdi.

Pan-Am uçağı havalandıktan sonra, kule vazifelileri, piste yaklaştığını kestirim ettikleri uçağa dönüş yaptılar.

Kuleden yapılan davetlere cevap vermeyen pilotlarla irtibat kurulamıyordu. Havaalanına çok yakın olduğu varsayım edilen uçak, hiçbir formda ortalıkta gözükmüyordu. Uçağa dair hiçbir ışığın görülememesi ve uçakla rastgele bir irtibat kurulamaması üzerine “alarm” moduna geçildi. 

Bursa isimli uçak, sırra kadem basmıştı.

Kuleden gelen haberler dahilinde, uçağın düşmüş olma ihtimali her geçen saniye artıyordu. O gün hava kuralları oldukça kötüydü. Zaman süratle geçiyordu lakin uçak ile ilgili rastgele bir işarete rastlanamıyordu. Maalesef sonunda makus haber geldi. 

30 Ocak gecesi, TK345 sefer sayılı uçak, Marmara Denizi’ne düşmüştü ve 42 bireyden kurtulabilen olmamıştı.

Arama kurtarma çalışmaları ivedilikle başlatıldı lakin hava koşulları o kadar berbattı ki gemiler demir atsalar bile sabit biçimde duramıyorlardı. Buna rağmen helikopterler, deniz araçları ve dalgıçlarla birlikte arama kurtarma çalışmalarına devam edilmeye çalışıldı.

Dalgalar o kadar kuvvetliydi ki dalgıçlardan biri, son anda mevtten kurtuldu. Deniz kuvvetlerinin Ambarlı açıklarında yaptıkları arama çalışmalarından da hiçbir sonuç alınamadı. 

Kazadan 1 hafta sonra, Bandırma açıklarındaki balıkçılar, 2 adet uçak tekerleği buldular. Yetkililer, bulunan tekerleklerin düşen ‘Bursa’ uçağına ilişkin olduğunu açıkladılar.

Marmara Denizi’ne düşen F-28 tipi THY uçağı, geriye yalnızca cevaplanmayı bekleyen sorular bıraktı. Ortadan 50 yıl geçmesine rağmen ne uçağın kara kutusuna ne de yolcuların vücutlarına ulaşılabildi. Yapılan sonar taramalar sonrasında, uçağın enkazının tam olarak nerede olduğu belirlendi.

Uçağın enkazını ve kazada ölenlerin cansız vücutlarını çıkarmak için bir teşebbüste bulunulmadı.

Kazadan yıllar sonra balıkçıların ağlarına düşen uçağa ilişkin birtakım kesimler takıldı. Kazada hayatını kaybeden 2 yolcunun vücutları ise farklı iki noktada kıyıya vurdu.  

Bugün Marmara Denizi’nin derinliklerinde Bursa uçağının enkazı ile birlikte 40 yolcunun vücutları yatıyor.

Kazaya neyin sebep olduğu hâlâ gizemini koruyor. O gün TK 345 sayılı uçakta, birtakım güçlü şirketlerin yöneticilerinin seyahat ediyor olması farklı komplo teorilerinin türemesine neden oluyor. Uçak kazalarının çözülebilmesini sağlayan, teknik ekipmanların hiçbirine ulaşılmaması nedeni ile ortaya atılan tezlerin gerçekle bir ilgisinin olup olmadığı bilinmiyor. 

Daha evvel de 2 kere düşen Fokker F-28 tipi uçak, kazadan sonra “lanetli” ilan edildi.

Bu olay, Marmara Denizi’nde gizemli bir formda sulara gömülen Fokker F-28 tipi uçağın birinci felaketi değildi. THY envanterinde 5 adet bulunan uçağın ilk ikisi İzmir ve Ankara’da düşmüştü. Marmara Denizi felaketi, F-28’in karıştığı 3. kazaydı. Bu olaydan sonra kalan iki uçak, operasyondan alındı ve farklı şirketlere satıldı. Daha sonra satılan her iki uçağın da düştüğü haberi ulaştı.

Kazada ölenlerin yakınları, sevdiklerinin cesetlerinin çıkarılamaması nedeni ile bir anıt mezar yapılması talebinde bulundular. Acılı aileler, her sene 30 Ocak tarihinde uçağın düştüğü deniz kıyısına giderek sevdiklerinin anısına çiçek bırakıyorlar…