1910’da Paris’te Neden Tüm Saatler Aynı Anda 10.53’te Durdu? Şehri Nasıl Bir Felaket Vurmuştu?
Aynı anda tüm saatler durdu, Paris halkı neye uğradığını şaşırdı? Pekala 21 Ocak 1910’da Paris’te neler oldu?
Şehrin başına bir felaket gelmişti, bununla bir arada saatlerin hepsi tıpkı anda 10.53’te durmuştu.
Gelin Paris’in geçmiş felaketlerinden birine gidelim.
Öncelikle Paris’in o devirdeki saat sisteminden bahsedelim.
Fransız Mühendis Jules Albert Berly, Paris halkının günlük işleyişini daha verimli hâle getirmek ve herkesin dakikası dakikasına tıpkı vakit diliminde yaşaması için “pnömatik saat” kavramını kente entegre etti. Pekala bu sistem nasıl çalışıyordu?
Zarif tasarım ve teknolojinin bir modeli olan bu saat sisteminde basınçlı hava pompalardan geliyor, dövme demir borulardan ve akabinde kurşun boruları geçerek kauçuk tüplere oradan da saatlere gönderiliyordu.
Kömürle çalışan buhar makineleri, hava kompresörlerini merkezi bir santral üzerinden çalıştırıyordu ve Seine Irmağı daima taştığından düzenek taşkın düzeylerinden daha yüksekteydi.
Her dakika, saatte 20 saniyelik bir basınçlı hava darbesi giriyordu ve kentin tüm alt yapısı buna uyarlandığından herkes birebir saate bakıyordu. Ayrıyeten sistem, 7/24 kesintisiz çalışıyordu.
Üstelik sokak saatleri ve tren istasyonların yanı sıra herkes 30 sentlik bir abonelikle sistemi konutuna de taktırabiliyordu. Sistem, su yahut gaza sahip olmak kadar değerli hâle gelmişti.
Ama ırmak taşkınları çılgın bir boyuta geldi.
Seine Nehri’nin kollarından taşıdığı kış yağmurları Paris’i sular altında bıraktı. Irmağın su düzeyi olağandan 8 metre daha yüksekti. Bu da kentin sular altında kalmasına neden oldu.
Basınçlı hava tesisi de bu durumdan etkilendi ve 10.53’te sisteme bağlı tüm saatler tıpkı anda durdu.
Metro tünelleri ve kanalizasyon sistemleri sular altında kaldı, yollar ırmak oldu. İnsanlar meskenlerini terk etti; kimileri botlarla, kimileri süreksiz tahta köprülerle ulaşım sağlamaya çalıştı. Kentte hayat neredeyse durma noktasına gelmişti.
Sistem sel felaketinin tesirlerinden kurtulunca onarıldı, ırmak ise mart ayında olağan düzeylerine döndü. Bugünün parasıyla yaklaşık 1,5 milyar dolarlık zararın akabinde elektronik saatlerin devreye girdiği 1927’e kadar saat sistemi çalışmaya devam etti.
Bazen çağdaş kentler bile tabiatın karşısında savunmasız kalabiliyor. Bu örnek de Paris’in felaketleri listesinde yerini almış oldu.
Bunları da inceleyebilirsiniz:
