“Utanmak” denince akla gelen birinci şey kızarmak olabilir. Birçok vakit birlikte ortaya çıkan bu iki fenomenin sebebini hiç düşünmüş müydünüz? Utanınca neden kızarıyoruz?
Derste hocanızın sizi tüm sınıfın önünde tahtaya çıkardığını yahut hoşlandığınız kişinin elini birinci tuttuğunuz anı hatırlayın… Muhtemelen yüzünüz domates kırmızısına dönmüştü.
Tüm insanlarda görülen bu üniversal durum, hayli hudut bozucu olabiliyor. O an utanmamız yetmezmiş üzere bir de fizikî olarak bunu belirli ediyoruz. Sahiden, neden utanınca yüzümüz kızarıyor?
Savaş-kaç reaksiyonu burada da kendini gösteriyor.
Savaş ya da kaç reaksiyonundan sorumlu olan hudut sistemimiz yüzünden utandığımızda bedenimiz kan akışını ve oksijen iletimini uygunlaştırmak için kan damarlarımızın genişlemesine neden olan adrenalini özgür bırakıyor.
Bunun sonucunda, bedenin öbür kısımlarından daha geniş ve yüzeye daha yakın olan yanaklarımızdaki kan damarları, kızarık bir görünüm yaratıyor. Yüz kızardıkça sıcaklık hissi de artıyor.
Üstelik bir kısır döngü yaratıyor.
Yüzümüzdeki kızarıklık konusunda ne kadar endişelenirsek nörolojik olarak o kadar tetikleniyoruz ve tetiklenme arttıkça daha çok kızarıyoruz. Böylelikle bitmeyen bir döngüye yol açıyoruz. Kızarmanın önüne geçmeye çalıştıkça daha çok kızarıyoruz da diyebiliriz.
Hatta kızarmayan bir kişi, kızardığını düşünürse bile o anda kızarmaya başlayabiliyor. Bir nevi kendini gerçekleştiren kehanet gibi ortaya çıkıyor. Bu yüzden kızardığımızı kabullenmemiz çok daha âlâ olabilir…
