Türkçede Sadece 1 Harfle Anlamı Değişen Kelimeler: Alçak Gönüllü Demek İsterken Paralel Diyor Olabilirsiniz

Türkçe, güçlü ve esnek yapısıyla dikkat çeken bir lisan. Günlük konuşmalarımızda bazen farkında olmadan kullandığımız tek bir harfin değişimi, sözcüklerin manalarında büyük farklılıklar yaratıyor. Örneklere bakınca “Ben ne diyormuşum?” diyeceksiniz.

Bu küçük değişiklikler, irtibatın renkli ve dinamik yapısını da ortaya koyuyor. Tek bir söz değiştirerek ya da ekleyerek dilimizin zenginliğini de görmüş oluyoruz.

Bir harf ile nelerin değiştiğini fark ettikten sonra hem yazarken hem konuşurken artık daha dikkatli olacaksınız.

Mütevazı/Mütevazi

Hemen çabucak birçok insanın yaptığı yanılgılardan biri de bu iki söz. “Mütevazı”, “alçak gönüllü” demekken “mütevazi” ise “paralel” demek. Yani birisine “Çok mütevazi bir beşersin.” dediğinizde ortaya ne kadar anlamsız bir şey çıktığının artık daha da farkında olabilirsiniz.

Naif/Nahif

Sıklıkla karşılaştığımız öbür iki sözümüz. “Naif”, “saf, deneyimsiz” demek. “Nahif” ise “ince, hisli, hassas olan” kişiler için kullanılıyor. Bir daha düşündünüz değil mi?

Delalet/Dalalet

İkisi de birbirinden farklı manalara sahip. “Delalet: Kılavuzluk, işaret”, “Dalalet: Sapkınlık, hakikat yoldan ayrılma” demek.

“Bu kelam, Hamdi Bey’in öfkesini alt ettiğine delaletti.” cümlesinin manasını zati biliyordunuz fakat bir daha örneklendirelim dedik.

Abaza/Abazan

Bazı erkeklere “abaza” dediğiniz oluyor mu? O vakit onlara aslında bu kelimeyi söylerken “Gürcistan’ın kuzeybatısında, Karadeniz’in doğusunda yaşayan halktan yahut bu halkın soyundan olan kimse” dediğinizi de bilmelisiniz.

Sizin “Uzun mühlet cinsel ilgide bulunmayan” demeniz için ise “abazan” sözünü kullanmanız gerekiyor.

Metin/Metîn

Bir de şapkalı harf sorunsalımız var. Çabucak “Kalkmadı mı?” demeyin. Zira şapkalı harf/düzeltme işareti olduğu yerde duruyor. Örneğimizdeki “metin”, “Bir yazıyı biçim, anlatım ve noktalama özellikleriyle oluşturan sözlerin bütünü; tekst” tanımlamak için. “Metîn” ise “dayanıklı” demek.

Âdem/Adem

Bir tane daha inceltme işareti ayrımımız var. “Âdem”in iki manası var. Biri “Dinî inanışlara nazaran dünya üzerindeki birinci insan; Âdem Baba”, başkası ise “insan”. Şapkasız “adem” ise yalnızca “yokluk” demek.

İntiba/İntibah

İlk intiba mı intibah mı dersiniz? “İntiba” diyenler kazandı çünkü “izlenim” manasını karşılıyor. “İntibah” ise “uyanma yahut uyanış” demek.

Yeri gelmişken bir de “intibak” sözümüz var. O da “uyum, bir memurun muhakkak bir dereceye yerleştirilmesi yahut iki şeyin ölçülerinin birbirini tutması” üzere üç tarifin özeti.

Direk/Direkt

Özellikle günlük konuşma lisanında en sık düşülen yanılgılardan biri. “Direkt konuta gidiyorsun.” derken birçok kişi “direk” sözünü kullanıyor. Direk sözünün manasını belirtmeye gerek yok diye düşünüyoruz lakin “direkt”in “aracısız, direkt doğruya, yanlışsız olarak” anlamlarını bilmenizde yarar var.

Apandis/Apandisit

“Apandisitim ağrıyor.” cümlesini duydu bu kulaklar! Sözlerimizde iki harf ekleme olsa da karıştırılmasından ötürü vurgumuzu yapalım. Apandis “İnce bağırsakla kalın bağırsağın birleşme yerindeki kör bağırsağın ince bir parmak üzere olan son kısmı.” iken “apandisit”, burada oluşan enfeksiyon demek.

Çiy/Çiğ

“Pişmemiş yahut az pişmiş” durumu için tahminen “çiy” sözünü kullanmıyor olabilirsiniz ancak “Havada buğu durumundayken akşamın ve gecenin serinliğiyle yerde yahut bitkilerde toplanan küçük su damlaları” için “çiğ” sözünü de kullananlardan biri olmayın.

Eyer/Eğer

Ğ yerine y harfini kullanmayı tercih edenlere, bu iki harfin neden olduğu değişikliği gösteren örneklerden biri de eyer ve şayet sözleri oluyor. “Eyer”, “Binek hayvanlarının sırtına konulan, oturmaya yarayan nesne” manasını taşıyorken “eğer” “şart manasını güçlendirmek için kaideli cümlelerin başına getirilen bir kelam; şayet” demek.

Eylemek/Eğlemek

Bu sefer ki örneğimiz bazen baş karıştırıcı olabiliyor. O vakit açıklama getirelim. “Eylemek”, “Bir şahıstan yahut bir şeyden mahrum bırakmak yahut etmek” durumunu tabir etmek için kullanılıyor. “Yerimden yurdumdan eyledi.”

“Eğlemek” ise “durdurmak, oyalamak ve avutmak” olmak üzere 3 farklı manası karşılamak için söyleniyor. “Çocuğu eğlerken geç kaldım.”

Gurup/Grup

Konuşurken değil lakin yazarken u harfine dikkat etmekte yarar var. “Grup: Birbirine misal yahut birebir cinsten olan şeylerin oluşturduğu bütün; küme, takım” demek. “Gurup” ise “Ay, güneş, yıldız vb. gök cisimlerinin ufkun altına inmesi” manasını taşıyor.

Bir daha küme şirketleri isimlerinde “gurup” sözünü görünce bizi hatırlarsınız.

Hasım/Hısım

Hasım mısınız, hısım mısınız? Söz manalarına nazaran siz karar verin. “Hasım”, “Bir oyun, dava yahut yarışta karşı taraf” manasının yanı sıra “düşman” da demek. “Hısım” ise “Evlilik yoluyla birbirine bağlı olan kimseler; yan soy” manasında kullanılıyor.

Hem hasım hem hısım olanlara ise diyecek bir şey yok.

Tezkere/Teskere

“Askerlik vazifesinin bittiğini bildiren belge” demek istiyorsanız “tezkere” sözünü kullanabilirsiniz. Bu söz tıpkı vakitte “pusula” da demek. Fakat s ile yazıyorsanız işler değişiyor.

“Teskere”, “sedye yahut “özellikle yapılarda materyal taşımak için kullanılan, dört kollu ve iki kişinin taşıdığı tahta araç” manaları ile sözlüğümüzde yer alıyor.

Kült/Küt

“Kült bir sinema izlemek istiyorum.” derken şayet l harfini de kullanıyorsanız sizi alkışlıyoruz zira yanlışsız bir şey diyorsunuz. “Kült”, “Belli bir devirde çok ilgi gören (film vb.)” demek. Lakin bu sözün “din yahut lokal özellikler taşıyan dinî törenler” manaları da var.

Küt ise “Sivri olmayan, kısa ve kalınca, keskin olmayan, tahta vb. katı şeylere vurulduğunda çıkan ses, smaç” üzere pek çok mana taşıyor.

Bir harf yahut boşluk ile değişen daha pek çok örnek var. Lakin bu örneklerimiz günlük hayatımızda sıkça karıştırılan kelimelerimiz. Favori bir içerik hâline gelirse ikincisi de yakın vakitte sizinle.

Ayrıca belirtelim, tüm sözlerimiz, TDK’de yer alan manaları ile açıklanmıştır.

Sizin en çok karıştırdığınız hangisi?

Türkçe bahisli başka içeriklerimiz:

,