Düşünsenize, tüm dünya tek bir para ünitesi kullanıyor. Artık seyahate çıkarken yanınızda döviz taşımaya ya da farklı ülkelerde alışveriş yaparken kur farkından ziyan etmeye gerek kalmamış… Pekala bu hakikaten mümkün olsa ne olurdu dersiniz?
Farklı ülkelerin farklı para birimlerini kullanması durumunun sebep olduğu tüm zorlukların bir anda kalktığını düşünün.
Kur farkı vb. kavramlar büsbütün hayatımızdan çıksa ve tüm dünya tek bir para ünitesine geçse neler olurdu dersiniz? Biz de merak ettik ve bu soruyu yapay zekaya sorduk. Gelin yanıtlarını birlikte inceleyelim.
İlk avantajı ekonomik açıdan hissederdik. Ticaret büyük ölçüde kolaylaşırdı!
Yapay zekâ, tüm dünyanın tek bir para ünitesine geçmesi durumunda uluslararası ticaretin çok daha kolay hâle geleceğini belirtiyor.
Farklı para ünitelerinin kur bedelleriyle uğraşmak zorunda kalmayan işletmelerin, ticari süreçlerini çok daha rahat yapabileceğini ve böylelikle ticaret maliyetlerinin düşeceğini de ekliyor.
Bunun da global ticaretin daha süratli ve verimli hâle gelmesini sağlayarak dünya iktisadını canlandıracağına vurgu yapıyor.
Ayrıca, seyahate çıktığınızda her ülkenin para ünitesini öğrenme kederi olmadan alışveriş yapabilmenin de büyük bir avantaj yaratacağını ve bu sayede turizmin artarak, insanların farklı kültürlerle daha çok etkileşime gireceğini belirtiyor.
Ekonomik egemenlik anlamındaysa bir dezavantaj yaratabileceğini söylüyor.
Yapay zekâya nazaran, her ülkenin kendi ekonomik yapısına uygun olarak belirlediği bir para siyaseti bu durumdan etkilenebilir.
Mesela, kimi ülkeler enflasyonu denetim altında tutmak için para arzını kısar, kimileri ekonomik büyümeyi teşvik etmek için faiz oranlarını düşürür.
Onun görüşüne nazaran, ortak bir para ünitesi kullanıldığında, bu tıp esneklikler ortadan kalkar ve dünya genelinde tek bir merkez bankası olursa bu bankanın aldığı kararlar her ülke için uygun ve avantajlı olmayabilir.
Örneğin, güçlü bir iktisada sahip olan Almanya için alınan bir faiz artırma kararı iktisadı kırılgan olan Arjantin’i olumsuz etkileyebilir.
Kültürel ve toplumsal açıdan da birçok tesiri olabilir.
Yapay zekâ bir para ünitesinin, birebir vakitte bir ülkenin kimliği olduğunu belirtiyor.
Türkiye’nin simgesi olan Türk lirası, Amerika’nın dünyaca tanınan doları, Japonya’nın yüzyıllık tarihi yansıtan yeni vb. para ünitelerinin o ülkenin kültürel ve ekonomik bağımsızlığını temsil ettiğine vurgu yapıyor.
Tek bir global para ünitesi kullanımının, bu ulusal kimlikleri biraz arka plana itebileceğini belirtiyor.
Bu yüzden, ortak para ünitesi fikrinin birtakım kültürel hassasiyetlere de dokunabileceğini söylüyor.
Sosyal dengesizliğe de sebep olmasının mümkün olduğunu söylüyor.
Yapay zekâya nazaran, tek bir para ünitesi kullanılması, ülkeler ortası gelir farklarını ortadan kaldırmaz.
Aksine, gelişmiş ülkelerin hâkim olduğu bir sistemde düşük gelirli ülkeler daha da dezavantajlı hâle gelebilir.
Örneğin, Paris’teki bir personelle Bangkok’taki bir personelin aynı maaşı kazanmadığı bir dünyada, tıpkı parayı kullanmak bu gelir uçurumunu daha besbelli hale getirebilir.
Bu durum, global eşitsizlikleri artırabilir ve kimi ülkelerde sosyal huzursuzluğa yol açabilir.
Özetle yapay zekâ, tüm dünya tıpkı para ünitesini kullansa kısa vadede ticaret ve seyahat açısından pek çok avantaj sağlansa da uzun vadede ekonomik bağımsızlık kaybı, kültürel kimliklerin zedelenmesi ve toplumsal dengesizlikler üzere ciddi sıkıntıların doğabileceği yorumunu yapıyor.
