Roma’da Tek Bir Eğim Bile Olmadan Tüm Yolların Dümdüz İnşa Edilmesinin “Mimarlık Harikası” Dedirten Sebepleri
Mimarisiyle kendisine hayran bırakan Roma’da dikkat çeken bir şey de dümdüz yollar. Bir yol, kilometrelerce hiç sapmadan dümdüz ilerliyorsa, oranın bir Roma yolu olduğu bile söyleniyor.
Romalıların geniş, kaliteli ve akla yatkın inşa ettikleri bu yollar, pek çok stratejik yarar sağladı.
Peki nitekim de Romalılar, neyi düşünerek sağa sola sapmayan, dümdüz yollar inşa ettiler?
Roma’nın yollar ağı, su ve deniz yolları ile uyumlu bir sistem oluşturuyordu.
Tüm bunların mimarlık harikası olduğunu ele alırsak, haritanın bile gerçek dürüst olmadığı bir vakitte bu muvaffakiyetleri, sahiden de hayli etkileyici. Pekala yolları bilerek mi bu türlü düz inşa etmişler?
Roma yollarının düz olmasının temel nedeni, Roma İmparatorluğu’nun askeri, ticari ve yönetimsel gereksinimlerine uygun bir ulaşım ağı oluşturma dileğiydi. Antik Roma’da yollar stratejik olarak inşa edildi ve bu yolların düz olması, bu gereksinimleri karşılamada birtakım değerli avantajlar sağladı.
Aslında yollar, üçe ayrılıyordu.
Bir kısım, ordu ve devlet yetkililerinin kullanması için yapılmış; bir kısmı da imtiyaz sahiplerinin kullanması içindi. Öbürleri ise halkın kullandığı yollardı.
Roma İmparatorluğu geniş bir coğrafyaya yayıldığı için orduların süratli ve tesirli bir biçimde hareket etmesi hayati kıymete sahipti. Düz yollar, orduların ve gereç taşıyan otomobillerin süratli ilerlemesine imkân tanıdı. Yokuşlar yahut dolambaçlı yollar, askerî hareketliliği yavaşlatabilir ve stratejik avantajları azaltabilirdi.
Ayrıca vakit tasarrufu da sağlıyordu.
Düz yollar, bir noktadan başkasına en kısa arayı sunuyor. Yolların düz olması, dolambaçlı yahut eğimli yolların neden olacağı ekstra arayı ortadan kaldırarak seyahat müddetini kısaltıyordu. Bu da hem askeri operasyonlar hem de ticaret için büyük bir avantajdı.
Bunun yanında Roma İmparatorluğu, geniş ticaret yollarına sahipti ve bu yollar üzerindeki mal hareketliliği imparatorluğun ekonomik gücünü artırıyordu. Düz yollar, ticari malların süratli ve inançlı bir biçimde taşınmasını sağladı, hasebiyle ticaretin hızlanmasına yardımcı oldu.
Yolların güçlü olması da kıymetliydi.
Roma mühendisleri, yolların güçlü ve uzun ömürlü olmasını sağlamak için büyük itina gösterdi. Yollar ekseriyetle sağlam taşlarla kaplanırdı ve alt kısımlarına su birikintilerinden korunmak için drenaj sistemleri inşa edilirdi. Düz yollar, mühendislik açısından bu süreçlerin daha kolay planlanmasını sağladı.
Roma İmparatorluğu’nun geniş topraklarında haberleşme ve idare fonksiyonları kritik değere sahipti. Düz yollar, yönetimsel bildirilerin, buyrukların ve haberlerin süratle iletilmesine yardımcı oldu. İmparatorluk içerisindeki kentler ve karakollar ortasındaki bağlantı, bu yollar aracılığıyla daha tesirli bir biçimde sağlanıyordu.
Roma’nın bu mirası, bugün hâlâ hiç bozulmadan varlığını sürdürerek Roma’nın mühendislik ve mimarlıktaki başarılarına da birer ispat oluşturuyor.
