Oyuncak Gibi Görünen Marmoset Maymunları Hakkında İlginç Bilgiler: Yetişkinleri Bile 15 cm!

Marmoset maymunları, minik boyutları ve sempatik görünümleriyle dünya üzerinde büyük bir merak uyandırıyor fakat bu sempatiklikleri yalnızca dikkate bedel özelliklerinden biri. Marmosetler hakkında değişik bilgilerin derinliklerine daldığımızda karşımıza çok daha fazlası çıkıyor.

Dünyanın en küçük maymun çeşidi olan marmoset maymunlarının ismi, Fransızcadaki “marmouset” yani “cüce” kelimesinden geliyor. Sahiden de boyutlarına bakınca isimlerinin hakkını verdiklerini söyleyebiliriz.

Gelin bu küçük yaratıkların enteresan hayatlarına, hayatta kalma çabalarına ve marmosetlerin bilmediğimiz öbür değişik özelliklerine daha yakından bakarak dünyalarına sızalım.

Marmoset maymunları hakkında farklı bilgiler:

• En küçük maymun tipidirler.
• Vücut lisanlarını ve yüz sözlerini kullanabilirler.
• İyi bir evcil hayvan değillerdir.
• Aynı eşe sadık kalırlar.
• Beyinleri, bedenlerine oranla epey büyüktür.
• Kürkleri, cinsler ortasında değişiklik gösterir.
• 5 metrenin üzerine atlayabilirler.
• Neredeyse hepsi ikizdir.
• Ağaçlardan düşmeleri yaygın bir şeydir.
• Başlarını 180 derece döndürebilirler.
• Çok çeşitli yerlerde yaşarlar.

En küçük maymun tipidirler.

Marmoset maymunlarının yetişkinleri bile 15 ila 20 cm ortasında uzunluğa sahip. Hatta bazen kuyrukları, uzunluklarının yarısından fazlasını oluşturuyor. Bunun yanı sıra yetişkin marmosetlerin tartısı ekseriyetle 150 ila 400 gram ortasında değişebiliyor. Dişi marmosetler, erkeklere kıyasla çoklukla biraz daha hafif oluyorlar. Oyuncak gibiler, değil mi?

Vücut lisanlarını ve yüz tabirlerini kullanabilirler.

Marmosetler, irtibat kurmak için çeşitli sesler çıkarmalarının yanı sıra beden lisanı ve yüz sözlerini de kullanarak öbür marmoset maymunlarıyla etkileşime girebiliyorlar. Örneğin tehditkâr bir duruş sergileyerek saldırganlıklarını söz ederken memnunluk, dehşet, şaşkınlık ve tasa üzere hisleri da mimikleriyle gösterebilme yeteneğine sahipler.

Bunlara ek olarak sevgi gösterisi için birbirlerine sıkıca sarılmak üzere şirin davranışlar sergileyebiliyorlar. Yumuş yumuş olduk…

İyi bir evcil hayvan değillerdir.

Primatlar kümesinde yer alan marmosetler, duyusal ve bilişsel açıdan görece daha zeki oldukları için ağır zihinsel stres hissedebiliyorlar. Ne yazık ki evcil hayvan ticareti, marmosetleri de vuruyor. Yavrular, ekseriyetle annelerinden çalınıyor ve travmatik bir biçimde kıtalar ortasında taşınıyor.

Gittikleri yolu ölmeden tamamlayabilenler; duygusal, ruhsal ve fizikî olarak hasar görmüş hâlde yaşamaya devam ediyorlar. Sonucunda ise egzotik bir hayvanla oynamak isteyen bir insanın oyuncağı oluyorlar… Bu nedenle her ne kadar tatlı olurlarsa olsunlar bir evcil hayvan ya da şov malzemesi olarak kullanılmamalılar.

Aynı eşe sadık kalırlar.

Marmoset maymunları, monogram bir hayat tarzına sahipler. Yani bir çift olarak yaşıyorlar ve birbirlerine sadık kalıyorlar. Bir çift, ekseriyetle birbirlerine karşı bakım gösteriyor ve birlikte yavrularını büyütüyorlar. Bir eşin yaralanması ya da hasta olması durumunda öteki eş, ona bakım sağlıyor.

Hatta eşlerin yavrularına diğer üyeler de yardım edebiliyor. Bu da bir nevi yardımlaşma stratejisi olarak görülüyor.

Beyinleri, bedenlerine oranla epeyce büyüktür.

Marmosetler hakkında değişik özelliklerden bir oburu de beyinlerinin, primatlar ortasında görece gelişmiş olması. Bu da karmaşık davranışları ve öğrenmeyi destekleyen bir beyin potansiyeline sahip olduklarını gösteriyor. Öğrendikleri bilgileri hatırlama ve geçmiş tecrübelerini kullanma kabiliyetleri de hayli gelişmiş olduğundan karşılaştıkları zorluklara ve fırsatlara uygun formda reaksiyon verebiliyorlar.

Bunun yanı sıra deneme-yanılma usulü kullanarak etraflarını keşfediyorlar ve küme içindeki başka maymunların davranışlarının sonuçlarını gözlemleyerek aşikâr bir davranışı tekrar etmeyi ya da etmemeyi öğrenebiliyorlar.

Kürkleri, cinsler ortasında değişiklik gösterir.

Marmosetlerin kürk renkleri çoklukla parlak ve çeşitli. Kimi cinslerin kürkleri altın sarısı, kahverengi, gri yahut siyah üzere doğal renklerde olabilirken başka cinslerde kırmızı, turuncu, beyaz yahut siyah lekeler bulunabiliyor. Tüm bu renkler, marmosetlerin doğal hayat alanlarına ahenk sağlamalarına yardımcı olabiliyor veya toplumsal bağlantıda rol oynayabiliyor.

Ayrıca cinsiyet ve yaşa bağlı olarak kürk renklerinde ve desenlerinde farklılıklar ortaya çıkabiliyor. Örneğin bazı tiplerde erkeklerin kürk renkleri dişilere nazaran daha parlak yahut bariz olabiliyor. Ayrıca yavrular büyüdükçe kürk renkleri ve desenleri değişebiliyor.

5 metrenin üzerine atlayabilirler.

“Cüce” olduklarına bakmayın, atlama kabiliyetleri çok iyi! Ağaç kısımları arasında 5 metreye kadar atlayabiliyorlar ve ağaçlara tutunmak için keskin pençe gibisi tırnaklarından faydalanıyorlar.

Neredeyse hepsi ikizdir.

Marmosetler yaklaşık 4.5 ay boyunca gebelik yaşıyorlar ve neredeyse her vakit ikiz doğuruyorlar. Bebekler, şaşırtan olmayan bir formda, yetişkinlerden bile daha küçük. Yaklaşık bir parmak büyüklüğünde!

Ağaçlardan düşmeleri yaygın bir şeydir.

Marmosetler, ağaçta yaşamaya her ne kadar adapte olsalar da sık sık ağaçlardan düşüyorlar. Ne yazık ki bu durum özellikle bebek marmosetlerin başlıca vefat sebeplerinden biri. Tüm adaptasyonlarına karşın yüksek düzeylerde hayatta kalma konusunda biraz daha maharet ve öğrenmeye muhtaçlıkları var.

Çok çeşitli yerlerde yaşarlar.

Genellikle Brezilya’da bulunan marmoset maymunları; bozulmamış birincil ormanlar, ırmak kenarlarındaki ormanlar, çalılıklar, yenilenen genç ormanlar ve meyve bahçeleri gibi çok çeşitli ormanlarda ömürlerini sürdürüyorlar.

Marmosetler için ülkü ömür alanı çoğunlukla sarmaşıkların ve asmaların hâkim olduğu, ağır bitki örtüsüne sahip yerler.

Başlarını 180 derece döndürebilirler.

Birbirinden değişik özelliklere sahip marmosetler, ağaçlarda yaşamaya adaptasyon geliştirerek kafalarını büsbütün aykırı istikamete çevirme yeteneği kazanmışlar. Bu, onlara bir gövdede ya da daldayken kullanabilecekleri 360 derecelik bir görüş alanı sağlıyor.

Marmosetler ne yazık ki şu anda ormansızlaşma, evcil hayvan ticareti, insan müdahalesi sebebiyle büyük tehlike altında ve cinsleri “savunmasız” olarak sınıflandırılıyor. Umuyoruz ki farklı özelliklerini bir ortaya getirdiğimiz marmoset maymunları doğal ömür alanlarında özgürce yaşamaya devam eder…

Hayvanlarla ilgili öbür içeriklerimize göz atabilirsiniz: