Osmanlı Döneminde Yaşanan, Kanuni Sultan Süleyman’ın Bile Canını Zor Kurtardığı 1563 İstanbul Sel Felâketi

İstanbul tarihinde pek çok felâket yaşandı. Kimisi sarsıntı, kimisi yangın. Sel felâketi onlar kadar fazla olmasa da belirli bir devir halkı hayli zorlamış, padişahı mevtten döndürmüştü.

Öyle bir taşkın düşünün ki beşerler, karada yüzecek düzeye gelmişlerdi!

Halkın yaşantısını etkileyen, büyük kayıplara yol açan bu felaket nasıl meydana gelmişti?

İstanbul, tarih boyunca birçok doğal afetin tesiri altında kaldı.

Ancak bu afetlerin en yıkıcılarından biri, bilhassa 16. yüzyılda yaşanan büyük bir sel felaketiydi. Geçmişte çok fazla sel felaketiyle gündeme gelmeyen İstanbul, bu hadise ile âdeta yerinden oynadı. 24 Ağustos 1553’te İstanbul’un Kâğıthane semtinde meydana gelen sel, kenti resmen bir savaş alanına dönüştürdü.

Genelde şiddetli yağışların akabinde oluşan sel, drenaj sistemlerinin yetersiz olduğu yerlerde devasa bir tahribata ve su taşkınlıklarına yol açar. Günümüzde bile hâlâ tam manasıyla çözülemeyen bu sorun, yüzyıllar öncesinde de halkı hayli uğraştırmış.

Üstelik bu felaket, yalnızca halkı değil; padişahı da vefata sürüklemişti.

Dönemin kaynaklarının söylediğine nazaran o periyotta Osmanlı tahtında olan Yasal Sultan Süleyman, İstanbul’daki bu şiddetli yağmurda canını güç kurtarmıştı. 1563’te, gece yarısı başlayan ve süratle tesirini artıran yağışlar, Haliç, Galata, Boğaz’a yakın yerler, Halkalı, Silivri, Küçükçekmece ve Büyükçekmece bölgelerinde büyük tahribata yol açtı.

Felaket hakkında bilgi veren kaynaklar, su düzeylerinin Kâğıthane’deki büyük çınar ağaçlarının tepelerine kadar yükseldiğini söylüyor. Kentte başlayan su kıtlığı halkı sıkıntı duruma sokarken bir de birçok hane, yıldırım düşmesi nedeniyle alev almıştı.

Kanuni Sultan Süleyman ise o gün avlanmak üzere gittiği Halkalı Deresi civarında, apansız bastıran şiddetli yağmurun tesirine kapıldı.

Yeşilköy’deki İskender Çelebi Bahçesi’ne sığınan padişah, süratle yükselen suyla birlikte hayatını tehlikeye atmıştı. Osmanlı Devleti’nin başarılı padişahı, böylesi bir felaketin içinde vefat tehlikesi yaşamıştı. Genç bir yeniçeri, Sultan’ı sırtına alarak bölgeden uzaklaştırarak tehlikenin de önüne geçti.

Felaket sonrası, Kanuni Sultan Süleyman derhal harekete geçti ve kentteki su kemerleri ve köprüler büyük ziyan gördüğü için Mimar Sinan liderliğinde tamiratları başlattı. Bölgede tahribat yaşayan neresi varsa eski hâline döndürmek için çalışmalar başlattı.

Kanuni’nin bu eforu, İstanbul’un su meselesini süreksiz de olsa çözdü.

Yedi cihanda da “Muhteşem Süleyman” olarak bilinen Yasal Sultan Süleyman, periyodunda meydana gelen meselelere karşı bulduğu serinkanlı tahlillerle aslında unvanının hakkını nasıl verdiğini de göstermiş oldu.

Bugün, ülkemizin birçok noktasında yaşanan felaketlerin akabinde günlerce bekleyen çalışma ve tamiratlar, yüzyıllar öncesinde ‘felaket’ gelmeden öngörülebilmesine hoş bir örnek oluşturuyor.