Orta Çağ, Neden Dünya Tarihinde Hayatta Kalması En Zor Dönemlerden Biriydi? Adım Attığınız Yer Tehlikeymiş!
Orta Çağ binbir türlü zorlukla çaba edilen, nefes alması bile epeyce sıkıntı bir periyottur. O denli ki bir başka ismi “Karanlık Çağ”dır. Pekala bu periyodu böylesine kuvvetli kılan nedir?
Orta Çağ insanları için hayatta kalmak, büyük bir uğraş gerektiriyordu. Onlar için her yeni gün, çeşitli tehlike ve zorluklarla savaşmayı gerektiriyordu.
Gelin, Orta Çağ periyodunda insan hayatını tehdit eden şeylere bakalım.
Veba, Orta Çağ devrinde insanlığı en fazla tehdit eden hastalıklardan biriydi.
Bu rahatsızlığa, Yersinia Pestis ismi verilen bir bakteri sebep oluyordu ve Kara Ölüm olarak da bilinen bu hastalık çoklukla fare ve pireler tarafından taşınırdı. Bakteri insan bedenine girdiğinde kısa mühlet içinde lenflere tutunurdu.
Hastalığa yakalananların bedeninde koyu lekeler çıkıyor, kusma ve ateş eksik olmuyordu. Hayli bulaşıcı olan bu hastalık, cinsine nazaran hava yahut temas yoluyla bulaşabilirdi. Bu hastalığa yakalanan birinin ölme ihtimali ise %80’di.
Kıtlık, bu Karanlık Çağ’ın en büyük sorunlarından biriydi.
Genel prestijiyle mevcut olan makus hava şartları, birden fazla vakit hasadın da yetersiz kalmasına sebep oluyordu. Bu sebeple beşerler kalitesiz mısır, buğday ve ağaç kabuğu ile beslenmeye çalışıyordu.
Yetersiz beslenen beşerler, doğal olarak çeşitli hastalıklara daha savunmasız kalıyordu. Bu rahatsızlıklar ortasında; tifo, grip, dizanteri, çiçek ve tüberküloz vardı. Kıtlık şayet uzun yıllar devam ederse kitlesel vefatlar ve yamyamlık kaçınılmaz hâle geliyordu.
Orta Çağ’da bir yerden bir yere gitmek, hiç de kolay değildi.
Bu periyotta yaşayan beşerler, seyahat ederken kimi tehlikelerle karşı karşıya kalıyorlardı. Seyahat sırasında genelde açık havada uyumak zorunda kalırlardı. Kış aylarında seyahate çıkanlar ise donma tehlikesiyle karşı karşıya kalırdı.
Büyük kümeler hâlinde seyahat yapmak çok daha inançlıydı. Zira beşerler, 1 ya da 2 kişilik seyahatlerde çoğunlukla soyuluyor, dövülüyor hatta öldürülüyordu.
Ayrıca deniz yoluyla seyahat etmek karadan daha süratli olsa da değerli riskler içeriyordu. Orta Çağ’ın ahşaptan yapılan gemileri, küçük fırtınalara bile dayanamıyordu.
Bu devirde doğum yapmak, şimdiki kadar kolay değildi.
Hem anne hem de bebek için büyük riskler taşıyordu. Eğitimli doktor sayısının az olması sebebiyle doğumları, ebeler yahut aile üyeleri yaptırıyordu. Ebelerin geneli eğitimsizdi ancak yıllarca doğuma girdikleri düşünülüyor ve deneyimlerine bel bağlanıyordu.
Doğumlar ekseriyetle konut ortamında yapıldığı için kâfi ekipman yoktu. Bununla birlikte gerekli hijyen de sağlanamıyordu. Bu sebeple bayanların doğum sırasında enfeksiyon kapması çok sık görülen bir durumdu. Haliyle bebekler de bu durumdan etkileniyordu.
Karanlık Çağ’da yaşayan 7 yaş altı çocukların yaklaşık %30’u, hayatını kaybediyordu.
Çünkü çocuklar, yetersiz beslenme sebebiyle hastalıklara karşı savunmasız kalıyordu. Çocukların mevt nedenleri ortasında; veba, boğmaca, kızamık, çiçek, tüberküloz ve çeşitli bağırsak ve mide rahatsızlıkları bulunuyordu.
Ayrıca güçlü ya da aristokrat bir ailenin birçok olmak da uzun bir hayatı garanti etmiyordu. 1330 ile 1500 yılları ortasında İngiltere’deki aristokrat çocukların üçte biri hayatını kaybetmişti.
Orta Çağ devrinde şiddet ve sapkınlık bir türlü engellenemiyordu.
Bu devirde toplumun en üst kademesinden en alt kademesine kadar insanların birçok günlük hayatlarında şiddete maruz kalırdı. Meyhanelerdeki ve sokaklardaki arbedeler epeyce olağan karşılanırdı.
Ek olarak fikir özgürlüğü diye bir şey yoktu. Hristiyan öğretilerine ters olan dini fikirler, sapkınlıkla eş değer kabul edilirdi. Bilhassa Avrupa’da yaşayan Müslümanlar ve Museviler, kitlesek olarak katlediliyordu.
Avcılık, Orta Çağ eğlencelerindendi.
Avcılık oldukça riskli bir cümbüş olsa da hayli tercih edilirdi. Avcılar atlarından düşebilir, okla yaralanabilir ve domuzlar tarafından parçalanabilirdi. Hatta bu riskler yalnızca halk için değil soylular içinde geçerliydi.
Avlanma esnasında hayatını kaybeden pek çok imparator ve kral vardı. Örneğin Bizans imparatoru Basileios, bir geyik boynuzuna takılarak metrelerce sürüklenmiş ve hayatını kaybetmişti.
Karanlık Çağ’da yaşayan insanların birçok, ani vefatla karşı karşıya kalırdı.
Bu periyotta ortalama hayat müddeti erkek için 24, bayanlar için ise 33 yıldı. Vefat sebepleri ise değişkenlik gösterirdi. Veba, kıtlık, enfeksiyon, tüberküloz ve şiddet en yaygın risklerdendi.
Orta Çağ insanı için ani mevt, ölümlerin en kötüsüydü. Zira hasta bir beşere günahlarının affedilmesi için son defa bir ayin yapılırdı. Bu ayin yapılmadan ölen kişinin öbür dünyada huzuru bulamayacağı düşünülürdü.
Bu periyotta yaşamadığımız için epey şanslıyız öyle değil mi?
