Olimpiyatlar Neden Artık Hiç Kimsenin Ev Sahipliği Yapmak İstemediği Bir Etkinlik Hâline Geldi?
Her dört yılda bir düzenlenen Olimpiyat Oyunları, dünya genelinde büyük bir heyecanla beklenir. Pekala, neden son yıllarda hiçbir kent bu dev tertibe konut sahipliği yapmak istemiyor?
Her dört yılda bir milyonlarca insanın gözlerini üzerine çeviren, sporun en görkemli şöleni olan Olimpiyat Oyunları’na mesken sahipliği yapma fikri kulağa mükemmel gelebilir.
Ancak son yıllarda giderek daha fazla büyük kent, bu dev tertibe konut sahipliği yapmaktan kaçınıyor.
Peki, neden olimpiyatlara mesken sahipliği yapmak istemiyorlar?
Nisan 2023’ten bu yana kampanya kümesi Le Revers de la Médaille’ye nazaran, Paris’ten 12.000’den fazla evsiz insan çıkarıldı. Oyunlar nedeniyle kentte aylardır ulaşım kaosu ve yol kapatmaları yaşandı.
Otobüs ve metro fiyatları, paralimpik oyunların sonuna kadar altı hafta boyunca iki katına çıkacak. Yerel halk için etkinliklere katılmak, beklenenden çok daha değerliye mal oldu. En büyük şikâyet, Paris Oyunları’nın çok fazla maliyetli olacağı ki onun da tahmini 7,5 milyar pound olacağı düşünülüyor.
Hükûmetin denetçilerine nazaran özel şirketlerden, bilet satışlarından ve yayın hakları satışlarından gelen paralar sayesinde vergi mükelleflerine toplam maliyet, hâlâ 2,5 ila 4 milyar pound olacak.
Geçen yıl yapılan bir ankette, Parislilerin yüzde 44’ü Olimpiyatlara konut sahipliği yapmanın “kötü bir şey” olduğunu düşündüğünü belirtti.
Kamuoyu, yalnızca bu nedenlerden karşı çıkmıyor.
Olimpiyatlara karşı olan dava, maliyetlerin farkındalığı arttıkça güçlendi. Olimpiyat harcamalarının demir yasası vardır: İddiası maliyetler ne olursa olsun, sonunda birçok kat daha fazla olacaktır.
2012 Londra Oyunlarının maliyeti 2.4 milyar pound olarak öngörülmüştü ancak aslında 13.5 milyar pounda mal oldu. 1960’tan bu yana Yaz Olimpiyat Oyunları, başlangıç bütçelerini ortalama yüzde 195 oranında aşmış, daha ucuz Kış Oyunları bile yüzde 132 oranında aşmıştı.
Peki ya tahlil ne olabilir?
Zengin kentler, maliyetleri azaltmak için mevcut altyapıya sahiptir. Oyunları bu türlü yerlerde düzenlemek, 2016’daki Rio üzere daha az ekonomik olarak gelişmiş kentlere yahut 2004’teki Atina gibi daha küçük konut sahiplerine nazaran daha az yıkıcı olmalıdır.
Uluslararası turnuvalarda yaygın hâle gelen ortak konut sahipliği modeli, ev sahiplerinin yükünü azaltabilir. Bu tedbirler, yeni altyapı inşa etmenin çevresel ziyanını da azaltabilir.
Ortak mesken sahipliği deyince aklınıza farklı ülkeler gelmesin, sporları iki yahut üç farklı kente bölerek bu etkinlikler için yeni altyapının inşa edilmesini gerektirmeyen model diyebiliriz.
Olimpiyat Oyunları’nın büyüsü ve görkemi her ne kadar etkileyici olsa da ev sahipliği yapmanın getirdiği devasa maliyetler, lojistik zorluklar ve toplumsal tesirler kentleri bu dev tertipten uzaklaştırıyor. Tahminen de gelecekte, olimpiyatların faydasını tekrar kıymetlendirmemiz gerekecek.
