Ölen Kişilerin Yakınlarına “Başın Sağ Olsun” Dememizin Altında Bakın Ne Kadar Derin Bir Anlam Yatıyormuş!

Ölmüş bir kişinin yakınlarına âlâ dileklerde bulunmak için “başın sağ olsun” deriz. Bu, çok evvelden beri kültürümüze oturmuş ve kullandığımız bir kalıp. Pekala neden ölmüş bir kişinin gerisinden yaşamak için dilek dileriz? Yoksa biz mi o denli sanıyoruz?

Aslında bu cümlenin sandığımız üzere bir manası yok. Eski Türklerden günümüze kadar uzanınca manası da hâliyle dönüşüme uğramış.

Peki nitekim ne manaya geliyor?

“Ölenle ölünmez, sen sağ ol” der üzere bir manası görünse de aslında çok derin bir manası var.

Başın sağ olması, sandığımız üzere yaşamak ve sağ olmak manasına gelmiyor. Acıyı dindirmiyor üzere görünse de çok derin bir manası var.

Eski Türkler, baş sözünü “yara” olarak kullanıyordu. Oğuzların kullandığı baş sözü, yara çıbanı olarak da geçiyor. Bugün ise TDK’ye bakınca yalnızca ‘çıban’ manası görünse de Eski Türkler için manası büyüktü.

“Başın sağ olsun” deyince de mantıklı bir mana ortaya çıkmıyor.

Çünkü biz deyimi yanlış kullanıyoruz. Orijinali “başın sağalsın”dır. Buradaki sağalmak da hastanın güzelleşmesi manasına geliyor.

Yani bakıldığında güzel bir tabir üzere görünmeyen bu tabir, “yaran iyileşsin” manasına geliyor. Bilmeden kullandığımız o kadar fazla cümle var ki, bunlardan birisi olan “başın sağ olsun”u ise artık en azından yerinde ve vaktinde, makus hissetmeden kullanabileceğiz.