Neden Birçok Şehrin Meydanında Büyük Saat Kuleleri Yer Alıyor? Sadece Saati Gösterme Amacından Çok Daha Fazlası Var!

Bursa Tophane’de, İzmir Konak’ta ve daha birçok kentin merkez bölgesinde gökyüzüne uzanan saat kuleleri mevcut. Londra’daki Big Ben üzere tüm dünyaca ünlü saat kuleleri de var. Pekala neden birçok kent merkezinde saat kulesi yer alıyor?

Şehir meydanlarında yükselen saat kuleleri yalnızca vakti gösteren birer yapı değil.

Onların günümüze kadar gelmesinde hem tarihi hem de kültürel pek çok mana yatıyor.

Mekanik saatlerin icadı ile insanlığın vakit kavramı değişti.

İlk olarak 13. yüzyılda Avrupa’da ortaya çıkan saat kuleleri, toplu hayat alanlarında herkesin görebileceği yerlere inşa edildi ve herkesin görebilmesi sağlandı.

Saat kuleleri bilhassa kilise ve sarayların yanına da inşa edilerek günlük hayatın düzenlenmesinde kıymetli rol oynadı.

Önemli emele hizmet ediyorlardı.

O periyotlarda birçok insanın saati yoktu ve mesken saatleri bile enderdi. Ayrıyeten birinci saatlerin kadranları da yoktu, sadece ibadete çağırmak ya da topluluğa haber vermek için çan saatlerinden ibaretti.

Çanların uzun uzaklıklarından duyulabilmesi için de saatlere yerleştirilmesine karar verildi. Kasaba merkezlerine de yerleştirilmesinin asıl emeli buydu. Yüksek yapıları nedeniyle halk, vakti basitçe görebiliyordu.

Her saat kulesinin farklı bir öyküsü var.

Dünyanın en eski saat kulelerinden biri sayılan İsviçre’deki Zytglogge Kulesi 1218 yılında inşa edilirken birinci emeli aslında vakit göstergesi değildi. Savunma emeliyle yapıldı ve sonrasında saat kulesine dönüştürüldü.

Yurt dışından bunun üzere çok fazla örnek verebiliriz lakin biz kendi tarihimize dönelim. Birinci saat kulemiz hangisi?

Osmanlı İmparatorluğu’nda saat kuleleri 16. yüzyılın sonlarında Balkanlar’da görülmeye başlandı. Anadolu’daki birinci saat kulesi olma özelliğini taşıyan ise Safranbolu’daki.

1797’de inşa edilen saat kulesi, hâlâ çalışıyor durumda olan ve içine çıkılabilen birinci saat kulesi.

Türkiye’deki birçok saat kulesinin amacı halkın toplanma noktasını oluşturmaktı. Böylelikle toplumsal hayatın merkezinde yer aldılar.

II. Abdülhamit’in Türkiye’deki birtakım saat kulelerinin yükselişinde tesiri büyük.

İzmir Saat Kulesi, 1901’de Sultan II. Abdülhamid’in 25. yılı anısına Fransız Mimar Raymond Charles Péré tarafından tasarlandı ve Konak Meydanı’nda yükseldi.

Bursa’daki Tophane Saat Kulesi ise 29. yılı gururuna yapılmıştı. Dolmabahçe Saat Kulesi de tekrar II. Abdülhamid tarafından inşa ettirildi.

Günümüzde ise tarihi birer sembol hâlinde.

Teknolojinin gelişmesi ve artık herkesin bir saati olmasıyla alışılmış ki saat kuleleri eski hedefinden kopmuş oldu lakin tarihi ve kültürel mirasın bir parçası olarak varlıklarını sürdürmeye devam ediyorlar.

Hangi kente turist olarak giderseniz gidin kesinlikle saat kulelerini de ziyaret edersiniz zira onlar gezilecek tarihi yapılar ortasındaki kıymetini muhafazaya devam ediyor.

Hatta kimileri için buluşma yeri bile oluyor. “İzmir Saat Kulesi’nin önünde seni bekliyorum.” diyen kaç kişi var ortamızda?

Bunları da inceleyebilirsiniz: