Koca bir eğitim serüveninin sona erdiği ve yeni bir başlangıcın kapılarının aralandığı mezuniyet merasimlerinde neden kep fırlattığımızı düşündünüz mü?
Aslında bu gelenek, mezuniyetin bir modülü olmaktan çok daha öteye gidiyor. Dünyanın neresine giderseniz gidin ortak olarak kutlanan bu merasimde uygulanan ritüeller de birebir aynı.
Kökeni yıllar öncesine dayanan ve tüm dünyada ortak olarak gelenek hâlini almış bu durumda bizi bu kadar ortak noktada birleştiren şey ne oldu?
Bu gelenek yüzyıllardır bizimle birlikte.
Bugün, dünya genelinde yaygın olan cübbe ve kep giyme geleneğinin köklerinin İslâm Medeniyeti’nin parlak periyotlarına dayandığı söyleniyor. Hatta şaşırtan gelebilir lakin bu geleneğin kökleri, Kurtuba’da yatıyor.
Kurtuba Üniversitesi, Endülüs İslâm Devleti’nin büyük bir entelektüel merkeziydi. Mezuniyet merasimlerinde giyilen cübbe ve kep, bu varlıklı mirasın da bir kesimiydi. Öğrenciler, o vakitler mezun olduklarını ve hocalık hakkını elde ettiklerini simgelemek için bu kıyafetleri giyiyorlardı.
Kep, Müslüman ilim adamlarının kullandığı “taylasan” denilen başlıkla benzerlik gösterirken; cübbe, hürmet ve otorite sembolü olarak kabul ediliyordu.
Bazı araştırmalar, bu geleneğin Avrupa’dan ülkemize geldiğini söylese de araştırmacılar, Kurtuba’dan Avrupa’ya yayıldığı konusunda hemfikir. Bugün, bu yayılım sayesinde milyonlarca öğrenci, mezuniyetlerini cübbe ve kep giyerek kutluyorlar.
Bu gelenek için gönül rahatlığıyla şunu söyleyebiliriz ki, İslâm Medeniyeti’nin ilim ve irfan seyahatinden günümüze uzanan kıymetli bir simgeydi.
İtalya’da öğrencilere “cappa” isminde siyah, uzun bir cübbe giydirilirken; Fransa’da öğrencilere, ruhban sınıfına mensup oldukları için dini kıyafet giydiriliyordu.
Peki cübbelerin papaz kıyafetine emsal olması hiç dikkatinizi çekti mi? Cübbeler, dini ritüellerin de çok sıkı uygulandığı yıllarda, öğrencilerin akademik dünyaya adım atarken taahhüt ettikleri kurallara bağlılıklarını simgeliyordu.
Fakat kep atma geleneği şimdi ortada yoktu. Bu gelenek, 20. yüzyılın şimdi başlarında, Amerika’da ortaya çıktı.
Ve 1912’den beri bir ritüel hâline geldi.
Hepimizin şahit olduğu bu geleneğin başlangıcı, Deniz Harp Okulu mezunlarının subay olmadan evvel eski subay şapkalarını havaya atarak kutlamalarına dayanıyor. Bu durum, vakitle ‘mezuniyet’ simgesi hâline gelerek her yerde yayıldı ve törenlerin vazgeçilmez bir modülü oldu.
Kep de cübbe de aslında yıllardır kullanılan yalnızca bir sembol. İster eğitim hayatının bittiğini ve ‘özgürleştiğini’ düşünerek kuş misali kepi havaya fırlatıyoruz diye düşünün, ister yalnızca âdet yerini bulsun diye…
İlginizi çekebilecek başka içeriklerimiz:
